Prawnicy: działania RPO po upływie kadencji są prawnie wiążące

Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego wydał stanowisko w sprawie czwartkowego rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 20/20. TK uznał, że przepis, który pozwala RPO wykonywać zadania po zakończeniu kadencji do czasu powołania następcy, jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Jednocześnie TK stwierdził, że ów przepis utraci moc obowiązującą po upływie trzech miesięcy od ogłoszenia rozstrzygnięcia w Dzienniku Ustaw.

Poniżej dalsza część artykułu

Skrytykowali ustne motywy rozstrzygnięcia podane w czwartek przez sędziego sprawozdawcę Stanisława Piotrowicza. Jak mówił Piotrowicz, dla przywrócenia konstytucyjności prawa konieczne byłoby dodanie do ustawy o RPO regulacji określającej sposób realizacji funkcji Rzecznika po zakończeniu kadencji. Sejm i Senat powinny uchwalić taką regulację w ciągu trzech miesięcy do czasu utraty mocy obowiązującej przepisu.

“Teza ta jest sprzeczna z sentencją rozstrzygnięcia, w którym TK zakwestionował konstytucyjność takiego właśnie rozwiązania. Pragniemy podkreślić, że obowiązki Rzecznika Praw Obywatelskich może pełnić jedynie osoba wyłoniona zgodnie z art. 209 ust. 1 Konstytucji RP i legitymująca się mandatem uzyskanym zarówno od Sejmu RP, jak i od Senatu RP. Regulacja ustawowa, która będzie zmierzała do powierzenia kompetencji Rzecznika osobie powołanej z pominięciem udziału którejkolwiek z izb parlamentarnych, będzie w sposób oczywisty sprzeczna z art. 209 ust. 1 Konstytucji RP, a osoba wyłoniona w tej procedurze nie będzie Rzecznikiem Praw Obywatelskich w rozumieniu tego przepisu.” – czytamy w stanowisku.

Zespół podkreśla, że wszelkie działania podejmowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich prof. Adama Bodnara, także po upływie jego kadencji, są prawnie wiążące i nie ma podstaw do ich kwestionowania.

“Rzecznik ma także prawo pełnić swoje obowiązki na podstawie tego ostatniego przepisu w pełnym zakresie do momentu, gdy utraci on swą moc obowiązującą” – twierdzą prawnicy z Fundacji Batorego.

Apelują do Adama Bodnara, aby nadal realizował on zadania RPO w pełnym zakresie wynikającym z Konstytucji RP oraz ustawy o RPO.

Zespół zaapelował do wszystkich sił politycznych o podjęcie wysiłku zmierzającego do powołania Rzecznika Praw Obywatelskich, który odpowiadałby wymaganiom przewidzianym w art. 209 i art. 210 Konstytucji RP. Sprzeciwił się także próbie upartyjnienia urzędu RPO przez większość sejmową.

“Wybór na Rzecznika Praw Obywatelskich czynnego polityka [posła PiS Bartłomieja Wróblewskiego – red.], jednoznacznie identyfikującego się z partią rządzącą, wybranego z list tej partii do Sejmu, otwarcie deklarującego od lat poparcie dla jej programu, oznacza nie tylko brak zrozumienia przez większość sejmową potrzeby funkcjonowania w państwie demokratycznym instytucji niezależnych od władzy, ale również pozbawienie obywateli konstytucyjnie im gwarantowanego prawa do niezależnego od władzy strażnika ich praw i wolności” – wskazuje Zespół.

Członkami zespołu są prawnicy praktycy i naukowcy:

dr hab. Piotr Bogdanowicz, Katedra Prawa Europejskiego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

Łukasz Bojarski, prezes zarządu Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRiS, były członek Krajowej Rady Sądownictwa

Jacek Czaja, prezes Towarzystwa Prawniczego w Lublinie, były wiceminister sprawiedliwości

dr hab. Monika Florczak-Wątor, profesor w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego

dr hab. Agnieszka Frąckowiak-Adamska – adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Jarosław Gwizdak, prawnik, działacz społeczny, członek zarządu Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRIS

dr hab. Wojciech Jasiński, adiunkt w Katedrze Postępowania Karnego Uniwersytetu Wrocławskiego

… czytaj dalej