Autorem artykułu jest Jacek Kamieniak
Niewielka miejscowość Hucisko leży na wschód od Gomunic przy drodze do Gorzędowa. Na północ od Huciska znajduje się niewysokie wzgórze, obecnie mocno zarośnięte krzewami i lasem. Prowadzi przez nie polna droga, wychodząca z centrum w miejscu, gdzie ulica ma charakterystyczny kształt V. Jeśli pojechać tą drogą niebawem okaże się, że teren na wzgórzu po jej obydwu stronach staje się bardzo urozmaicony. Jest tam wiele płytszych jak i całkiem głębokich dołów o stromych ścianach, ciągnących się na całym kopulastym szczycie wzniesienia. Występują też podziemne górnicze wyrobiska, przypominające groty czy jaskinie. Wiele osób popełnia błędy językowe czy terminologiczne mówiąc czy pisząc o tych podziemiach w ten sposób, albowiem terminy jaskinia, grota, pieczara dotyczą obiektów powstałych w sposób naturalny, a te naturalnymi nie są. Historia tego terenu jest długa i bardzo ciekawa.
Wzgórze w w Hucisku różni się w sensie geologicznym od innych w okolicy. Występuje tu wapień i piaskowiec. Źródła historyczne mówią, że jego pozyskiwanie rozpoczęto co najmniej na przełomie wieku dziewiętnastego i dwudziestego tworząc tutaj kamieniołom. Doktor Władysław Poliński, który badał środowisko przyrodnicze okolic Kamieńska w 1918 roku w swojej pracy pt. „Z fizyografii okolic Kamieńska (w piotrkowskiem).” wyd. Warszawa 1918 tak napisał o tym miejscu:
„Zbudowane są wyniosłości niemal wszystkie z piasków, żwirów, glin i iłów lodowcowych. Jedynie w Hucisku, 4 km na płd.-wschód od Kamieńska, występuje na zboczach kopulastego wzgórza wapień jurajski, a od przeszło 20 lat istnieją tu kamieniołomy. Odkrywki wapienne obrośnięte były aż do owej chwili lasem świerkowym, z którego dziś szczątek tylko na szczycie pagórka pozostał.”
Inna wzmianka z tej pracy dotycząca fauny Huciska jest następująca:
„Borsuk miał główną swę siedzibę w Hucisku aż do chwili eksploatacyi znajdujących się tam, podówczas zalesionych odkrywek wapiennych.”
Kamień wapienny z kamieniołomu w Hucisku używany był do budowy fundamentów, korpusów lub całych ścian okolicznych domów włościańskich, jak i dużo poważniejszych obiektów jakimi były wille letniskowe w pobliskich dzisiejszych Gomunicach, Kocierzowach czy dwór z zabudowaniami w Kletni.
Jak pisze Tomasz Kuźnicki w swej pracy „Z dziejów letnisk przy stacji Kamieńsk (Gomunice, Wielki Bór, Kocierzowy)” Radomsko 2017, odnotowanie omawianego kamieniołomu zwanego kopalnią kamienia wapiennego „Kamieńsk”, miało miejsce w 1903 r. Kopalnia była własnością kilku osób i zatrudniała 2 pracowników. W tym czasie wydobyto tu jedynie 65 sążni wapniaka. Sążnia stanowiła nie jednostkę miary wagowej, a niemetryczną jednostkę długości. Oscylowała w granicach 2 metrów – (źródło Księga Adresowa Przemysłu… na rok 1904, poz. 79, s. 88.)
Spójrzmy na fot. 1 . Jest to fragment wojskowej mapy Noworadomska Karte des Westlichen Russlands wydanej w 1915 roku. Na północ od dzisiejszego Huciska znajduje się szczyt wzgórza oznaczonego 239, a przy nim zaznaczono doły, wykopy.
Fot. 1
Kopalnia funkcjonowała jeszcze w międzywojniu pod nazwą „Hucisko”.
Nazwa kamieniołomu wywodziła się od klecińskiej huty szkła funkcjonującej w tym miejscu w XIX w. (źródło – MR w Radomsku, mapa sztabowa, sygn. H/646/03 lub H/766; T. Kuźnicki, Dzieje młynarstwa w Dobryszycach…, s. 292–293.) Foto 2 to mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1935 roku. Pojawia się już na niej nazwa miejscowości Hucisko, a na przedmiotowym wzgórzu symbol „Km” wg legendy oznaczający kamieniołom.
Fot. 2
Spotkałem się z informacją ustną, że w czasie drugiej wojny światowej w podziemnych wyrobiskach kamieniołomu w Hucisku ukrywali się, czy też byli ukrywani Żydzi (którym w czasie okupacji niemieckiej groziła pewna śmierć z rąk okupanta), którzy ponoć przeżyli.
Historię kolejnych lat kamieniołomu w Hucisku przybliża film Wojciecha Antoniego Woźniaka „Historie porosłe trawą” z 2009 roku opublikowany na stronie youtube.com. Po drugiej wojnie światowej teren ten nazywany był przez miejscowa ludność „Kamieniem”. W tych trudnych powojennych latach, wobec olbrzymich braków surowców budowlanych, niesłychanie prymitywnymi metodami, praktycznie bez użycia techniki, nadal łamano i wydobywano stąd kamień wapienny do budowy domów i obejść gospodarskich. Jeszcze do niedawno można było znaleźć w okolicy wiele takich kamiennych budynków. Wg autora filmu wydobycie ustało do końca lat pięćdziesiątych. Na fot. 3 mapa Powiat Radomsko z 1962 roku wydana przez Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego Ludowego Wojska Polskiego. Widać na niej jak kamieniołom przez lata się rozrósł, jak bardzo poszerzyła się jego powierzchnia.
Fot. 3
Z kamieniołomem w Hucisku wiąże się też powojenna historia żołnierzy Konspiracyjnego Wojska Polskiego (KWP) z oddziału pod dowództwem Wiesława Janusiaka pseudonim „Prawdzic”. Należeli do niego mieszkańcy Gorzędowa, Kamieńska i Huciska. W wyrobiskach starego kamieniołomu oddział przechowywał (ukrywał) swoją broń. Po wprowadzeniu ustawy amnestyjnej z marca 1947 roku, określającej zasady ujawniania podziemnej działalności, członkowie KWP ujawnili się i na rozkaz dowódcy W. Janusiaka „Prawdzica” wskazali miejsca ukrycia broni w nasypie kolejowym koło Gorzędowa (Władysław Możdżeń) oraz w pokamiennych wyrobiskach w Hucisku (Stanisław Woźniak). Stanisław Woźniak był ojcem autora filmu. Wg dokumentów ówczesnych władz w kamieniołomie była ukryta następująca broń i amunicja:
-3 automaty wz. 40
-2 automaty PN
-6 karabinów kbk
– karabin 10-cio strzałowy
-pistolet „Vis”
-6 granatów ręcznych
-6 min angielskich
-1004 szt. Amunicji do kbk
-10 pocisków rakietowych
-i inna amunicja
Dwadzieścia osób przez dwa dni odkopywało złożoną broń, w tym penetrowano teren również przy użyciu materiałów wybuchowych. Amunicja, granaty, miny zostały zniszczone na miejscu, pozostałą broń, która była już w złym stanie technicznym, zabrał oddział Służby Bezpieczeństwa nadzorujący prace.
Pomimo ujawnienia i przekazania broni, wszyscy należący do KWP zostali oskarżeni o jej dalsze przechowywanie. Zakwalifikowano to jako zbrodniczą działalność wobec władz komunistycznych. Aresztowano ich w lutym 1953 roku i wyrokiem Wojskowego Sadu Rejonowego w Łodzi z dnia z dnia 10 lipca 1953 roku skazano na kary więzienia:
– Władysław Możdżeń na dożywocie
– Marian Motyka i Stanisław Woźniak na 12 lat
– Mieczysław Pawlikowski i Henryk Tazbir na 10 lat
– Józef Krawczyk na 8 lat
Ostatnie mapy to fragment Wojskowej Mapy Topograficznej, która pokazuje stan z 1983 roku fot. 4 oraz współczesna mapa tych okolic fot. 5.
Fot. 4
Fot. 5
A co można zobaczyć w kamieniołomie Hucisko na teraźniejszych zdjęciach? Doły i zagłębienia na wzgórzu porasta gęsta roślinność fot. 6 i 7. Wiele z nich jest pozasypywanych ziemią i wszelkim śmieciem fot. 8. Foto moje z czerwca 2021.
Fot. 6. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 7. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 8. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Jeśli zaś chodzi o podziemne wyrobiska, zwane jak już wspomniałem na wstępie nieprawidłowo jaskiniami czy grotami, to istnieją przekazy, że było ich wiele. Większość z nich została już pozasypywana. Strona gminy Gomunice określa po dziś dzień ich ilość jako „liczne”.
„Przy drodze z Gomunic do Gorzędowa w miejscowości Hucisko znajdują się stare wyrobiska po kopalniach kamienia wapiennego. Liczne w tych wyrobiskach jaskinie zamieszkiwane są przez kolonie nietoperzy, źródło z 2010 tutaj.
Do dziś możliwy (choć z trudem) jest dostęp do jednego z nich. Celowo nie podaję dokładnej lokalizacji wejścia do podziemi, albowiem eksploracja ich dla przypadkowej osoby może być bardzo niebezpieczna. Ja byłem tam w towarzystwie dwóch doświadczonych grotołazów, którzy maja na swoim koncie wiele trudnych dróg w rozmaitych jaskiniach i wiedza co robią pod ziemią. Wygląda na to, że od wielu lat nikt nie wchodził do dalszych części podziemi. Uwaga! Zdjęcia mojego autorstwa są pierwszymi zdjęciami dalszych partii wyrobiska w internecie i pochodzą z czerwca 2021 roku. Nigdzie nie znalazłem też opisu tego podziemnego systemu (poza salą wejściową), ten jest pierwszy.
Orientacyjny schemat podziemi przedstawia rys. 9. Całość składa się z czterech sal połączonych korytarzami- przejściami wykutymi w skale. Sala wejściowa jest w dużym stopniu zasypana ziemią, gruzem i wszelkimi odpadami. Dalsze sale z kolei i przejścia usłane są blokami skalnymi zalegającymi dno. Trudno powiedzieć, kiedy zostały odłamane, niektóre wyglądają na całkiem świeże. Stropy i ściany są spękane. Kamienie w pokładach układają się warstwowo. Od niektórych z sal odchodzą ślepe korytarze, w których też wydobywano urobek, takie jakby kopalniane przodki. Nie widać jakichkolwiek śladów zastosowania techniki górniczej typu wzmocnienia, słupy drewniane czy temu podobne.
Fot. 9.
Dlaczego zrobiono to w takim układzie? Moim zdaniem taki a nie inny podziemny układ spowodowany był podążaniem za wartościowym urobkiem, którego pokłady się tak pod ziemią układały. Dlaczego drążono pod ziemią a nie metodą odkrywkową jak w innych miejscach kamieniołomu? Według mnie odpowiedzią jest występowanie innego wartościowego materiału (np. piaskowca żółtego) głęboko pod ziemią, i w sumie łatwiej było drążyć w kamieniu sztolnie niż przerzucać masy nadkładu zalegającego nad nim.
Gdyby ktoś chciał pooglądać teren po byłym kamieniołomie w Hucisku, doradzam zrobić to w porze, gdy drzewa i krzewy nie maja liści. Będzie można więcej zobaczyć. Obecnie wiele przesłania gęsta, krzaczasta roslinność.
Fot. 10. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 11. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 12. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 13. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 14. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 15. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 16. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 17. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 18. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 19. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 20. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 21. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 22. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 23. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 24. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 25. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 26. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 27. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 28. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 29. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 30. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 31. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 32. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Fot. 33. Czerwiec 2021 r., fot. Jacek Kamieniak
Przy pisaniu artykułu korzystałem:
Dr. Władysław Poliński „Z fizyografii okolic Kamieńska (w piotrkowskiem).” wyd. Warszawa 1918
-Tomasz Kuźnicki „Z dziejów letnisk przy stacji Kamieńsk (Gomunice, Wielki Bór, Kocierzowy)” wyd. Radomsko 2017
-Film Wojciecha Antoniego Woźniaka „Historie porosłe trawą „ z 2009 roku opublikowany w youtube.com
Jacek Kamieniak
Czerwiec 2021
Zobacz podobne artykuły:
Ważne informacje
Jestem autorem wszystkich artykułów i zdjęć (chyba, że zaznaczyłem, że jest inaczej w jakimś konkretnym przypadku). Czasami korzystam ze starych zdjęć znalezionych w internecie, prasie, książkach, przesłanych przez Czytelników. Staram się pytać o zgodę na wykorzystanie takiego zdjęcia, ale nie zawsze to jest możliwe, a czasem niepotrzebne. Jeśli jednak naruszyłem czyjeś prawa autorskie, proszę o kontakt. Zdjęcia w artykułach są mniej więcej aktualne w stosunku do daty opublikowania artykułu, chyba, że zaznaczyłem inaczej. Jeśli znalazłaś/-eś błąd, chcesz coś zasugerować, skrytykować, pochwalić, napisz na [email protected] – wychodzę z założenia, że nie jestem nieomylny i mogłem coś przegapić, o czymś zapomnieć albo po prostu czegoś nie wiem. Pamiętaj także, że możesz sobie do woli i za darmo czytać, oglądać, ale nie wolno Ci kopiować żadnych moich tekstów oraz żadnych zdjęć. Jeśli jednak bardzo chcesz wykorzystać coś mojego, napisz na [email protected] – na pewno się dogadamy i tu niekoniecznie chodzi o pieniądze 🙂
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS