Zaparcia – przyczyny, leczenie, domowe sposoby

Zaparcia – czym są?

Zaparcie to zbyt mała częstotliwość wypróżnień (<3/tydz.) lub twarde, grudkowate stolce, które są oddawane z dużym wysiłkiem, w dodatku niekiedy towarzyszy mu uczucie niepełnego wypróżnienia1. Szacuje się, że problemy z defekacją mogą dotyczyć nawet 30% populacji, a ryzyko wystąpienia dolegliwości wzrasta wraz z wiekiem². Zaparcia występują 2–3-krotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn, co może być spowodowane różnicami anatomicznymi oraz hormonalnymi¹.

Najczęstsze przyczyny zaparć

Zaparcia, biorąc pod uwagę etiologię, można podzielić na pierwotne (idiopatyczne) i wtórne wywołane przez inne czynniki².

Wtórne zaparcia – przyczyny

Za wystąpienie przewlekłych zaparć odpowiada wiele czynników biologicznych, środowiskowych i farmakologicznych, w tym m.in.¹:

• przyczyny organiczne – np. rak jelita grubego, choroby zapalne jelit czy ucisk na jelito z zewnątrz spowodowany przez endometriozę lub guz jajnika;
• choroby metaboliczne/endokrynne – np. cukrzyca lub niedoczynność tarczycy;
• przyczyny neurologiczne – np. udar mózgu lub uraz rdzenia kręgowego;
• czynniki psychologiczne – np. depresja, anorekcja, bulimia czy zaburzenia lękowe;
• miopatie – np. dystrofia mięśniowa czy zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe;
• przyjmowanie niektórych leków – np. przeciwdrgawkowych, hipotensyjnych (zmniejszających ciśnienie krwi), przeciwpsychotycznych, przeciwdepresyjnych czy przeciwbólowych.

Pierwotne zaparcia – przyczyny

Przyczyną zaburzeń defekacji mogą być zaparcia czynnościowe. Wywoływane są głównie przez zaburzenia czynności zarówno jelita, jak i nieprawidłowości w obrębie dna miednicy i zwieracza odbytu. W zależności od tego zaparcia czynnościowe podzielono na¹:

• zaburzenia defekacji;
• zaparcia z prawidłowym pasażem jelitowym;
• zaparcia ze zwolnionym pasażem jelitowym.

Przedstawiony podział ma kluczowe znaczenie m.in. w wyborze odpowiednich metod terapeutycznych¹.

Zaparcia – leczenie

W pierwszym etapie leczenia stosuje się przede wszystkim metody niefarmakologiczne. Pacjentowi zwraca się uwagę na konieczność przyjmowania odpowiedniej ilości płynów w ciągu doby oraz unikania napojów gazowanych. Bardzo ważna jest również zmiana nawyków żywieniowych, w tym nie tylko stosowanie zdrowej, odpowiednio zbilansowanej diety, ale także jedzenie posiłków o ściśle wyznaczonych porach³.

Jeśli zmiana nawyków i stylu życia nie przyniesie poprawy, wdraża się leczenie farmakologiczne. Co na zaparcia zalecają specjaliści? Przede wszystkim środki osmotyczne i stymulujące³. Lek na zaparcia dobiera lekarz na podstawie wyników badań i ogólnego stanu zdrowia. Konsultacja lekarska jest szczególnie ważna w przypadku kobiet, które zastanawiają się, co przyjmować na zaparcia w ciąży.

W zapobieganiu zaparciom i leczeniu przewlekłych zaparć można stosować lek dostępny bez recepty Ulgix Laxi. Ulgix Laxi zawiera dokuzynian sodu, który działa emulgująco i zmniejsza napięcie powierzchniowe cieczy na granicy nabłonka przewodu pokarmowego i mas kałowych. W ten sposób przyczynia się do zmiany konsystencji stolca i ułatwia wypróżnianie. Nie pobudza perystaltyki jelit i nie powoduje bolesnych skurczów jelit. Ponadto nie uzależnia i nie powoduje przyzwyczajenia⁴. Należy pamiętać, że Ulgix Laxi to lek, dlatego przed zastosowaniem należy zapoznać się z ulotką albo skonsultować z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża życiu i zdrowiu⁴.

Domowe sposoby na zaparcia

Aby ułatwić wypróżnianie i pozbyć się problemu zaparć, powinno się¹:

• stosować umiarkowany wysiłek fizyczny od 30 do 60 minut w ciągu dnia,
• przyjmować optymalne dla wieku i wagi ilości błonnika,
• wypijać rano zaraz po przebudzeniu szklankę wody,
• nie odkładać wizyty w toalecie na później i przyjmować odpowiednią pozycję podczas defekacji (pochylenie się do przodu z uniesieniem kolan powyżej bioder i oparciem stóp na wzniesieniu).

Należy pamiętać, że przewlekłe zaparcia to poważny problem, który wymaga wdrożenia leczenia. Dlatego w razie braku efektów stosowania powyższych metod, wskazana jest wizyta u lekarza.

Bibliografia:

1. Daniluk J., Przewlekłe zaparcia — niedoceniany problem kliniczny, Gastroenterologia Kliniczna 2018, tom 10, nr 1: 1–13.
2. Jabłońska B., Żaworonkow D., Lesiecka M., Zaparcia – etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie, Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, Suplement 1, 2011.
3. Drab E., Winiarczyk R., Zaparcia – strategia podejścia terapeutycznego, Medycyna Ogólna, 2008, 14(XLIII), 2.
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Ulgix Laxi (dostęp: 2022.01.10.).