Psychoterapia w leczeniu depresji [ Strefa biznesu ]

Czym różni się depresja od zwykłego spadku nastroju?

Depresja często bywa mylona ze smutkiem, który stanowi naturalną odpowiedź emocjonalną na trudności, jakie przynosi codzienność. Spadek nastroju, który następuje np. wskutek trudnego spotkania w pracy, nie posiada znamion choroby, jeśli utrzymuje się krótko, np. tylko przez jeden dzień. Stanowi on naturalną reakcję na nieprzyjemną sytuację, która miała miejsce. Czasem jednak pojawia się dojmujące uczucie pustki, beznadziei i braku sensu życia. Człowiek czuje się przytłoczony, zmęczony, a każda, nawet najprostsza czynność, wydaje się znajdować poza zasięgiem jego możliwości. Objawy depresji nie utrzymują się przez dzień lub dwa, lecz przez co najmniej 2 tygodnie. Osoby, które obserwują u siebie spadek nastroju lub energii, a stan ten nie mija, powinny zasięgnąć opinii specjalisty. Konsultacja psychologiczna często pomaga rozwiać wątpliwości, a w razie konieczności otrzymać niezbędne wsparcie. Leczenie depresji może obejmować farmakoterapię: wtedy o zapisaniu antydepresantów decyduje psychiatra. Jednak nie zawsze konieczne jest ich zażywanie. U większości osób bardzo dobre rezultaty przynosi psychoterapia depresji.

Czym wyróżnia się tzw. depresja sezonowa?

W Polsce ze względu na specyfikę strefy geograficzno-klimatycznej duży problem stanowi tzw. depresja sezonowa. Jesienią i zimą dociera zbyt mało promieni słonecznych, a ekspozycja na nie jest zbyt ograniczona. Niestety, godziny najlepszego nasłonecznienia pokrywają się z godzinami pracy, co często skutkuje spadkiem energii i pogorszeniem samopoczucia. Ta przypadłość afektywna sezonowa zazwyczaj jednak ustępuje samoistnie wraz z nadejściem wiosny. Nie oznacza to jednak, że można ją ignorować. Osoby, u których występują objawy tzw. depresji sezonowej, także powinny skonsultować się z psychologiem. Z jego wsparciem mogą bowiem znacznie poprawić jakość swojego życia. Czasem dobrym rozwiązaniem okazuje się również wizyta u lekarza internisty. Ten bowiem może zlecić badania krwi, a w razie potrzeby rekomendować suplementację określonych witamin i minerałów. Czasem sezonowo obniżony nastrój wykazuje silny związek z ich niedoborem.

Sprawdź czy masz depresję

Często trudno odpowiedzieć sobie na pytanie: czy to depresja, a może tylko zwykły spadek formy?. Zdarza się bowiem, iż wskutek przepracowania dana osoba odczuwa brak energii do wykonywania najprostszych czynności takich jak mycie głowy czy zrobienie prania. W odpowiedzi na powyższe pytanie pomóc może profesjonalny test na depresję autorska Aarona Becka. Składa się on z 21 pytań, które odnoszą się do różnych objawów charakterystycznych dla depresji. Każdy z symptomów jest oceniany w skali od 0 do 3, gdzie 0 oznacza brak określonych dolegliwości lub ich minimalne występowanie, a 3 bardzo mocne natężenie. Po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania punkty zostają zsumowane. Wynik testu na depresję interpretuje się następująco:

• 14-19 punktów – lekkie nasilenie depresji;
• 20-28 punktów – umiarkowane występowanie objawów depresyjnych;
• 29 punktów wzwyż – silne nasilenie objawów depresji.

Test na depresję można wykonać online. Jego wypełnienie trwa zazwyczaj 10-15 minut. Inwentarz depresji Becka stosuje się u osób powyżej 13. roku życia. Został on opracowany przez twórcę psychoterapii poznawczo-behawioralnej: Aaron Becka. Zauważył on, że nie u każdego występują wszystkie objawy, poszczególne też różnią się stopniem nasilenia. Stworzony przez niego test na depresję charakteryzuje się wysoką trafnością. Jego wyniki pokrywają się z innymi narzędziami diagnostycznymi wykorzystywanymi przez psychologów i psychoterapeutów. Jeśli w ostatnim czasie odczuwasz bezsilność, ogromną pustkę, spadek nastroju lub brak energii, to tutaj możesz bezpłatnie wykonać test na depresję online: test na depresję.

