Zapomniane miejsca. Marywil

Początki popularnego Marywilu sięgają 1896 r. Wtedy to budowę fabryki ceramiki budowlanej w rejonie ul. Marywilskiej w Radomiu rozpoczęło, zawiązane w naszym mieście, Towarzystwo Akcyjne Warszawskiej Posadzki Terakotowej. TAWPT było własnością Belgijskiego Towarzystwa Akcyjnego „Marywil” z siedzibą w Liege, należącego z kolei do belgijsko-francuskiego koncernu Usines Marywil Societe Anonyme des Carreaux Ceramiques de Varsovie z siedzibą w Charleroi.

https://www.cozadzien.pl/zdjecia/zapomniane-miejsca-marywil-zdjecia/71744

W styczniu 1897 r. firma, pod nazwą Fabryka Wyrobów Szamotowych i Kamionkowych „Marywil” rozpoczęła produkcję. Kocioł parowy typu kornwalijskiego dostarczyły renomowane Zakłady Kotlarskie i Mechaniczne W. Fitzner i K. Gamper z Sosnowca; 30 lat w tej samej firmie miasto kupiło zbiornik do wieży ciśnień na Glinicach. W Marywilu produkowano posadzkę trotuarową i terakotową, cegłę klinkierową i tzw. licówkę, dachówki cementowe i prasowane. W 1899 r. zakłady zaprezentowały swoje wyroby podczas Wystawy Przemysłowo-Rolniczej w Radomiu, na której znalazły się produkty z terenu całej guberni. Marywilskie wyroby otrzymały dwa medale – złoty i srebrny.Na początku XX wieku Marywil zatrudniał ponad 320 robotników i był największym zakładem przemysłowym w Radomiu. Ponadto utrzymywała składy swoich wyrobów w Łodzi, Sosnowcu i Warszawie.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości belgijscy właściciele postanowili sprzedać radomską fabrykę. W grudniu 1923 r. kupili ją radomscy Żydzi – Abram Chil Korman i jego syn Mordka Dawid, by zaledwie rok później sprzedać ją z zyskiem Fabryce Porcelany i Wyrobów Ceramicznych w Ćmielowie. 26 listopada 1926 r. Fabryka Wyrobów Szamotowych i Kamionkowych znów zmieniła właściciela – kupił ją pochodzący z Małopolski przemysłowiec, legionista, poseł na Sejm II RP Stanisław Burtan z żoną Anielą. Burtan postanowił zmienić profil radomskiego zakładu. Marywil przestawił się na produkcję szamotowej cegły ogniotrwałej – na potrzeby hut szklanych i wielkich pieców oraz na produkcję wyrobów kamionkowych do kanalizacji, na co w odbudowującym się kraju był ogromny popyt. W 1930 r. Marywil powiększył swój stan posiadania o Fabrykę Wyrobów Ceramicznych w Suchedniowie.

W czasie okupacji niemieckiej firma działała pod nazwą Marywil Schamotte- und Steinwarenfabrik. Wycofujący się okupant nie zdołał jej zniszczyć, więc już 15 marca 1945 r. mogła podjąć produkcję. Zatrudniała 72 osoby. Pięć lat później Marywil zmienił nazwę – na Zakłady Wyrobów Ogniotrwałych, potem na Radomskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych). Produkowały wyroby szamotowe , a także cegły klinkierowe, kształtki schodowe, płytki tarasowe i elewacyjne. Na początku lat 90 zamówień było coraz mniej, więc produkcję trzeba było coraz bardziej ograniczać. 2 czerwca 1998 r. sąd gospodarczy ogłosił upadłość RZMO.

Na podstawie informacji zawartych w „Encyklopedii Radomia” Jerzego Sekulskiego, Radom 2012.

nika, fot. Szymon Wykrota/cozadzien.pl

Zgłoś naruszenie/Błąd