Pamięci żołnierzy 1920 r.

W przeddzień Święta Wojska Polskiego oraz 100. rocznicy Cudu nad Wisłą, 14 sierpnia 2020 r., odsłonięty zostanie w Toruniu pomnik Poległych Żołnierzy Wojsk Balonowych, poprzedzony piknikiem historycznym.

100-lecie powrotu Torunia do wolnej Polski jest okazją do przypomnienia wielu faktów sprzed wieku i upamiętnienia ich bohaterów. Wśród nich są żołnierze wojsk balonowych, którzy wnieśli wielki wkład w odzyskanie niepodległości w 1918 r. W Toruniu 1. Batalion Balonowy stacjonował nieprzerwanie przez całe 20-lecie międzywojenne. Żołnierzom, którzy zginęli podczas wojny polsko-bolszewickiej ich towarzysze poświęcili monument. Pomnik autorstwa rzeźbiarza Michała Kamieńskiego odsłonięto 8 maja 1937 roku. W pierwszych miesiącach II wojny światowej obelisk został zniszczony przez Niemców.

Z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Torunia w 2018 r. powołano do życia komitet odbudowy tego pomnika (dzięki świetnej dokumentacji można było odtworzyć wiernie jego kształt). Pierwotny pomnik składał się z wysokiego obelisku, na szczycie którego siedział orzeł trzymający w szponach Krzyż Orderu Virtuti Militari, wieniec oraz kotwicę. Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego i pomysłodawcą odbudowy jest Andrzej Szmak. Na początku 2019 roku wybrano autora kopii, którym jest toruński artysta Maciej Jagodziński-Jagenmeer. Odsłonięcie obelisku nastąpi 14 sierpnia o godz. 18.00 w miejscu swej oryginalnej lokalizacji: w Parku Miejskim na Bydgoskim Przedmieściu, na placu przy schodach prowadzących nad Martówkę (Aleja Bogusława Magiery).

Odbudowę wsparli finansowo: Instytut Pamięci Narodowej, Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Gmina Miasta Toruń oraz prywatni darczyńcy z Polski i zagranicy. Wkład sponsorski wniosła również firma Bud-Tech z Torunia.

Odsłonięcie pomnika poprzedzi, zorganizowany przez Towarzystwo Miłośników Torunia, piknik historyczny. W godz. 15.00-17.30 na terenach zielonych nad Martówką na mieszkańców i turystów czekają liczne atrakcje: prezentacje historycznego i współczesnego sprzętu wojskowego, pokazy grup rekonstrukcyjnych, konkursy z nagrodami i żołnierska grochówka. To okazja do bliższego zapoznania się z repliką czołgu Renault FT 17, używanego przez polskie wojsko w czasie wojny 1920 r., a także do poznania tajników konstrukcji balonów na ciepłe powietrze.

Piknik organizowany jest przez ToMiTo przy wsparciu Gminy Miasta Toruń oraz Partnerów: Garnizonu Toruń i Muzeum Artylerii w Toruniu.

Organizatorzy proszą o przygotowanie się na upalną pogodę oraz dostosowanie się do obowiązujących wytycznych przeciwepidemicznych GIS. Dla osób nie mogących wziąć bezpośredniego udziału w wydarzeniu przygotowana zostanie transmisja on-line z odsłonięcia pomnika.