Wędrowny Zakład Fotograficzny to bardzo wyjątkowa książka i postaram się o niej opowiedzieć tak, żebyście poczuli potrzebę jej kupienia. Sama nawet się nie spodziewałam, że aż tak mi się spodoba! Bo tak – sam projekt znałam wcześniej. Agnieszka Pajączkowska stworzyła Wędrowny Zakład Fotograficzny, czyli nic innego jak kupiła samochód i zaczęła jeździć wzdłuż granicy, robiąc ludziom zdjęcia. Jak sama mówi, inspiracją była rzemieślnicza tradycja wędrownych fotografów. Zdjęcia robiła za opowieści. Tak mogłabym w kilku zdaniach opisać, o czym jest ta książka, ale tych kilka zdań zdecydowanie nie wyczerpuje tego tematu.
(Agnieszka Pajączkowska jest również współautorką książki I o ile o tamtej można powiedzieć, że czegoś brakuje, ta jest bardzo kompletna).
Autorka ze swoim vanem i jedyne zdjęcie, które zrobiono jej podczas projektu
Na początek chciałabym Wam zacytować jeden fragment, niezwykle istotny w postrzeganiu tej książki. Ja sama zanim zaczęłam się przyglądać projektowi, pomyślałam sobie O, jak fajnie! Tak sobie pojeździć, pobujać się, kto by nie chciał rzucić roboty za biurkiem i po prostu jechać przed siebie? A jednak nie można zapomnieć, że to był bardzo konkretny projekt:
Dziennikarka zadzwoniła z pytaniem, czy mogłaby napisać o Zakładzie. (…) Powstał krótki tekst. Poprosiła, żebym wysłała swoje zdjęcie (…). Nie pomyślałam, że ta fotografia opublikowana w prasie na długo uczyni mnie “słodką”, do projektu przyklei łatkę “uroczego”, a w skojarzeniach wielu osób Zakład będzie realizacją fantazji, by rzucić pracę i ruszyć w podróż vanem. Po tym artykule Zakład wpadł do szufladki “podróże”, “lifestyle” lub “kobieta”. Zadawano mi pytania: “Jaka jest najbardziej romantyczna historia, jaką usłyszałaś”, “Czy się nie boisz?”, “Co robisz, gdy auto się popsuje?”. Mało kto pytał o granice, przesiedlenia, o sytuację ekonomiczną wsi, o fotografię i jej sens w tym projekcie. To prawda, że nie miałam “strategii komunikowania o projekcie” i w dużej mierze zbierałam konsekwencje nieprzemyślenia własnych decyzji. Ale miałam nieodparte wrażenie, że gdyby ten “projekt” robił mężczyzna, pytania byłyby inne.
Dla mnie ta książka jest o:
Życiu w drodze, choć nie jest o życiu w busie. Autorka śmieje się, że swój projekt zaczęła jeszcze przed #vanlife i chociaż da się ją wrzucić w tę kategorię, to zupełnie nie o to chodzi.
O historii, którą tutaj mamy szansę obserwować w codziennym wydaniu, bliską, na wyciągnięcie ręki, namacalną. O życiu przy granicy, współistnieniu z innym człowiekiem, o tym, co wielka historia potrafi zrobić z życiem zwykłego człowieka.
O pamięci i znikaniu. To także pewnego rodzaju przestroga, by ta wielka historia nie przesłoniła nam tego, że zawsze za nią stoi zwykły człowiek, który po prostu chce w spokoju żyć. Powiem szczerze, że mnie temat przesiedleń nigdy nie interesował, ale ta książka, te historie, ci ludzie zrobili na mnie ogromne wrażenie i aż mi głupio z powodu mojej ignorancji. Agnieszka Pajączkowska pokazuje, że na naszych oczach znika kawałek świata. Zdarzało się, że wracała do miejsca, w którym była wcześniej. Często już nie było do czego – zniknęły budynki, ludzie. W niektórych miejscach pozostała jeszcze pamięć, ale w innych nie było już nawet tego.
