Ulga na złe długi – orzeczenie TSUE umożliwi polskim przedsiębiorcom zwroty VAT

Wyrok Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE)

Wniosek do europejskiego trybunału złożył Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie jednej z polskich spółek przeciwko Ministrowi Finansów. W orzecznictwie TSUE zaznaczono, że rozwiązania prawne Unii Europejskiej “stoi na przeszkodzie przepisom krajowym, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (VAT) od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, natomiast wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT” (sprawa C 335/19).

Oznacza to, że TSUE uznało ścisłe powiązanie pomiędzy przepisami wprowadzającymi możliwość obniżenia  zobowiązania VAT dla wierzyciela z tymi nakładającymi na dłużnika obowiązek korekty odliczonego VAT, w przypadku kiedy dłużnik nie reguluje swoich należności. Prawo do korekty podstawy opodatkowania VAT oraz obowiązek korekty kwoty VAT podlegającej odliczeniu nie zależą od zachowania statusu podatnika wierzyciela ani dłużnika.

Ulga na złe długi

Według art. 89a ust. 1 ustawy o VAT podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności (lub przypadającej na jej część), których nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Oznacza to, że ulga na złe długi przysługuje przedsiębiorcy w przypadku braku uregulowania należności w ciągu 90 dni od terminu zapłaty przyjętego przez sprzedawcę i nabywcę.

Aby można było skorzystać z ulgi na złe długi, muszą zostać spełnione dwa warunki, określone w art. 89.a ust. 2 ustawy o VAT:

1. dostawa towaru lub świadczenie usług muszą być dokonane na rzecz podatnika VAT zarejestrowanego jako czynny podatnik VAT, który nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
2. na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:
   1. wierzyciel i dłużnik muszą być podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
   2. dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
3. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie mogą upłynąć 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Znaczenie wyroku TSUE

Dla polskiego podatnika, którego kontrahenci znaleźli się w stanie upadłości lub likwidacji, wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE oznacza możliwość odzyskania VAT w ramach ulgi na złe długi. Dodatkowo, umożliwia on składanie korekt deklaracji VAT oraz rewizję negatywnych decyzji organów podatkowych odmawiających im możliwości odliczenia VAT z faktur wystawionych kontrahentom, którzy nie uregulowali płatności. Co więcej, wyrok daje możliwość odzyskania należnego VAT przedsiębiorcom, którym wydano negatywną decyzję w sprawie zwrotu VAT z powodu braku rejestracji jako czynnego podatnika VAT w dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, którą korygowali.

Możliwość dokonania zwrotu podatku VAT może dotyczyć do grudnia 2014 r. lub w przypadku rozliczeń kwartalnych — października 2014 r. Oznacza to, że przedsiębiorcy mogą przeszukać swoje księgi rachunkowe w poszukiwaniu nieopłaconych faktur nawet do okresu 6 lat wstecz. Wynika to z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej — zobowiązania podatkowe przedawniają się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Szymon Kwasigroch
Systim.pl