Rocznica wybuchu w Czarnobylu: “Nie wiedzieliśmy, że to reaktor. Nikt nam tego nie powiedział”

“O promieniowaniu nie wiedzieliśmy prawie nic. (…) Potem ci chłopcy, którzy niedługo potem umarli, poszli na dach. Waszczyk Kolia, Wołodia Prawik i inni. Wspięli się po drabinie i nie widziałem ich więcej” – wezwany w środku nocy do pożaru w elektrowni Grigorij Khmel nie miał pojęcia, że jedzie gasić reaktor. Trafił w sam środek największej katastrofy jądrowej w historii.

Podobnie jak w przypadku wielu innych tragicznych wydarzeń, w Czarnobylu nic nie zapowiadało nadchodzącej tragedii. Jej zwiastunem był fakt, że spiesząc się z oddaniem elektrowni do użytku, dwa lata wcześniej nie przeprowadzono wszystkich testów. W gruncie rzeczy chodziło o formalność – skrócenie lub wyeliminowanie kilkudziesięciosekundowej przerwy, jaka mogłaby wystąpić pomiędzy awaryjnym wyłączeniem reaktora a uzyskaniem pełnej mocy przez generatory awaryjne zasilające m.in. aparaturę kontrolną.

Niewielki problem, który można było rozwiązać, kupując dodatkowy, spalinowy generator prądu, w gospodarce centralnie planowanej okazał się wielkim wyzwaniem. Od banalnego, ale niezaplanowanego zakupu prostsze okazało się przeprojektowanie i przetestowanie głównego turbogeneratora elektrowni.

Tym, co różniło czarnobylski reaktor od większości stosowanych współcześnie, był jego militarny charakter. Choć zadaniem elektrowni była po prostu produkcja energii, został skonstruowany tak, by produkować pluton-238, używany do zasilania sond kosmicznych i budowy głowic jądrowych. Związane z tym rozwiązania konstrukcyjne oznaczały, że w przypadku niektórych awarii moc reaktora zamiast maleć, będzie samoczynnie wzrastać.

Wartą wspomnienia postacią był również zastępca naczelnego inżyniera w elektrowni jądrowej w Czarnobylu, Anatolij Stiepanowicz Diatłow, który bezpośrednio odpowiadał za przeprowadzenie testu i nadzór nad nim. Diatłow był doskonałym specjalistą, który swoją pozycję osiągnął nie dzięki poparciu partii, ale za sprawą rzetelnej pracy naukowej. W rezultacie miał autorytet wśród podwładnych bez zastanowienia wykonujących wszelkie polecenia przełożonego.

Zgłoś naruszenie/Błąd