Objawy depresji badane w inwentarzu Becka

Inwentarz depresji Becka odnosi się do 21 objawów charakterystycznych dla zaburzeń afektywnych. Udzielając odpowiedzi na poszczególne pytania, należy ocenić siebie pod różnymi względami. Np. osoba, która zazwyczaj ma problem z podejmowaniem decyzji, powinna zwrócić uwagę, czy w ciągu ostatnich 2 tygodni uległ on nasileniu. Niektórzy wykazują też większe skłonności do pesymizmu i zamartwiania, gdyż warunkuje to charakter ich układu nerwowego (m.in. wysoka wrażliwość). Objawy depresji badane w inwentarzu Becka to:

• obniżony nastrój – osoby, które zmagają się z chorobą afektywną, nieustannie czują smutek, nawet gdy osiągają sukces w pracy lub spotyka je coś dobrego;
• pesymizm – na depresję może również wskazywać nasilenie skłonności do widzenia przyszłości w czarnych barwach;
• poczucie porażki – choroba afektywna sprawia, że dotknięty nią człowiek postrzega swoje życie jako pasmo niepowodzeń;
• brak poczucia przyjemności – nawet ulubione czynności nie są w stanie przyczynić się do polepszenia samopoczucia, gdyż przestają sprawiać satysfakcję;
• poczucie winy – osoby, które zmagają się z depresją, wykazują tendencję do przypisywania sobie odpowiedzialności za różne rzeczy, na które nie miały wpływu;
• poczucie zasługiwania na karę – niektórzy ludzie pogrążeni w depresji uważają, że zasługują na to, aby spotykały ich najgorsze rzeczy;
• niska samoocena – osoby chorujące na depresję oceniają siebie w sposób nadmiernie krytyczny i niewspółmierny do rzeczywistości. W związku z tym, iż niektórzy ludzie zmagają się z tym problemem na co dzień, należy zwrócić uwagę na stopień jego nasilenia;
• zachowania autodestrukcyjne – bardzo niepokojące są nie tylko próby samobójcze, ale też rozważania z nimi związane oraz samookaleczanie ciała;
• płaczliwość – spadek nastroju może prowadzić do częstych wybuchów płaczu;
• drażliwość – jednym z objawów ocenianych w Skali Depresji Becka jest również skłonność do zdenerwowania i irytacji, która nasila się podczas choroby afektywnej;
• wycofanie społeczne – osoby zmagające się z depresją ograniczają interakcje z innymi ludźmi, często nie chcą spotykać się ze znajomymi i odpowiadać na ich wiadomości;
• niezdecydowanie – osoba, która niegdyś szybko podejmowała decyzje, od pewnego czasu nie umie określić nawet tego, co chciałaby zjeść na obiad;
• niskie poczucie własnej atrakcyjności – niektóre osoby cierpiące na depresję wykazują skłonność do wytykania sobie niedostatków urody i postrzegania ich jako odrażających dla innych ludzi;
• obniżona energia – choroba afektywna odbiera siły witalne niezbędne do działania, w tym pracy zawodowej, wykonywania czynności higienicznych i przygotowywania posiłków;
• zaburzenia snu – niepokojącym symptomem jest zarówno bezsenność, jak i nasilona senność, która utrudnia wstawanie z łóżka i normalne funkcjonowanie;
• poczucie zmęczenia – nawet proste czynności wywołują zmęczenie u osoby dotkniętej depresją. Ma ona problem z umyciem włosów, zrobieniem prania czy opłaceniem rachunku;
• zmiana apetytu – zarówno utrata apetytu, jak i jego nasilenie może wskazywać na chorobę afektywną;
• utrata wagi – osoby pogrążone w depresji, mimo iż nie przeszły na dietę redukcyjną, chudną;
• nadmierne skupienie na swoich dolegliwościach – osoby chorujące na depresję często odnoszą wrażenie, że ich organizm źle funkcjonuje na różnych poziomach i wykazują tendencję do katastrofizacji, np. ból głowy łączą z nowotworem mózgu;
• utrata libido – choroba afektywna osłabia lub całkowicie hamuje popęd seksualny.

Psychoterapia depresji – jak wygląda?

