Vaicziunas: wspólne zwycięstwo państw bałtyckich wobec białoruskiego atomu

Decyzja łotewskiego rządu jest całkowicie zgodna ze stanowiskiem Litwy i z litewskim prawem, które zakazuje importu prądu z Ostrowca – podkreślił Vaicziunas.

“Bardzo się z tego cieszymy, to nasze wspólne zwycięstwo. Pokazaliśmy, że nie da się wobec państwa bałtyckich stosować zasady +dziel i rządź+, jak to się działo w przeszłości” – dodał litewski minister.

W jego ocenie, de facto decyzja rządu Łotwy oznacza, że litewskie rozwiązania będą miały zastosowanie we wszystkich trzech krajach bałtyckich. Litwa specjalną ustawą nie tylko zakazała importu energii elektrycznej z Ostrowca, ale prawo przewiduje też odbieranie koncesji sprzedawcom, którzy handlują energią niewiadomego pochodzenia. Estonia od dawna nie kupuje energii elektrycznej za wschodnią granicą i nie zamierza tego robić, tylko Łotwa wstrzymywała się z decyzją.

Miesiąc po decyzji rządu w Rydze, operatorzy przesyłowi trzech krajów bałtyckich uzgodnili model udostępniania zdolności przesyłu energii elektrycznej na połączeniach z Rosją i Białorusią po uruchomieniu elektrowni jądrowej w Ostrowcu.

Kraje bałtyckie pracują też nad dalszymi środkami, które mają zapobiec importowi prądu z Ostrowca. “Pracujemy z regulatorami nad systemem gwarancji pochodzenia energii – wyjaśnił Vaicziunas. Kolejnym środkiem będzie opłata sieciowa dla energii płynącej z Rosji. Zmniejszy to jej konkurencyjność i będzie dodatkową barierą dla importu z tego kierunku – dodał minister.

Najnowsza, oficjalna data uruchomienia pierwszego 1200 MW bloku elektrowni w Ostrowcu to 7 listopada. Zdaniem litewskiego ministra, dziś trudno oceniać, czy to realna data. W dzisiejszej sytuacji politycznej na Białorusi może to być trudne do wyobrażenia – ocenił.

Elektrownia w Ostrowcu powstała w odległości 45 km od Wilna, nad rzeką Neris (Wilią), przepływającą w dalszym biegu przez miasto. Litwini od początku protestowali przeciwko tej budowie, wskazując na np. na zagrożenia dla ich kraju w przypadku awarii i na nieprawidłowości procesu lokalizacyjnego i nieprzejrzyste zachowanie białoruskich władz.

Litewskie władze wskazywał też na negatywny aspekt ekonomiczny – możliwość zalania rynków państw bałtyckich olbrzymią ilością energii z Ostrowca po nieprzejrzyście ustalonej cenie.