Polski Ład a Konstytucja

Czy Polski Ład jest zgodny z Konstytucją?

O pośpiechu i chaosie, w jakim Polski Ład był uchwalany, a ostatnio – z tego samego powodu – trzykrotnie nowelizowany, pisaliśmy w artykule “Polski Ład zmieniany po raz trzeci. I za późno” (DGP nr 243/2021). Wskazaliśmy w nim na główne zastrzeżenia Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu dotyczące trybu uchwalania poprawek do Polskiego Ładu.

We wcześniejszej opinii – z 19 października br., a więc gdy trwały jeszcze parlamentarne prace nad samym Polskim Ładem, to samo senackie Biuro Legislacyjne wskazało na kilkanaście merytorycznych niezgodności z Konstytucją RP.
Dziś eksperci w większości zgadzają się z tą analizą. Najczęściej wskazują na niezgodność z konstytucją przepisu zakazującego amortyzacji nieruchomości.

– Jest to wręcz szkolny przykład naruszenia zasady ochrony praw nabytych i przykład ewidentnego, bezkompromisowego łamania trwale ustalonych zasad konstytucyjnych – uważa Jacek Aninowski, dyrektor generalny ds. obsługi postępowań w Instytucie Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy.

Polski Ład a prawa nabyte

Przypomnijmy, że Polski Ład likwiduje od 2023 r. (a więc za rok) możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od budynków i lokali mieszkalnych nabytych lub wytworzonych przed 1 stycznia 2022 r. Dotyczy to zarówno podatników PIT, jak i podatników CIT.
Oznacza to, że podatnik, który np. w ramach działalności gospodarczej nabył mieszkanie i amortyzuje je od dwóch lat, nie będzie mógł zaliczać odpisów do kosztów podatkowych po 31 grudnia 2022 r.

– A przecież taki podatnik już zaplanował tę inwestycję, ona trwa i jest uzasadniona biznesowo, pod warunkiem że będzie kontynuowana amortyzacja – wskazuje Jacek Aninowski.

Jarosław Józefowski, radca prawny z Enodo Advisors, ujmuje to krótko: – Nie można zmieniać zasad w trakcie gry. Zgodnie z zasadą ochrony praw nabytych raz uzyskane prawo nie może być odebrane lub w niekorzystny sposób zmodyfikowane.

Eksperci nie mają wątpliwości, że zmiana dotycząca amortyzacji może odnosić się wyłącznie do środków trwałych, które będą wprowadzane do ewidencji po 1 stycznia 2022 r.

– Zasada ochrony praw nabytych ma szczególne znaczenie właśnie w odniesieniu do amortyzacji, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny, np. w wyroku z 10 lutego 2015 r. (sygn. akt P 10/11) – wskazuje dr Jowita Pustuł, doradca podatkowy, radca prawny, J. Pustuł i Współpracownicy Doradztwo podatkowo-prawne.

Jarosław Józefowski dodaje, że odstąpienie od zasady praw nabytych jest dopuszczalne tylko w szczególnych okolicznościach, a więc gdy przemawia za tym inna zasada konstytucyjna (tak orzekł m.in. w wyroku z 22 czerwca 1999 r., sygn. K 5/99). – Nie znajduję jednak żadnej innej zasady konstytucyjnej, która wykluczałaby stosowanie zasady praw nabytych w przypadku amortyzacji – stwierdza Józefowski.

Problem dotyczy nie tylko osób fizycznych, ale i prawnych, np. funduszy inwestycyjnych nabywających dziesiątki mieszkań pod wynajem oraz spółek nieruchomościowych (art. 15 ust. 6 ustawy o CIT). Nowy przepis może pozbawić wiele z nich prawa do wykazania jakichkolwiek kosztów uzyskania przychodów z tytułu amortyzacji budynku. W wielu firmach jest to podstawowy koszt uzyskania przychodów.

Artykuł jest dostępny
dla zarejestrowanych użytkowników

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów

Zarejestruj się
Posiadasz już konto? Zaloguj się.

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po naszą publikację

Zgłoś naruszenie/Błąd