Mleko modyfikowane słusznie kojarzy się z pokarmem dla małych dzieci. Jego istota nie odnosi się jednak do konsumentów, ale raczej do składu. Mowa o produkcie, który zawiera związki typowe dla mleka, ale w zmienionym stanie i proporcji. Dzięki tej manipulacji mleko modyfikowane pod względem dietetycznym odpowiada potrzebom noworodków, niemowląt i małych dzieci.
- Mleko modyfikowane – co to takiego?
- Rodzaje mleka modyfikowanego
- Wartości odżywcze mleka modyfikowanego
- Specjalne wskazania do stosowania mleka modyfikowanego
- Jak mleko modyfikowane różni się od karmienia piersią?
Mleko jako odżywczy pokarm płynny produkowany przez gruczoły mleczne ssaków zawiera najważniejsze z punktu widzenia rozwoju młodych organizmów substancje, takie jak proteiny czy cukry. Każdy gatunek wytwarza jednak mleko dostosowane do potrzeb własnego potomstwa, stąd też, przed podaniem mleko krowiego niemowlętom należy je odpowiednio zmodyfikować.
Mleko modyfikowane – co to takiego?
Karmienie piersią, choć tak naturalne dla ssaków, nie każdej matce przychodzi jednak z łatwością. Jeśli dodać do tego fakt, że kobiety przed wiekami często umierały przy porodach, potrzeba znalezienia alternatywnego sposobu karmienia noworodków i niemowląt była od zawsze oczywista. Tradycyjnie najpopularniejszą metodą było karmienie przez mamkę – obcą kobietę będącą właśnie w okresie laktacji. Ale znaleziska archeologiczne dowodzą, że już 2 tysiące lat przed Chrystusem wyrabiano specjalne gliniane naczynia, w których podawano najmłodszym mleko zwierzęce.
W XVIII w. w Europie powstały pierwsze naczynia przypominające dzisiejsze butelki do karmienia, zaś niemowlęta karmiono nie tylko mlekiem zwierzęcym, ale także chlebem namoczonym w wodzie lub zbożem gotowanym w wywarze. Już wtedy ewidentne było bowiem, że nie wszystkim dzieciom służy krowie mleko.
Rozwój nauki sprawił, że w drugiej połowie XVIII w. badacze nauczyli się identyfikować skład mleka ludzkiego, krowiego, owczego, koziego czy nawet klaczy. Uwidocznione różnice skłoniły chemików do próby odtworzenia formuły mleka ludzkiego – pierwszym takim produktem był napój stworzony w 1865 r. przez Justusa von Liebiga, składający się z mleka krowiego, mąki pszennej i słodowej oraz wodorowęglanu potasu. Do końca XIX w. opatentowano około 30 różnych formuł, ale większość z nich zawierała przede wszystkim tuczące cukry, skrobie i dekstryny.
Największy przełom nastąpił w XX w. Najpierw powstało mleko modyfikowane na bazie białka sojowego, polecane dla dzieci uczulonych na mleko krowie, następnie zaś zaczęto wzbogacać skład mleka w proszku witaminami. Niestety, agresywna kampania marketingowa związana z promocją mleka modyfikowanego spowodowała w latach 70-tych ubiegłego stulecia globalny spadek odsetka matek karmiących piersią!
Rodzaje mleka modyfikowanego
Produkcja mleka modyfikowanego to dziś wielki biznes warty w skali globalnej 24 miliardy dolarów. Zdaniem analityków do roku 2025 wartość ta wzrośnie nawet do 45 miliardów dolarów! Lwią część rynku stanowi mleko w proszku, cechujące się wysoką trwałością, ale wymagające przygotowania poprzez rozcieńczenie z wodą. W krajach rozwijających się, gdzie skażenie pitnej wody jest dość częstym zjawiskiem, mleko modyfikowane staje się często źródłem zakażenia niemowląt bakteriami i pasożytami, czasem śmiertelnymi. Alternatywne postacie mleka modyfikowane obejmują koncentrat w płynie, również do rozcieńczenia, oraz gotowy do spożycia produkt o obniżonej trwałości.
Najważniejszy podział mleka modyfikowanego dotyczy jednak jego składu, a konkretnie pochodzenia głównych białek. Wyróżniamy więc:
- mleko modyfikowane oparte mleku krowim – najpowszechniejszy i najtańszy wariant;
- mleko modyfikowane oparte na białku sojowym – całkowicie roślinny produkt odpowiedni dla dzieci nietolerujących mleka krowiego;
- mleko modyfikowane oparte o hydrolizaty proteinowe – produkt zawierający białka rozbite do małych cząsteczek i niepowodujące alergii u dzieci uczulonych na białko krowie lub sojowe.
Ponadto rynek mleka modyfikowane podzielony jest na kategorie odpowiadające poszczególnym grupom wiekowym. W tym kontekście rozróżnia się:
- mleko początkowe, skierowane do dzieci do urodzenia do 6 miesiąca życia;
- mleko następne dla niemowląt od 6 do 12 miesiąca życia;
- mleko dla dzieci starszych niż rok, dwa lata, a nawet dla trzylatków.
Wartości odżywcze mleka modyfikowanego
Najogólniej rzecz ujmując, mleko modyfikowane można wyobrazić sobie jako mleko krowie rozłożone na części pierwsze i złożone z powrotem w innych proporcjach wraz z dodatkowymi związkami. Główne składniki większości dostępnych na rynku preparatów to więc laktoza, odtłuszczone mleko w proszku, koncentrat serwatki, wielocukry z mleka, a także oleje roślinne. Ponadto do popularnych składników należy olej rybny, kwasy tłuszczowe omega 3, aminokwasy tauryna i karnityna, prebiotyki, probiotyki, oraz pełen zestaw witamin i minerały – przede wszystkim wapń, żelazo, magnez, sód, potas, fosfor, miedź, mangan, selen.
Przygotowane według zaleceń producenta, po rozcieńczeniu z przygotowaną wodą, mleko modyfikowane zapewniać ma niemowlęciu strawę najbliższą pokarmowi matki, tzn. bogatą w cukry, o obniżonej zawartości tłuszczu i białka, zmienionej strukturze białka oraz obniżonym poziomie sodu i chloru. W porównaniu z mlekiem krowim mleko modyfikowane zawiera również więcej nienasyconych kwasów tłuszczowych. Produkty skierowane do różnych grup wiekowych różnią się przy tym nieco proporcją składników, tak, aby pokrywać zmieniające się potrzeby rozwijającego się organizmu.
Niestety, choć większość producentów mleka modyfikowanego usiłuje tworzyć formuły jak najbliższe ideału, zdarzają się też przypadki produktów niskiej jakości. Z badania przeprowadzonego przez brytyjskich naukowców na 212 mlekach sprzedawanych w 11 krajach świata wynika, że nawet połowa zawierała więcej niż 5 g cukru na 100 ml produktu. Niektóre, zamiast laktozy, słodzone były wręcz syropem kukurydzianym! Takie mleko modyfikowane zdaniem pediatrów może przyczyniać się do niedoborów odżywczych, nadwagi oraz próchnicy zębów u małych dzieci!
Specjalne wskazania do stosowania mleka modyfikowanego
Czasem mleko modyfikowane jest najlepszym wyborem dla niemowlęcia. Mowa o rzadkich przypadkach, takich jak galaktozemia, czyli choroba genetyczna uniemożliwiająca trawienie galaktozy w mleku matki czy wrodzony niedobór laktazy, odpowiadającej za trawienie laktozy. W tych sytuacjach dzieciom podaje się specjalne mleko modyfikowane nie zawierające problematycznych substancji. Preparaty bez laktozy są również polecane niemowlętom odreagowującym nietolerancję problemami gastrycznymi.
Na rynku dostępne są również mleka modyfikowane skierowane do niemowląt o specjalnych potrzebach żywieniowych, takie jak preparaty hipoalergiczne (HA), oparte na mleku kozim czy działające antyrefluksowo (AR) dzięki zagęszczeniu formuły. Ponadto przy kolkach i wzdęciach u niemowląt poleca się mleko o podwyższonej kwaśności, zaś przy mukowiscydozie i zespołach złego wchłaniania mieszanki o zwiększonej ilości kwasów tłuszczowych o średnich łańcuchach (MCT).
Jak mleko modyfikowane różni się od karmienia piersią?
Formuły mleka modyfikowanego wciąż są ulepszane, aby zachęcić rodziców do kupna produktu określonej marki. Naukowcy, świadomi niedoskonałości produktów w proszku i motywowani finansowo przez światowe koncerny, wprowadzają wciąż to nowe składniki i polepszają jakość tych dobrze znanych. Wielkim hitem stał się na przykład dodatek kwasu DHA wspierającego rozwój mózgu, jak również bakterii bifidophilus mających korzystanie wpływać na mikroflorę jelit. Niestety, żadne z tych ulepszeń w badaniach naukowych nie wykazuje spodziewanych rezultatów. Bardziej przyszłościowe formuły obejmują nawet oligosacharydy ludzkiego mleka stworzone dzięki wykorzystaniu zaawansowanej inżynierii drożdży i bakterii. Potencjalne rezultaty, niepotwierdzone jeszcze odpowiednio szerokimi badaniami, wskazują, że ów dodatek może obniżać skłonność dzieci do chorowania na zapalenie oskrzeli i inne infekcje dróg oddechowych. Coraz więcej też mówi się o laktoferynie, obecnej w dużych ilościach w mleku matki i naturalnie rosnącej, gdy dziecko jest chore oraz o naturalnych błonach fosfolipidowych, które otaczają cząsteczki pokarmu płynącego z piersi. Skuteczność tych dodatków trzeba będzie jeszcze jednak przebadać klinicznie.
Pomimo niezwykłej ewolucji, jaka dokonała się na rynku mleka modyfikowanego niepodważalny pozostaje fakt, że karmienie piersią, jeśli tylko jest możliwe, zawsze służy niemowlęciu lepiej niż produkty sztuczne. Z badań naukowych jasno wynika, że dzieci karmione naturalnie rosną w innym tempie, mają mniejsze ryzyko rozwoju otyłości i rzadziej chorują na biegunki, infekcje dróg oddechowych czy zapalenie ucha.
Nie można również zapominać, że mleko modyfikowane, jakkolwiek doskonałe by nie było, odbiera niemowlęciu niezwykle istotny element bezpośredniego kontaktu z matką, skóra na skórę. Zdaniem naukowców, ów wyjątkowy dotyk stymuluje organizm kobiety do wytwarzania przeciwciał potrzebnych konkretnemu dziecku w określonym momencie czasu. Z tym mechanizmem doprawdy trudno jest konkurować!
Bibliografia
- Emily E Stevens i in.; “A History of Infant Feeding”; data dostępu: 2020-06-22
- NHS; “Types of formula milk”; data dostępu: 2020-06-22
- Mayo Clinic; “Infant formula: Your questions answered”; data dostępu: 2020-06-22
- Alice Callahan; ““The quest for better baby formula”; data dostępu: 2020-06-22
- Gemma Bridge; “Some infant formula milks contain more sugar than soda drinks – new research”; data dostępu: 2020-06-22
- Allied Market Research; “Baby Infant Formula Market”; data dostępu: 2020-06-22
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS