Upadłość konsumencka – zmiany w 2020 r.

Całościowego podsumowania skutków nowelizacji dokonać będzie można w przyszłości. Natomiast obecnie można już podsumować najistotniejsze zmiany wynikające ze znowelizowanych przepisów o postępowaniu upadłościowym prowadzonym w odniesieniu do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (tzw. „konsumentów”), tj. osób, które nigdy nie prowadziły działalności gospodarczej, jak i wobec osób, które zaprzestały jej wykonywania przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.

Polecamy: Seria poradników z prawa pracy

Kluczowe zmiany przepisów w pigułce

1. Rezygnacja z konieczności badania przez sąd na etapie ogłaszania upadłości dłużnika okoliczności w postaci zawinienia w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Obecnie kwestia zawinienia dłużnika, czyli tzw. moralność płatnicza dłużnika będzie przez sąd brana pod uwagę dopiero w toku postępowania upadłościowego dłużnika, przy okazji podejmowania decyzji w przedmiocie ustalenia planu spłat wierzycieli albo umorzenia lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłat. Powyższa zmiana – wbrew temu co mogłoby się pozornie wydawać – jest dla dłużnika niekorzystna, albowiem stwarza realne zagrożenie, iż sąd stwierdzając, że dłużnik celowo doprowadził lub zwiększył stopień niewypłacalności, odmówi mu ustalenia planu spłat wierzycieli, co oznaczać będzie de facto odmówienie dłużnikowi możliwości oddłużenia.
2. Wydłużenie okresu, na jaki maksymalnie może zostać ustalony plan spłaty z 36 miesięcy do 84 miesięcy.
3. Potwierdzenie możliwości szybkiej sprzedaży całego podlegającego egzekucji majątku dłużnika w trybie tzw. przygotowanej likwidacji (pre-pack). Co ciekawe, wcześniej obowiązujące przepisy Prawa upadłościowego nie wyłączały takiej możliwości, jednak część sądów na skutek wątpliwości interpretacyjnych obowiązujących wówczas przepisów, odmawiała „konsumentom” możliwości skorzystania z tego bardzo atrakcyjnego wariantu przeprowadzenia postępowania upadłościowego. Obecnie obowiązujące przepisy nie pozostawiają już wątpliwości, iż „konsument” również może skorzystać z pre-packu. Zmiana ta niewątpliwie zwiększy elastyczność dostępnych dla dłużnika i korzystnych dla wierzycieli opcji szybkiego wyjścia ze stanu niewypłacalności i nowego startu.
4. Wprowadzenie trzech wariantów prowadzenia postępowania dla niewypłacalnego konsumenta:

(i) uproszczonego, który jest rozwiązaniem domyślnym dla „konsumentów” oraz może być atrakcyjnym trybem w tych przypadkach, w których stan faktyczny nie wydaje się skomplikowany;