PIE: koszty ogrzewania coraz mniej dotkliwe dla gospodarstw domowych

Jak wynika z najnowszych danych Europejskiego Badania Dochodów i Warunków Życia (EU-SILC) Eurostatu, na które powołuje się Polski Instytut Ekonomiczny, w 2018 r. 5,1 proc. Polaków stwierdziło, że nie stać ich na ogrzanie domu w stopniu wystarczającym. “Jest to spadek o 0,9 pkt. proc. w stosunku do 2017 r. i aż 6-krotnie niższy poziom w stosunku do 2005 r., kiedy to 1/3 mieszkańców Polski zgłaszała problemy z ogrzaniem gospodarstwa domowego” – czytamy w środowym wydaniu “Tygodnika Ekonomicznego PIE”. Jest to wynik niższy od średniej unijnej o 2,1 proc.

Wśród 28 krajów Unii, w 19 wskaźnik ten poprawił się w stosunku do poprzedniego roku. “Najwyższą skalę problemu zanotowano w Bułgarii (33,7 proc.) oraz na Litwie (27,9 proc.). Najmniejsze problemy finansowe z ogrzaniem gospodarstwa domowego zgłaszali Austriacy (1,6 proc.) oraz Finowie (1,7 proc.)” – napisano.

Odsetek osób deklarujących problemy z kosztami ogrzewania w Polsce w latach 2010-2018 najbardziej spadł w grupie rodzin wielodzietnych – z ponad 15 proc. do 1,8 proc. “Jest to wynik ponad trzykrotnie niższy od średniej dla całej UE” – napisano. Dodano, że w rodzinach 2+2 odsetek ten spadł z 11,6 do 2,5 proc., a w modelu 2+1 – z 12,6 do 3,6 proc.

“Ciągle jednak ponadprzeciętne kłopoty z opłacaniem rachunków za ogrzewanie mają osoby mieszkające samotnie (12,4 proc.) oraz samotni rodzice (13,4 proc.)” – wskazano.

Analitycy PIE zastrzegli, że kompleksowe badania dotyczące ubóstwa energetycznego, uwzględniające ogrzewanie, ciepłą wodę, elektryczność, wskazują na większą skalę problemu. “W raporcie Instytutu Badań Strukturalnych z 2018 r. (…) oszacowano, że odsetek mieszkańców dotkniętych ubóstwem energetycznym w Polsce w 2016 r. wyniósł 12,2 proc.” – podkreślili eksperci PIE.

Powołując się na dane GUS podkreślili, że koszty ogrzewania “stanowią coraz mniejszą część wydatków gospodarstw domowych” – ich udział spadł z 5,5 proc. w 2010 r. do 4,1 proc. w 2018 r. “Wartość nominalna wydatków na ogrzewanie w tym okresie nie zmieniała się znacząco – wynosiła między 50 a 60 zł w latach 2010-2017, a w 2018 r. spadła do 49 zł miesięcznie na jedną osobę w gospodarstwie domowym” – napisali.

Przypomnieli jednocześnie, że w tym czasie gospodarstwa domowe stały się wyraźnie zamożniejsze – przeciętny dochód rozporządzalny na jedną osobę wzrósł o 42 proc. (z ok. 1,2 tys. zł w 2010 r. do 1,7 tys. zł w 2018 r.), a przeciętne wydatki – o 20 proc. (z ok. 1 tys. zł do 1,2 tys. zł).

Najbardziej obciążoną kosztami ogrzewania grupą społeczną są emeryci i renciści. “Wydatki na ten cel w tym typie gospodarstw wynoszą średnio 75 zł w przeliczeniu na jedną osobę, co stanowi 5,9 proc. przeciętnych wydatków (dane dla 2018 r.)” – zaznaczył PIE. Jego eksperci zwrócili uwagę, że gospodarstwa domowe emerytów i rencistów są najczęściej stosunkowo małe, zazwyczaj jedno- lub dwu-osobowe. “Ten czynnik może mieć wpływ na stosunkowo wysokie koszty ogrzewania budynku w przeliczeniu na jedną osobę” – ocenili. Dodali, że w gospodarstwach domowych pracowników najemnych koszty ogrzewania stanowią średnio 3,7 proc. wydatków, a w gospodarstwach domowych rolników i przedsiębiorców – niespełna 3 proc. (odpowiednio 2,7 proc. i 2,9 proc.).

Według PIE brak istotnych zmian “w przeciętnym koszcie ogrzewania na jedna osobę w latach 2010-2018, przy rosnących cenach innych produktów i usług w gospodarce, może wynikać z termomodernizacji budynków oraz bardziej efektywnych sposobów ogrzewania, takich jak zmiana pieców czy podłączeń do wspólnej sieci”. Zastrzegli jednak, że cytowane przez nich dane GUS “nie obejmują nakładów inwestycyjnych, które ponoszą gospodarstwa domowe w związku z ogrzewaniem budynku, a jedynie koszty bezpośrednie energii cieplnej z sieci oraz opału”.