Nowe kategorie CFC

Nowe kategorie CFC i ich cechy wspólne

Od 1 stycznia 2022 roku, w ramach reformy „Nowego Ładu”, dokonano nowelizacja przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „PIT”) oraz o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „CIT”) w odniesieniu do regulacji CFC. Oprócz istotnej zmiany w zakresie definicji jednostki zagranicznej, wprowadzono również dwie nowe kategorie CFC, którym potocznie nadano miano „spółki wydmuszki”[1] oraz tzw. „spółki aktywowej”[2].

Ich wspólnymi cechami (podobnie jak w przypadku podmiotów już wcześniej objętych regulacją CFC[3]) są:

• większościowy udział, prawo do zysku lub stanowienia, albo faktyczna kontrola nad zagraniczną jednostką, przysługujące polskiemu podatnikowi;
• istnienie co najmniej 25% hipotetycznej korzyści polskiego podatnika z tytułu zapłaty podatku dochodowego przez jednostkę poza granicami RP.

To co odróżnia dwa nowe typy CFC, to stosunek ich zysków do posiadanych aktywów i źródło pochodzenia przychodów.

Spółka wydmuszka

Przypadek opisany w art. 30f ust. 3 pkt 4 ustawy PIT (odpowiednio art. 24a ust. 3 pkt 4 ustawy CIT) dotyczy podmiotów, które osiągają niewielki lub zerowy dochód, przy jednoczesnym posiadaniu znaczących aktywów. Wyżej wymieniony przepis wskazuje, że przychody jednostki muszą być niższe niż 30 % wartości posiadanych udziałów (akcji), nieruchomości lub ruchomości, wartości niematerialnych i prawnych lub należności z tytułu dywidendy, najmu, odsetek, względem podmiotów powiązanych. W uproszczeniu będzie to spółka która nie osiąga zysków, lecz ma znaczące aktywa, które mogłyby taki zysk generować (np. nieruchomości, akcje).

Kolejną przesłanką jest, aby wyżej wymienione aktywa stanowiły co najmniej 50 % majątku takiej jednostki. Przy czym do wartość aktywów nie wlicza się udziałów (akcji) w innej spółce niemającej siedziby lub zarządu na terytorium RP oraz nieposiadającej, bezpośrednio lub pośrednio, udziałów (akcji) w spółce mającej siedzibę lub zarząd na terytorium RP. Istotny jest zatem stosunek tych aktywów względem całego majątku jednostki. Jest to zatem typowy przykład spółek holdingowych, których zysk jest nieproporcjonalnie niski w stosunku do posiadanych aktywów.

Co jednak znamienne, w odniesieniu do spółki wydmuszki, obowiązek podatkowy CFC powstanie również w przypadku, gdy zagraniczna jednostka kontrolowana nie osiągnie żadnego dochodu. Wynika to z art. 30f ust. 7a ustawy PIT (odpowiednio art. 24a ust.6a ustawy CIT), w którym ustawodawca zdecydował się zidentyfikować jako dochód 8 % wartości aktywów takiej spółki. W istocie zatem, konstrukcja podatku bardziej przypomina podatek majątkowy niż dochodowy (jako że dochód w ogóle może nie zostać rozpoznany).

Powyższy sposób ustalenia dochodu rodzi również spore wątpliwości w kwestii jak podatnik powinien ustalić wartość hipotetycznej korzyści osiąganej z tytułu zapłaty podatku dochodowego poza granicami RP. W konsekwencji nie jest do końca jasne czy obowiązek CFC znajdzie zastosowanie w konkretnym przypadku.

Artykuł 30f ust. 7a ustawy PIT (odpowiednio art. 24a ust.6a ustawy CIT) nie modyfikuje bowiem generalnego mechanizmu wyliczenia podatku jaki byłby hipotetycznie do zapłaty w Polsce. Przepis ten każe liczyć podatek od osiągniętego dochodu. Przyjmując zatem, że podatek dochodowy faktycznie zapłacony przez jednostkę za granicą wynosi zero i jednostka nie osiągnęła żadnego dochodu, to podatek do zapłaty w Polsce również powinien wynosić zero (0 x 19% = 0). Czy zatem w tym przypadku znajdzie zastosowanie regulacja CFC do polskiego podatnika?

Pomimo wskazanych wyżej wątpliwości wydaje się jednak, że tak. Jakkolwiek może zachodzić pewna niespójność interpretacyjna w przedmiotowych przepisach, tak należy uznać, że założeniem ustawodawcy było objęcie obowiązkiem podatkowym podmiotów osiągających za granicą niewielkie dochody, przy niewspółmiernie wysokiej wartości posiadanych aktywów. Odmienna interpretacja jakkolwiek zasadna, może nieść za sobą nieprzyjemne konsekwencje w postaci konieczności zapłaty zaległego podatku wraz z odsetkami.

Spółka aktywowa

Kolejnym nowym typem CFC są podmioty generujące ponadprzeciętne zyski w stosunku do stopy zwrotu z posiadanych aktywów (tzw. „spółki aktywowe”). Ta kategoria CFC została opisana w art. 30f ust. 3 pkt 5 ustawy PIT (analogicznie art. 24a ust. 3 pkt 5 ustawy CIT). Oprócz podstawowych przesłanek faktycznej kontroli i hipotetycznej korzyści podatkowej po stronie polskiego podatnika, spełnione muszą być jeszcze dwa warunki, aby dany podmiot zakwalifikować jako CFC w rozumieniu powyższych przepisów.

Pierwszym warunkiem jest osiąganie przez jednostkę dochodu przekraczającego 20 % sumy, na którą składają się: wartość bilansowa aktywów jednostki, roczny koszt zatrudnienia i zakumulowane wartości odpisów amortyzacyjnych.

Po drugie, mniej niż 75 % przychodów jednostki powinno pochodzić z transakcji dokonywanych z lokalnymi podmiotami niepowiązanymi. Przez takie jednostki należy rozumieć podmioty mające miejsce zamieszkania, siedzibę, zarząd, rejestrację lub położenie w tym samym państwie co dana zagraniczna jednostka kontrolowana. Zatem druga przesłanka wskazuje na brak rozbudowanej działalności gospodarczej jednostki w państwie jej rezydencji podatkowej.

W konsekwencji, osiąganie przez podmiot dużych dochodów, przy jednoczesnym niewielkim majątku własnym jednostki i nastawieniu na współpracę z podmiotami zagranicznymi, jest przesłanką do identyfikacji obowiązków wynikających z polskiej regulacji CFC.

Konsekwencje wprowadzonych zmian

Mając na względzie wprowadzone zmiany widać, że polski ustawodawca coraz usilniej stara się ograniczyć praktykę optymalizacji podatkowej za pośrednictwem struktur zagranicznych i „uszczelnić” polski system podatkowy. Wprowadzone regulacje prawne znacząco rozszerzyły katalog podmiotów, które mogą być identyfikowane jako zagraniczne jednostki kontrolowane. Co istotne, już nawet brak dochodu generowanego przez zagraniczne spółki powiązane nie stanowi podstawy do zwolnienia z obowiązku podatkowego CFC. W konsekwencji powyższe nakłada na polskiego podatnika obowiązek przeprowadzenie, często bardzo skomplikowanej, analizy struktury powiązań CFC oraz prowadzenia równoległej dokumentacji rachunkowej jednostek zagranicznych w Polsce.

Zgłoś naruszenie/Błąd