Psychoterapia depresji stanowi jedną z rekomendowanych metod leczenia. Opiera się ona na regularnych spotkaniach ze specjalistą, podczas których prowadzona jest rozmowa w atmosferze bezpieczeństwa i zrozumienia. Psychoterapeuta m.in. zadaje pacjentowi różne pytania, jednak szanuje jego zdanie i nie zmusza go do odpowiedzi, jeśli ten jej odmawia. Mają one za zadanie pomóc lepiej zrozumieć problem, z którym zmaga się dany człowiek. Psychoterapeuta dysponuje wiedzą oraz doświadczeniem, które pozwalają mu dobrać odpowiednie metody pracy z konkretnym pacjentem. Wskutek cyklicznych spotkań człowiek korzystający z terapii zyskuje nowe narzędzia i umiejętności, które pozwalają prowadzić mu lepsze i bardziej satysfakcjonujące życie. Psychoterapeuta okazuje pacjentowi empatię oraz stwarza bezpieczną przestrzeń do szczerego wyrażania myśli i emocji. W tym miejscu warto podkreślić, iż psychoterapeutę obowiązuje tajemnica zawodowa. Nie ma on prawa dzielić się z osobami trzecimi tym, co usłyszał w ramach prowadzonych sesji. Psychoterapeuta nie ocenia pacjenta i jego wyborów życiowych, zachowuje całkowitą bezstronność, dlatego można pozwolić sobie na szczerość bez autocenzury.

Terapia poznawczo-behawioralna – na czym polega i czy jest skuteczna?

Poszczególni psychoterapeuci pracują w różnych nurtach, których założenia i narzędzia terapeutyczne poznają podczas szkoleń podyplomowych. Nie wszystkie metody pracy sprawdzą się w każdej sytuacji. Psychoterapia poznawczo-behawioralna (w skrócie: CBT od ang. cognitive-behavioral therapy) opiera się na założeniu, iż wskutek różnych doświadczeń w człowieku kształtują się określone przekonania, utrwalone sposoby myślenia. To właśnie te przeświadczenia przekładają się na konkretne zachowania. Nie wszystkie schematy myślowe mają jednak charakter korzystny, adaptacyjny. Niektóre mogą okazać się nieprzystające do rzeczywistości, a przez to generować niewłaściwe postawy. Psychoterapia poznawczo-behawioralna ma za zadanie pomóc pacjentowi w rozpoznaniu jego nieadaptacyjnych przekonań i zastąpić je bardziej adekwatnymi myślami. Np. osoba, która wykazuje trudności z nawiązywaniem kontaktów międzyludzkich, może obawiać się, że zostanie wyśmiana, gdy tylko się do kogoś odezwie. W rezultacie unika ludzi. Terapia CBT ma ją skłonić do zmiany przekonań nieadekwatnych do sytuacji. Nieprawdą jest, że wszyscy ludzie wyśmiewają innych, gdy ci nawiązują z nimi rozmowę. Z badań nad skutecznością psychoterapii wyraźnie wynika, że metody i techniki terapii poznawczo-behawioralnej odznaczają się bardzo wysoką skutecznością i pomagają klientom z bardzo wieloma problemami.

Terapia poznawczo-behawioralna to terapia krótkoterminowa, która koncentruje się na osiągnięciu określonego celu, np. nabraniu większej śmiałości w relacjach międzyludzkich. Terapia CBT polegająca na zamianie nieadaptacyjnych schematów myślowych na ich adaptacyjne, a zatem bardziej adekwatne, odpowiedniki, stanowi niezwykle przydatne narzędzie w leczeniu zaburzeń lękowych i depresji.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna w leczeniu depresji

Stwierdzono, że terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu depresji przynosi wyraźną poprawę. Pozwala ona rozpoznać przygnębiające myśli i zastąpić je przekonaniami bardziej przystającymi do rzeczywistości. Np. osoba, która uważa, że nikt jej nie lubi, bo jest beznadziejna, może zauważyć, że sama zrywa znajomości, przez co z nikim nie wchodzi w głębsze relacje. Musi zmienić swoje nastawienie do innych ludzi, otworzyć się na nich, a następnie podtrzymywać kontakt, aby znaleźć kolegów i przyjaciół. Psychoterapia poznawczo-behawioralna w leczeniu depresji w niektórych przypadkach bywa łączona z farmakoterapią. Ich stosowanie zaleca się jednak wraz z uczęszczaniem na psychoterapię, gdyż ta wyposaża pacjenta w cenne narzędzia i umiejętności, które pozwalają mu poprawić jakość życia.

—materiał partnera—

Zgłoś naruszenie/Błąd