Odnaleziono listy dzieci – więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego

Kilka dni temu, badając dokumenty w prywatnych zbiorach, historycy znaleźli osiem listów najmłodszych więźniów niemieckiej III Rzeszy.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE W TVN24 GO

“Proszę o trochę szarego mydła i łyżkę, bo nie mam czym jeść…”, “Proszę o trochę sacharyny…”, “Upiecz mi Mamusiu naleśników 20…” – to tylko niektóre fragmenty wstrząsających listów dzieci więzionych w niemieckim obozie koncentracyjnym w Łodzi, które znaleźli badacze z Muzeum Dzieci Polskich – Ofiar Totalitaryzmu.

– Kilka dni temu podczas kwerendy zbiorów prywatnych dotarliśmy do ośmiu oryginalnych listów wysyłanych z niemieckiego obozu koncentracyjnego przy ulicy Przemysłowej na terenie Litzmannstadt Ghetto. Te listy były napisane przez polskie dzieci w 1944 roku. Zostały zaadresowane i wysłane do najbliższych – poinformował dyrektor Muzeum Dzieci Polskich – Ofiar Totalitaryzmu w Łodzi dr Ireneusz Maj. – Jest to wyjątkowe znalezisko, dlatego, że takich listów z tego obozu jest jedynie kilkanaście – podkreślił.

Trwa badanie dokumentów, ich zabezpieczanie i odczytywanie zniszczonych częściowo fragmentów korespondencji więzionych dzieci do rodziców, którzy też często byli w niemieckich obozach koncentracyjnych. – Te listy są dla nas szczególną, intymną formą kontaktu z przeżyciami tych dzieci, przeżyciami naprawdę tragicznymi – powiedział historyk z łódzkiego Muzeum Dzieci Polskich dr Andrzej Janicki.

– Listy od najmłodszych więźniów niemieckiego obozu odczytane dosłownie mogłyby świadczyć o dobrych warunkach tam panujących – mówił. – Dzieci uczyły się, że zawieranie jakichkolwiek prawdziwych informacji skończy się interwencją niemieckiej cenzury – przekazał Janicki. Dodał, że w takim przypadku list nie dotarłby do adresata, a jego autor zostałby ukarany.

– Listy pełne są zapewnień, że dzieci mają się dobrze, że wszyscy są zdrowi. Spoza tych linijek odręcznego pisma wyłania się obraz tragiczny – ocenił historyk.

– Są tam informacje, które mówią o tej prawdziwej sytuacji obozowej. Z listu jednej z dziewczynek dowiadujemy się, że “wszyscy są zdrowi”, ale jej braciszek “przeszedł niedawno zapalenie płuc i zbiera mu się woda w boku” – opisywał. – Od innej autorki listu dowiadujemy się, że sytuacja w obozie jest bardzo dobra, nawet taka jak “u cioci” tej dziewczynki, natomiast w ostatnim zdaniu, dziecko pisze, że mama musi ją odwiedzić, bo “bez tego niczego nie zrozumie” – cytował. – Kolejna dziewczynka prosi o buty dla siebie i siostry, a data z listu to 15 lutego – wskazywał Janicki dodając, że najczęściej dzieci prosiły o żywność.

– Dzisiaj z tego łagru wyjeżdżam na Folwark – napisało dziecko więzione przez Niemców. – Przykro mi, że nie mogę być z wami. (…) Tak mi tęskno… – napisano w innym liście z niemieckiego obozu dla dzieci.

– Znane są dane jednego dziecka, o którym siostra pisze w liście. Mężczyzna żyje – podali historycy.

Wystawę listów i innych dokumentów z obozu będzie można obejrzeć w grudniu tego roku w Łódzkim Domu Kultury.

Utworzony w połowie 1942 r. obóz przy ul. Przemysłowej był w Litzmannstadt Ghetto, gdzie przed wywozem do niemieckich obozów śmierci okupanci przetrzymywali Żydów. W obozie dla dzieci więźniowie mieli od kilku miesięcy do 16 lat. Trafiali do obozu m.in. za spowodowane wojenną nędzą drobne kradzieże, handel i żebranie. Były tu dzieci pochodzące z rodzin, które odmówiły podpisania volkslisty i osób z obozów lub więzień, a także młodzież podejrzewana o uczestnictwo w konspiracji.

Dzieci były przetrzymywane w prymitywnych warunkach, niewolniczo pracowały, były bite i torturowane, głodzone. Różne dane mówią o 3-4 tysiącach uwięzionych i kilkuset zmarłych. Kiedy zakończyła się niemiecka okupacja w Łodzi, w obozie było ponad 800 małoletnich więźniów.