KE przyjęła wytyczne w sprawie układów zbiorowych dotyczących warunków pracy osób “samozatrudnionych”

Komisja Europejska przyjęła w czwartek wytyczne w sprawie możliwości układów zbiorowych z osobami pracującymi na własny rachunek niezatrudniającymi pracowników. W wytycznych tych wyjaśniono, w jakich przypadkach niektóre osoby pracujące na własny rachunek mogą prowadzić rokowania zbiorowe w celu uzyskania lepszych warunków pracy bez naruszania unijnych reguł konkurencji.

“Osoby pracujące na własny rachunek w gospodarce cyfrowej i poza nią mogą nie być w stanie indywidualnie wynegocjować dobrych warunków i w związku z tym mogą zmagać się z trudnymi warunkami pracy. Wspólne prowadzenie rokowań zbiorowych może być potężnym narzędziem poprawy takich warunków. Nowe wytyczne mają zagwarantować pewność prawa osobom pracującym na własny rachunek niezatrudniającym pracowników, ponieważ wyjaśniono w nich, kiedy prawo konkurencji nie stoi na przeszkodzie ich staraniom, aby zbiorowo wynegocjować lepsze warunki” – oświadczyła wiceprzewodnicząca KE Margrethe Vestager.

Konkretnie, przyjęte wytyczne przypominają, że art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) zakazuje porozumień między przedsiębiorstwami, które ograniczają konkurencję. O ile układy zbiorowe między pracodawcą a pracownikami nie podlegają unijnym regułom konkurencji, o tyle osoby pracujące na własny rachunek uznaje się za “przedsiębiorstwa” i w związku z tym ryzykują one naruszenie reguł konkurencji, gdy negocjują zbiorowo należne im płatności lub inne warunki transakcji. W związku z tym osoby pracujące na własny rachunek często nie są pewne, czy mogą prowadzić rokowania zbiorowe dotyczące warunków pracy.

Wytyczne mają zastosowanie do osób pracujących na własny rachunek niezatrudniających pracowników, które pracują całkowicie samodzielnie i nikogo nie zatrudniają.

W szczególności w wytycznych tych wyjaśniono, iż: “prawo konkurencji nie ma zastosowania do osób pracujących na własny rachunek niezatrudniających pracowników, które znajdują się w sytuacji porównywalnej do pracowników. Należą do nich osoby pracujące na własny rachunek niezatrudniające pracowników, które: 1) świadczą usługi wyłącznie lub w przeważającej mierze na rzecz jednego kontrahenta; 2) pracują u boku pracowników; oraz 3) świadczą usługi na rzecz cyfrowej platformy pracy lub za jej pośrednictwem”.

Komisja zapowiedziała też, że nie będzie egzekwować unijnych reguł konkurencji “w odniesieniu do układów zbiorowych zawieranych przez osoby pracujące na własny rachunek niezatrudniające pracowników, które mają słabą pozycję negocjacyjną. Dotyczy to na przykład sytuacji, gdy osoby pracujące na własny rachunek niezatrudniające pracowników stają w obliczu braku równowagi w sile przetargowej z powodu negocjacji z silniejszymi pod względem gospodarczym przedsiębiorstwami lub gdy prowadzą rokowania zbiorowe zgodnie z przepisami krajowymi lub unijnymi”.

Z Brukseli Artur Ciechanowicz (PAP)

asc/ mal/