Godecje to gatunek, który spotkać jest coraz trudniej – a to wszystko dlatego, że botanicy zdecydowali się zmienić jego nazwę i miejsce w systematyce. Kwiaty, które dawniej zwano godecjami, a popularnie również azaliami letnimi czy marszawami, to dziś bowiem klarkie (Clarkia) – jednoroczne, obficie kwitnące rośliny z rodziny wiesiołkowatych, nazwane tak na cześć słynnego kapitana Clarka, biorącego udział w pionierskiej, amerykańskiej ekspedycji Lewisa i Clarka w 1806 r.
- Godecje – wymagania glebowe
- Sadzenie i uprawa godecji
- Podlewanie i nawożenie godecji
- Rozmnażanie godecji
- Ochrona godecji
- Godecje w ogrodzie
- Najpiękniejsze odmiany godecji
Współcześnie do rodzaju klarkii zalicza się około czterdziestu gatunków pochodzących w przeważającej części z Ameryki Północnej. Wśród nich kilka było dawniej wyodrębnionych w oddzielnym rodzaju godecji, m.in. klarkia wdzięczna (C. amoena), uprzednio określana mianem Godetia grandiflora. Niestety, w wielu dokumentach i poradnikach ogrodniczych nazewnictwo to nie zostało jeszcze ujednolicone, co często wprowadza w błąd przy zakupach.
To godecja wielkokwiatowa właśnie jest gatunkiem najchętniej uprawianym w przydomowych ogródkach i ozdobnych donicach. Przydomek „azalii letniej” jest poniekąd zasłużony, gdyż nietypowe kwiecie godecji przywołuje swoją zdobnością skojarzenia z uroczymi krzewami różanecznika. Dla wprawnego oka różnice są jednak oczywiste – godecja wielkokwiatowa nie jest krzewinką, choć jej łodygi są dość silnie rozgałęzione i nigdy nie drewnieje. Osiąga zazwyczaj ok. 40 cm wysokości, a gęste liście mają kształt lancetowaty lub eliptyczny. Same kwiaty są dość delikatne i bardzo często dwubarwne, łącząc tak piękne odcienie jak róż, biel, fuksja, czerwień, a nawet kolor lila czy łososiowy. Całkiem spore w rozmiarze – od 5 do 8 cm – nie tworzą jednak pęków, jak u azalii, ale rozkładają się dość równomiernie, za to z dużą intensywnością. W języku angielskim klarkię wdzięczną nazywa się poetycko „Pożegnaniem wiosny” i, faktycznie, roślina zakwita w czerwcu i zdobi ogród aż do września.
Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że w rodzaju botanicznym godecje jest wiele innych uroczych gatunków, a niektóre z nich osiągają nawet 1,5 metra wysokości! Popularna w wielu krajach świata klarkia nadobna (C. pulchella) ma na przykład zupełnie inne, subtelne kwiecie o trójdzielnych płatkach, podczas gdy klarkia wytworna (C. unguiculata) swoją nietypową budową kwiatów przypomina egzotyczne storczyki!
Godecje – wymagania glebowe
Godecja wielkokwiatowa wymaga żyznej, próchniczej ziemi, najlepiej zasobnej w wapń, która nigdy nie wysycha. Powinna być ona jednak na tyle przepuszczalna, aby czasie gwałtownych ulew nie zatrzymywała wody – rośliny mogą wówczas obumrzeć. Bardzo istotny jest wybór sprzyjającego stanowiska, które musi zdecydowanie być słoneczne (idealnie z ekspozycją na południe lub zachód), osłonięte od wiatru, a idealnie również zadaszone. Rzęsiste deszcze potrafią bowiem poważnie uszkodzić delikatne kwiecie. Stąd dobre rezultaty przynosi uprawa klarkii w donicach umieszczonych na nasłonecznionych częściach tarasu.
Sadzenie i uprawa godecji
Nasiona godecji można z czystym sumieniem wysiewać bezpośrednio do gruntu w drugiej połowie kwietnia. W ten sposób zaoszczędzamy sobie wiele pracy i zwiększamy szansę na sukces – rośliny te bardzo nie lubią być bowiem przesadzane. Tym niemniej, niecierpliwi ogrodnicy, którzy nie mogą doczekać się pięknych kwiatów, mogą przyspieszyć ich wykwit rozpoczynając uprawę w domu. W tym celu warto posłużyć się płaskimi pojemnikami wypełnionymi lekkim i luźno upakowanym substratem do kiełkowania.
Nasiona wysiewa się na powierzchnię ziemi, lekko dociskając, ale nie przykrywając ich podłożem, gdyż do kiełkowania potrzebują światła. W przypadku uprawy doniczkowej słabsze siewki można stopniowo eliminować, zostawiając silniejszym roślinom więcej miejsca na rozrost. Rośliny uprawiane w domu należy przy tym dość często wystawiać na świeże powietrze gdyż nadmiar ciepła potrafi im zaszkodzić.
Jeśli zależy nam na bardziej krzewiastym pokroju godecji, warto małe sadzonki uszczyknąć na samym wierzchołku. Przy ewentualnym przesadzaniu na zagon należy bardzo ostrożnie wyjmować młode roślinki z ziemi, tak, aby nie uszkodzić ich systemu korzeniowego. Pomiędzy poszczególnymi okazami warto zachować odstępy ok. 20 cm. Pierwsze kwiaty pojawiają się zwykle ok. 10 tygodni po wysiewie.
Dalsza uprawa godecji nie wymaga już większych zabiegów pielęgnacyjnych. Owszem, przekwitnięte kwiaty warto jest usuwać na bieżąco, aby wzmóc intensywność i długość kwitnienia. Poza tym trzeba zadbać już tylko o wodę i składniki odżywcze.
Podlewanie i nawożenie godecji
Pierwsze 90 dni po wysadzeniu jest kluczowe dla rozwoju godecji wielkokwiatowej, zwłaszcza jej systemu korzeniowego. W tym okresie należy szczególnie dbać o nawilżenie podłoża, podlewając je, gdy tylko zacznie wysychać. Dla optymalnych warunków wzrostu istotne jest również pozbywanie się chwastów wokół, które konkurują z siewkami o wodę i składniki odżywcze. Gdy rośliny się ustabilizują, podlewanie można nieco ograniczyć, pamiętając jednak, że klarkie w donicach i korytkach są bardziej wrażliwe na przesuszenie, a i te posadzone na zagonach mogą zacząć obumierać, jeśli opadów nie będzie wystarczająco dużo. Ogólnie rzecz biorąc, godecje, w przeciwieństwie do nas, preferują chłodniejsze i bardziej deszczowe wiosny oraz lata.
Tak, jak innym obficie kwitnącym gatunkom, godecją potrzebne jest też nawożenie. Większość źródeł poleca zastosowanie raz w miesiącu nawozów płynnych o obniżonym poziomie azotu, od momentu rozpoczęcia kwitnienia do jego zakończenia. Należy przy tym uważać, aby nie przekraczać dawek zaleconych przez producenta – nadmiar nawozu będzie bowiem stymulować rozwój liści raczej niż kwiatów.
Rozmnażanie godecji
Godecje należą do roślin, które wyjątkowo łatwo uprawia się z nasion i jest to zarazem najlepszy sposób na ich aktywne rozmnażanie. Aby doczekać się własnego materiału siewnego należy przy tym pozwolić części kwiatom na całkowite przekwitnięcie i uformowanie torebek owocowych. Te zbiera się w całości we wrześniu, rozłupuje i wydobywa nasiona, które należy podsuszyć na papierowym ręczniku, z dala od bezpośrednich promieni słonecznych. Suche nasiona przechowujemy przez zimę w papierowej torebce, w chłodzie i bez dostępu wilgoci, a na wiosnę wysiewamy na docelowe zagony lub do donic. W odpowiednich warunkach domowe nasiona godecji mogą bez szkody przetrwać nawet 3 lata!
Ryzyko samosiewu przy torebkach owocowych pozostawionych do pęknięcia na roślinie jest stosunkowo niewielkie, bowiem większość młodych siewek nie przetrwa mroźnej zimy w gruncie.
Ochrona godecji
Godecje jako rośliny jednoroczne nie potrzebują żadnej ochrony na zimę i zwykle obumierają same przy nastaniu pierwszych przymrozków. Są też odporne na większość szkodników, za wyjątkiem przędziorków i mszyc, które warto zwalczać klasycznymi preparatami insektobójczymi. Znacznie większym problem bywają jednak choroby gnilne korzeni, które bywają związane z nadmiarem wody w donicy bez drenażu oraz choroby grzybowe, takie jak mączniak wtórny, pojawiające się przede wszystkim na zbyt stłoczonych zagonach. Niektórzy ogrodnicy twierdzą, że regularny oprysk fungicydami jest dobrą formą kompleksowej profilaktyki i chronię godecje również przed rozwojem plamistości liści.
Godecje w ogrodzie
Godecje to piękne kwiaty letnie, które zasługują na wyeksponowane miejsce w ogrodzie. Najczęściej sadzi się je w skupiskach na rabatach kwiatowych, często w towarzystwie takich kolorowych gatunków jak róże, ostróżki czy naparstnice. Ze względu na swoją wysokość pasują one raczej do średniego piętra zagonu, choć mogą być wykorzystywane również jako obwódki.
Godecje wielkokwiatowe bardzo często wykorzystuje się również do różnobarwnych kompozycji doniczkowych, które następnie tworzą ozdobę parapetów, tarasów czy ganków. Nadają się również na kwiaty cięte – bardzo dekoracyjne, choć nieprzesadnie trwałe.
Najpiękniejsze odmiany godecji
Uroda godecji stała się dla hodowców impulsem do tworzenia coraz to nowych odmian, które swoją dekoracyjnością wpisują się w najpopularniejsze trendy ogrodowe. Klarkia wdzięczna występuje więc dziś w formie kwiatów pojedynczych, półpełnych oraz pełnych, które mogą mieć charakter jednobarwny, jak np. ciemnoczerwona „Gloriosa” czy biała „Bride”, lub dwukolorowy. Do szczególnie wdzięcznych kultywarów należą pomarańczowo-czerwony „Orange Glory” oraz różowo-czerwony „Rembrandt” o pełnym kwieciu.
Ponadto na uwagę zasługują także niektóre odmiany klarkii wytwornej, których nasiona coraz częściej pojawiają się w ofercie sklepów ogrodniczych. Elegancka „Alba plena” o pełnych białych kwiatach, intensywnie różowy „Zauberin” czy wreszcie fioletowo-czerwony „Rubinkӧnig” to prawdziwe trofea florystyczne!
Bibliografia
- Natural Resources Conservation Service; USDA; “FAREWELL TO SPRING Clarkia amoena (Lehm.) A. Nelson & J.F. Macbr.”; data dostępu: 2020-07-21
- Gardenia.net; “Clarkia amoena”; data dostępu: 2020-07-21
- Linda Arnoldi; “Clarkia amoena, Farewell-to-spring”; data dostępu: 2020-07-21
- Ladybird Johnson Wildflower Center; “Clarkia amoena”; data dostępu: 2020-07-21
- Missouri Botanical Garden; “Clarkia amoena”; data dostępu: 2020-07-21
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS