Umownie można nazwać go piotrkowskim falowcem czy galeriowcem – nie z racji długości budynku, a z racji rozwiązań architektonicznych, tak przypominających te, które zastosowano w słynnym gdańskim bloku w dzielnicy Przymorze. Z kolei z powodu uskokowej konstrukcji można też o nim mówić „tarasowiec”. Usytuowany przy ulicy Dąbrowskiego 5 w Piotrkowie budynek to dawna własność Banku Inwestycyjnego, swego czasu siedziba Państwowego Zakładu Ubezpieczeń, a obecnie między innymi Ośrodka Działań Artystycznych czy oddziału Regionalnej Izby Obrachunkowej. Nie ma chyba współczesnego piotrkowianina, który choć raz w życiu nie przeszedłby obok niego.
Na boisku KS „Ruch”
Piotrkowski „tarasowiec” liczy już sobie 55 lat. Wzniesiono go w miejscu, w którym jeszcze w pierwszej połowie lat 60. minionego stulecia było boisko Klubu Sportowego „Ruch”. To tutaj, pomiędzy budynkiem Narodowego Banku Polskiego i kamienicą dyrekcji Banku Kredytowego Ziemskiego (Dąbrowskiego 3) zawodnicy lokalnych drużyn piłki ręcznej rozgrywali swoje mecze, jak i odbywały się zawody w innych dyscyplinach sportowych. W 1963 roku zapadła decyzja aby tę całkiem okazałych rozmiarów działkę w śródmieściu zagospodarować pod budownictwo biurowo-mieszkalne. Inwestorem został wspomniany Bank Inwestycyjny ówczesnego Województwa Łódzkiego, który otrzymał zgodę na realizację tego projektu od Ministerstwa Finansów. Niemniej zanim w kwietniu 1964 roku ruszyły pierwsze prace na placu budowy należało rozwiązać problem własności działki, która okazała się być mieniem prywatnym. Co prawda właściciel już nie żył, niemniej sprawa spadkowa była w toku. Zgodnie z zachowaną dokumentacją ówczesne władze i miejskie i wojewódzkie rozważały trzy warianty – przejęcie na drodze spadkowej, dobrowolny wykup lub państwowe wywłaszczenie ewentualnych spadkobierców. Ostatecznie teren ten stał się własnością Skarbu Państwa drogą wykupu.
Projekt łódzki
Budynek o układzie kondygnacyjnym zaprojektowali inż. architekt Witold Millo i mgr architekt inż. Marian Magdziak z Wojewódzkiego Biura Projektów w Łodzi. Z kolei za opracowanie projektu techniczno-roboczego konstrukcji odpowiadali ich koledzy zza biurka: mgr inż. Marian Koszarek i Konrad Cebrowski. Twórcy projektu musieli dostosować się nie tylko do uskoku ulicy w kierunku północnym, ale także do wytycznych konserwatora zabytków – między innymi dekoracja elewacji budynku musiała być minimalistyczna, bo tylko taka gwarantowała, iż nowy obiekt nie zdominuje uroku otaczających go zabytkowych kamienic.
Piotrkowski „tarasowiec”, murowany i podpiwniczony, w żargonie architektów określany mianem plombowca, ma 50 metrów długości, co do szerokości to do drugiego piętra liczy on 14 metrów, a im wyżej tym staje się węższy (układ tarasowo uskakujący). Bez wątpienia był jedną z większych inwestycji zrealizowanych w owym czasie w Piotrkowie. Koszt jego wzniesienia wyniósł 5 mln 539 tys zł. Pierwsi mieszkańcy wprowadzili się tutaj w październiku 1965 roku. Początkowo parter budynku zajmował Państwowy Zakład Ubezpieczeń, pierwsze piętro Bank Inwestycyjny – późniejszy KRUS, a trzy ostatnie piętra mieszkania pracowników wspomnianych instytucji.
Zasady La Corbusiera
Jak przystało na budowlę w stylu moderny piotrkowski „tarasowiec” wzniesiono z zachowaniem zasad La Corbusiera, francuskiego architekta, uchodzącego za ojca tegoż nurtu w architekturze i urbanistyce. Zgodnie z głoszonym przez niego hasłem, że budynki mają zapewniać słońce, przestrzeń i zieleń, obiekt przy ulicy Dąbrowskiego 5 spełnia te wytyczne. Bez trudu w jego 6-cio kondygnacyjnej bryle odnajdziemy złote zasady modernizmu – płaski dach, szklaną kurtynową ścianę, wnętrze oparte na filarach (słupach – nośne ściany wyższych kondygnacji opierają się na żelbetonowych ramach, zamontowanych na parterze i pierwszym piętrze) z wolnym planem, podzielonym lekkimi, modułowymi ściankami i wysoko posadowiony parter. Całość liczy sobie 7311 m³, natomiast powierzchnia użytkowa wynosi: dla części biurowej (w tym także z obecną galerią i biurem ODA) 725 m², a dla części mieszkalnej łącznie 1250 m² – na tę ostatnią składa się 21 mieszkań wielkości od 36 do 61 m².
Ściana kurytnowa
Zachodnia elewacja budynku zaskakuje wspomnianą ścianą kurtynową. Przeszklone klatki biegnące wzdłuż całego obiektu, tak zwane galerie, z których wchodzi się do mieszkań (stąd porównanie do ww. gdańskiego falowca) zajmują trzy ostatnie jego kondygnacje. Niestety konstrukacja ta ma swoje wady, jak mówią mieszkańcy budynku późną wiosną i latem, kiedy słońce nagrzewa szklane tafle ściany na korytarzach panuje bardzo wysoka temperatura.
Od ponad 10 lat parter tego charakterystycznego budynku, za sprawą wspomnianego Ośrodka Działań Artystycznych, na kilka tygodni w roku staje się sceną działań performerskich dla uczestników Międzynarodwego Festiwalu Sztuki INTERAKCJE. Na co dzień jest przestrzenią, w której swoje dzieła prezentują nie tylko piotrkowscy artyści.
Tekst: Agawa
Foto: Archiwum Państwowe w Piotrkowie, Yoanna, Marcin Kołodziejczyk
Materiały:
1. „Gazeta Ziemi Piotrkowskiej” 1959-1978
2. Akta Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Piotrkowie Trybunalskim, Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim
3. Akta Miejskiej Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego w Piotrkowie Trybunalskim, Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS