W grudniu 2023 roku ukazała się pierwsza część trzytomowego zbioru „Studzianka we wspomnieniach”. Podczas wieczoru autorskiego, zorganizowanego w czwartek 11 stycznia w Filii nr 6 Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ulicy Orzechowej w Białej Podlaskiej, redaktor publikacji Łukasz Węda miał możliwość jej promowania.
Studzianka w gminie Łomazy to jedna z niewielu miejscowości powiatu bialskiego, wyróżniająca się bogatą przeszłością i nie mniej bogatą legendą, odnotowaną w książkach i środkach masowego przekazu. Od drugiej połowy XVII wieku zamieszkiwali ją bowiem Tatarzy, służący w wojsku Rzeczpospolitej. Przez ponad trzy wieki osada stanowiła centrum życia muzułmańskiego i mekkę podlaskich Tatarów.
Dziś miejscowość liczy 440 mieszkańców. Darmo by szukać w niej wyznawców islamu (ostatnia rodowita Tatarka zmarła w 2006 roku), ale pozostał cmentarz (mizar) ze 150 nagrobkami w językach arabskim, rosyjskim i polskim, a także Towarzystwo Rozwoju Miejscowości Studzianka, które z wielkim powodzeniem podtrzymuje i kultywuje tatarskie tradycje. Są to chociażby: doroczne biegi Tatarska Piątka (organizowane latem i zimą), turnieje łucznicze, spływy kajakowe Zielawą i Krzną, gry terenowe z poszukiwaniem tatarskiego skarbu, wieczory poezji tatarskiej oraz degustacja potraw tatarskich, przygotowywanych przez miejscowe gospodynie. Mieszkańcy są dumni z wzorowo utrzymanego mizaru oraz kwartalnika „Echo Studzianki”.
– Pierwszy tom wspomnień mieszkańców Studzianki, osób związanych z nią rodzinnie, a także autorów, którzy choćby na moment zetknęli się i zachwycili naszą miejscowością, jest efektem 20-letnich starań – informuje redaktor wydawnictwa Łukasz Węda, prezes wspomnianego Towarzystwo Rozwoju Miejscowości Studzianka.
Przez dwie dekady społecznicy towarzystwa, przy współpracy Sławomira Hordejuka – niegdyś mieszkańca powiatu bialskiego, teraz związanego z Katowicami – zebrali 86 relacji, nierzadko bardzo subiektywnych, związanych z różnymi aspektami życia tejże miejscowości. Wśród autorów wspomnień są osoby mieszkające w Studziance, jak też ich potomkowie, którzy dawno wyemigrowali w różne strony kraju, a nawet zagranicy. Jedno ze wspomnień, Magdaleny Kopeć-Remesz, pozyskane dziesięć lat temu, pochodzi aż z Chicago.
Opracowania autorskiego wspomnień, przygotowania tekstów do druku oraz korekty podjęli się wspomniany Łukasz Węda i Małgorzata Maksymiuk-Stefaniuk. Pierwszy tom książki „Studzianka we wspomnieniach”, wydany własnym sumptem przez Towarzystwo Rozwoju Miejscowości Studzianka, liczy 150 stron i zawiera relacje 28 osób. Pozostałe tomy będą ukazywały się sukcesywnie (drugi zaplanowano na grudzień 2024 roku).
To nie koniec wydawniczych planów towarzystwa. Zamierza ona wydrukować „Dzieje Szkoły Podstawowej w Studziance”, „Znani mieszkańcy Studzianki”, albumy „Cmentarz tatarski” i „Studzianka w starej fotografii” (oba w 2025 roku), a ponadto „Dzieje tatarskiej wspólnoty w Studziance”, „Mieszkańcy Studzianki i ich pochodzenie terytorialne 1811-1939”, „Szenejki – dzieje osady”, „Stowarzyszenie Rozwoju Miejscowości Studzianka – historia organizacji”, „Studzianka w starych dokumentach” i „Tatarskie kobiety”. Tylu publikacji nie będzie miała żadna inna miejscowość w powiecie bialskim.
Podczas spotkania w Filii nr 6 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Białej Podlaskiej Łukasz Węda przybliżył historię powstania tej interesującej książki, przybliżył biogramy autorów wspomnień oraz odpowiedział na liczne pytania.
Pierwszy tom „Studzianki we wspomnieniach” ukazał się w nakładzie 500 egzemplarzy, a w ciągu zaledwie miesiąca udało się sprzedać już 300. To efekt ogromnego zainteresowania publikacją. Zamawiają ją, drogą wysyłkową, czytelnicy z bardzo odległych stron.
– Zdaniem osób, które miały okazję poznać wydrukowane wspomnienia, cofamy się w czasie o 60 i więcej lat, i poznajemy Studziankę, jakiej już dziś nie ma. Głęboko wierzę, że ta książka ocali od zapomnienia fakty mocno związane z naszą miejscowością i pozwoli niejednemu czytelnikowi odnaleźć cenne informacje o przodkach oraz własne korzenie rodzinne – zapewnia Węda.
W pierwszym tomie znalazły się m.in. wspomnienia Julity Chełmońskiej z Wrocławia, która po obejrzeniu tatarskiego cmentarza dostrzegła, że odżyły w niej zgromadzone na mizarze kamienie. Nieżyjący już profesor onkologii Mieczysław Chorąży z Tych odkrywa w Studziance rodzinne korzenie. Helena Makaruk z domu Ejsmont (najstarsza mieszkanka Studzianki, obecnie 97-letnia staruszka) wraca wspomnieniami do lat młodości, spędzonych w rodzinnej miejscowości. Ciekawymi refleksami podzielił się Franciszek Zelent z Nysy, który w latach 1956-1962 uczył dzieci ze Studzianki języka polskiego i historii, a Anna Zieniuk powróciła pamięcią do czasów, kiedy funkcjonował muzułmański meczet, odwiedzany przez miejscowych Tatarów (zbudowano go w 1817 roku, a spalono podczas wycofywania się carskich Kozaków w 1915 roku).
Publikacja związana z dziejami Studzianki jest bardzo ciekawa i zaintryguje niejednego czytelnika poszukującego ciekawostek regionalnych.
Konsekwencja i upór członków Towarzystwa Rozwoju Miejscowości Studzianka sprawiły, że o niewielkiej miejscowości dowiedziało się już wielu rodaków. Część z nich stawia sobie za punkt honoru, aby w czasie letnich wędrówek po kraju odwiedzić ten fragment Podlasia i poznać dzieje tatarskich rodzin, które złotymi zgłoskami zapisały się w służbie Rzeczpospolitej.
Istvan Grabowski
zdjęcia Istvan Grabowski
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS