Inne formy zatrudnienia – obopólne korzyści dla pracodawcy i pracownika

Staż jako wstęp do nawiązania stosunku pracy

Jednym z najczęściej stosowanych innych form angażowania pracowników jest staż. Urzędy Pracy prowadzą programy stażowe, mające na celu rozwijanie umiejętności osób poszukujących zatrudnienia, podnoszenie ich kwalifikacji oraz zaopatrywanie przedsiębiorców w odpowiednich pracowników, którzy są kierowani do firm na podstawie wykształcenia lub dotychczasowego doświadczenia i umiejętności. Stażystą może zostać każda osoba zarejestrowana jako bezrobotna. Umowa najczęściej podpisywana jest pomiędzy pracownikiem i Urzędem Pracy, nie pracodawcą.

Staż może być jednak zawarty bezpośrednio pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, podpisywana jest wtedy umowa cywilnoprawna, w której powinny być zawarte informacje jak zakres obowiązków, czas pracy, okres trwania umowy czy wynagrodzenie. Umowa może zawierać również różne klauzule np. obowiązek zatrudnienia po ukończeniu stażu.

Dla osoby podejmującej staż korzyści wydają się oczywiste. Może podnieść swoje kwalifikacje oraz zwiększyć doświadczenie zawodowe co znacząco wpływa na możliwość znalezienia stałego zatrudnienia.  Pracodawca natomiast ma szanse zyskać nowego pracownika, którego może ukształtować i wykwalifikować do pracy w swoim przedsiębiorstwie. Co więcej, zanim zatrudni go w oparciu o umowę o pracę, może zweryfikować wartość danego pracownika, jego zaangażowanie i potencjał. W przypadku stażu za pośrednictwem Urzędu Pracy pracodawca nie ponosi żadnych kosztów związanych z zatrudnieniem stażysty oraz nie ma obowiązku rozliczać go z pracy, cały zakres kompetencji w kontekście kadr spoczywa również na urzędzie.

Praktyki zawodowe czy absolwenckie mogą nieść podobne korzyści co staż i z zasady w tej formie angażowania pracownika występują podobne prawa i obowiązki. Praktyki mogą być zawierane pomiędzy pracodawcą a ośrodkiem wysyłającym praktykanta np. szkołą czy uczelnią lub bezpośrednio pomiędzy pracodawcą i praktykantem. Mogą być odpłatne lub nieodpłatne, muszą być zawarte na konkretny okres, a w umowie muszą być zawarte informacje o zakresie obowiązków, czasie pracy oraz zapoznaniu praktykanta z regulaminem wewnętrznym pracodawcy, oraz przepisami bhp. Okres odbywania praktyki nie może przekroczyć 3 miesięcy (w przypadku stażu od 3 do 12 miesięcy).

Zatrudnianie młodocianych

Pracownik młodociany traktowany jest przez Kodeks Pracy w sposób szczególny. Jest to osoba pomiędzy 15 a 18 rokiem życia, która ukończyła przynajmniej szkołę podstawową, która ukończyła 15 rok życia i przedstawiła zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania określonej pracy. Umowę o pracę z pracownikiem młodocianym można zawrzeć w formie nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

Do tej formy zatrudnienia mają zastosowanie przepisy dotyczące umowy o pracę na czas nieokreślony, czyli co za tym idzie, umowa o prace w celu przygotowania zawodowego jest umową na czas nieokreślony. Oznacza to, że z upływem okresu przygotowania zawodowego umowa jest automatycznie kontynuowana jako stosunek pracy. Umowa taka powinna zawierać cztery elementy:

• rodzaj przygotowania zawodowego,
• czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
• wysokość uzgodnionego wynagrodzenia,
• jeżeli jest to konieczne- konieczność i sposoby dokształcania teoretycznego.

Pracownik młodociany nie może pracować więcej niż 8 godzin na dobę, do których zalicza się również czas nauki wynikający z zajęć szkolnych. Osoby takie nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych oraz nocnych (20.00-06.00). Z upływem 6 miesięcy pracownik młodociany ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 12 dni, a z upływem roku do kolejnych 26 dni roboczych. Zasady rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem młodocianym są nieco inne niż przy standardowych formach zatrudnienia i mogą nastąpić za porozumieniem stron lub przez jedną ze stron:

• rozwiązanie umowy przez pracownika młodocianego na zasadach ogólnych,
• rozwiązanie umowy przez pracodawcę  na zasadach ogólnych (w przypadku zatrudnienia w oparciu o zwykłą umowę o pracę) lub w ściśle określonych przypadkach (w przypadku zatrudnienia w celu przygotowania zawodowego), zawierających:
  • niedopełnienie obowiązków wynikających z umowy,
  • niedopełnienie obowiązku kształcenia się,
  • okoliczności uniemożliwiające kontynuację przygotowania zawodowego (upadłość firmy/reorganizacja zakładu pracy),
  • stwierdzenie nieprzydatności, w zakresie przygotowania zawodowego,
• rozwiązanie umowy może nastąpić również przez przedstawiciela ustawowego za zgodą sądu opiekuńczego, w przypadku stwierdzenia sprzeciwienia się stosunku pracy względem dobra pracownika młodocianego.

Zatrudnienie pracownika młodocianego może nieść ze sobą wymierne korzyści w postaci wykształcenia i wykwalifikowania młodego pracownika na specjalistę, co wiąże się z możliwością zatrudnienia go po okresie dokształcania. Z oczywistych względów utrzymanie pracownika młodocianego nie jest dla pracodawcy zbyt kosztowne, z powodu niższego wynagrodzenia  (związanego z koniecznością szkolenia, brakiem doświadczenia, brakiem możliwości wykonywania większości obowiązków samodzielnie itd.). Wymierną korzyścią może być również szereg możliwości dofinansowania kształcenia i szkolenia młodocianych pracowników z Funduszu Pracy czy środków unijnych.

Szymon Kwasigroch
SYSTIM.PL

Zobacz także: Kadry

Polecamy: Przedsiębiorca w kryzysie (PDF)