O ludziach, którzy zostali wrzuceni w sam środek historycznego zamieszania i którzy nie mieli na nic wpływu. Agnieszka Pajączkowska fenomenalnie ich wszystkich ilustruje, nie ma w jej narracji oceniania, a ewentualnie jedynie zdziwienie i zastanowienie się. Widzi szerzej, kilka razy pokazała jedną historię z dwóch punktów widzenia i takie właśnie momenty w książkach wzruszają najbardziej. Bo czytelnik sobie myśli Nie, to nie możliwe, a okazuje się, że jak najbardziej. I to, że sama historia się wydarzyła, i to, że ktoś do niej dotarł wiele, wiele lat później.
O polskiej wsi, tak bardzo różnej i posiadającej tak wiele twarzy, że nie sposób ją nazwać czy skategoryzować.
O kobietach, bo przecież autorka podróżuje sama (czasami z koleżanką, ale najczęściej sama), nie licząc psa. To samo w sobie budzi już pytanie Ale jak to sama?, pytanie, które autorka słyszała wielokrotnie, często z podtekstami, często zadane w niewybredny sposób.
O ludziach, o życiu, o nas samych.
O fotografii, jej znaczeniu w życiu ludzi, jej funkcji jako dokumentacji. Dowiedziałam się o , inaczej spojrzałam na zdjęcia, zobaczyłam, co znaczą dla osób, które pamiętają czasy, kiedy aparat był jeden we wsi, albo i to nie, kiedy miało się jedno zdjęcie, albo w ogóle.
Wędrowny Zakład Fotograficzny to bardzo emocjonalna książka, w której autorka poruszyła tak wiele zagadnień, że nie sposób ich wszystkich tutaj wymienić. Chciałabym bardzo, bo widzę i czuję, że ta książka wciąż siedzi we mnie, ale musiałabym Wam praktycznie przepisać całą treść. Każda z tych historii, nawet najprostsza o utknięciu w błocie, uciekaniu przed szalonym sąsiadem, siedzeniu pod sklepem czy obiedzie w podziękowaniu za zdjęcie ma w sobie coś, co zostawia ślad w czytelniku. To też taka książka, którą każdy odczyta inaczej – może ze względu na własnych dziadków, historię rodziny, może ktoś zna wieś, w której była autorka, ma podobną sytuację, poglądy. Ktoś wyciągnie z niej obraz wsi, ktoś inny wiedzę na temat przesiedleń, jeszcze ktoś inny skupi się na ludziach. A po połączeniu tego wszystkiego powstaje naprawdę dobry tekst. Agnieszka Pajączkowska utrwaliła świat, który znika, a który zdecydowanie warto poznać i zapamiętać.
Na podkreślenie zasługuje również podejście autorki do ludzi, z którymi się spotykała. Obiecała im, że ich zdjęcia nie zostaną nigdzie opublikowane, pisze o tym w rozdziale Przed wyjazdem, w którym odtwarza wszystkie etapy prowadzące do rozpoczęcia projektu. Słowa dotrzymała. Wydaje się to ciekawe w kontekście projektu fotograficznego, w którym to jednak ostatecznie słowa mają większe znaczenie. Poprzestawia Wam w głowach wiele rzeczy ta książka i z tego powodu bardzo gorąco ją polecam.
A najbardziej dlatego, że jest zaskakująca. Spodziewałam się po niej czegoś konkretnego, a dostałam wielką niespodziankę, coś dużo lepszego, niż mogłabym przypuszczać. Zachwycam się treścią, ale duży wpływ na moje postrzeganie ma też z pewnością sposób opowiadania tych historii. Więc wielkie gratulacje dla autorki, że nie dość, że zrealizowała świetny projekt, to umiała opowiedzieć o nim w taki sposób, żeby nie można było przejść obok niego obojętnie.
Warto! Ta książka zdecydowanie znajdzie się u mnie wśród najlepszych książek tego roku.
♦
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS