IPN nie składa broni i wnosi kasację do NSA. “Bohaterowie Czerwonych Sztandarów to symbol komunizmu”

Pomnik autorstwa rzeźbiarza Augustyna Dyrdy ma już pół wieku. Trzydzieści lat temu miał zniknąć, przed wysadzeniem w powietrze obronili go jednak mieszkańcy: poświęcili go pamięci Jimiego Hendrixa.

Pomnik Bohaterów Czerwonych Sztandarów w 1990 roku mieszkańcy dedykowali Jimiemu Hendriksowi WALDEMAR KOMPALA / AGENCJA GAZET

Dziś – jak tłumaczą władze miasta – pomnik odwołuje się do historii i tradycji Dąbrowy Górniczej: do zrywu robotniczo-niepodległościowego z 1905 roku oraz ostatnich lat pierwszej wojny światowej. Wtedy w Zagłębiu Dąbrowskim robotnicy rozpoczęli powoływanie administracji lokalnej pod sztandarami PPS, co doprowadziło do uznania rządów krajowych odrodzonej Polski. Dlatego miasto odwołało się od opinii IPN, ale bezskutecznie. Sprawą zajął się więc Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

WSA: IPN nie odniósł się merytorycznie do argumentów miasta

IPN wyjaśniał, że „istnienie pomnika jest wręcz przejawem braku szacunku dla dorobku walki Polaków o wolność i niepodległość państwa i narodu polskiego oraz dla pamięci ofiar totalitaryzmu komunistycznego”.

– W wyniku kwerend archiwalnych ustalono, że pomnik odsłonięto w ramach obchodów 53. rocznicy rewolucji październikowej, co jasno wskazuje, z jakimi wartościami utożsamiali się jego inicjatorzy. Nie ustalono, żeby pomnik miał mieć jakikolwiek związek z wydarzeniami z 1905 r., które w sposób oczywisty stanowią jeden z wielu przykładów walki naszych rodaków z zaborcami, warty zachowania w naszej pamięci zbiorowej – uważa Adam Siwek, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN.

Innego zdania był sąd: w uzasadnieniu uznał, że IPN nie wyjaśnił i nie dokonał oceny wszystkich okoliczności, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, nie odniósł się też merytorycznie do zarzutów i argumentów miasta.

IPN wniósł w terminie skargę kasacyjną do NSA

– Instytut Pamięci Narodowej wniósł w terminie skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego – podkreśla dyrektor Siwek. I dodaje: – Jeżeli władzom samorządowym zależałoby na wykazaniu związku pomnika ze zrywem robotników polskich z listopada 1905 r., powinno to jasno wybrzmieć w odpowiedniej inskrypcji na monumencie. Odwoływanie się przez komunistów w propagandzie do idei narodowych i społecznych było częstym zabiegiem mającym na celu legitymizację reżimu i skłonienie społeczeństwa do jego akceptacji.

To oznacza, że IPN wciąż uznaje, że inskrypcja: „Bohaterom czerwonych sztandarów. Dąbrowiakom. Twórcom dziejów walk o narodowe i społeczne wyzwolenie” odnosi się wyłącznie do komunizmu. Stąd wniosek o kasację, którą rozpatrzy NSA. Od jej wyniku zależy ewentualna decyzja wojewody śląskiego o likwidacji pomnika.