Donald Tusk: Lech Bądkowski nigdy nie pozwalał sobie na milczenie, kiedy działo się zło

Koncert przygotowało Nadbałtyckie Centrum Kultury, a oprawę muzyczną zapewnił Chór “Discantus” z Gowidlina pod dyrekcją Sławomira Bronka. 

Tusk: Nigdy nie pozwalał sobie na milczenie, kiedy działo się zło

Uroczystość rozpoczęła się od krótkiego filmu ze scenami z historycznego strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980 r., w których występował Lech Bądkowski, wówczas nieformalny rzecznik prasowy strajkujących. Kilka zdań wstępu wygłosił Cezary Obracht-Prondzyński, a potem na scenę wszedł pierwszy z zaproszonych gości – Donald Tusk. 

– Lech Bądkowski kiepsko się mieścił w rytuałach – zaczął Tusk.- Dla mnie to nie jest bohater z podręczników, ale ktoś bardzo bliski, jedna z najważniejszych osób, jakie w życiu poznałem. 

Tusk odczytał cytat z Lecha Bądkowskiego, w którym ten napisał, że w życiu nie chciał być pisarzem, tylko działaczem politycznym, ale historia tak się potoczyła, że nie mógł zrealizować tego celu, bo musiałby się wyrzec swoich ideałów.       

– Bo Lech Bądkowski był człowiekiem idei, nigdy nie pozwalał sobie na milczenie, kiedy działo się zło. Tej odwagi nigdy mu nie brakowało, nawet wtedy, gdy musiał głośno krzyczeć w samotności – kontynuował Tusk. – Dawał przykład, że można być przyzwoitym i odważnym, a racjonalizm nie musi prowadzić do symetryzmu. Co powiedziałby dziś, w czasach, gdy kłamstwo, buta i arogancja stały się tak powszechne? Na pewno hołdem dla niego będzie, kiedy wszyscy nauczymy się krzyczeć, kiedy dzieje się zło. Życzę wszystkim, abyśmy w każdym miejscu wiedzieli, co należy robić, bo Lech Bądkowski wiedział, co robić. 

Dulkiewicz: Był przywódcą, który przykładem wyznaczał drogę 

Lech Bądkowski był wielkim propagatorem samorządu i regionalizmu, dlatego podczas uroczystości głos zabrali także samorządowcy – marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk oraz prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz. 

Struk przeczytał fragment traktatu Bądkowskiego, w którym dowodził wyższości państwa samorządowego nad centralistycznym. 

– Lech Bądkowski zmarł w 1984 r. i nie doczekał powstania polskiego samorządu, a dziś obchodzimy jego 30-lecie – mówił marszałek Struk. – Idee Lecha Bądkowskiego udało się wdrożyć, reforma samorządowa sprzed 30 lat była najbardziej efektywną reformą najnowszej historii Polski. Między innymi ta świątynia, w której się znajdujemy, została odbudowana dzięki samorządowi i europejskim podatnikom. 

Fot. Bartosz Bańka / Agencja Gazeta

Prezydent Dulkiewicz odczytała fragment wspomnień wojennych Bądkowskiego, w których opowiadał, jak na wojnie dzielił los z mężczyznami z różnych klas i środowisk społecznych, a także jak stał się rzecznikiem robotniczego strajku w 1980 r. 

– Dla mnie był bohaterem rodzinnych anegdot, traktowałam go jak gdańską legendę, a nie człowieka z krwi i kości – mówiła Dulkiewicz. – Fascynowała mnie jednak jego suwerenność myślenia. Był przywódcą, który nie wydawał poleceń, ale przykładem wyznaczał właściwą drogę.   

Wnuczka Bądkowskiego: Tekst dziadka o propagandzie jest dziś przerażająco aktualny

O Bądkowskim opowiadali też jego przyjaciel prof. Józef Borzyszkowski oraz wnuczka Miłosława Kosmulska. 

Fot. Bartosz Bańka / Agencja Gazeta

Profesor przeczytał fragment z 1979 r., w którym Bądkowski apelował o pojednanie polsko-niemieckie.

– Dla mnie był pionierem pojednania polsko-niemieckiego – mówił prof. Borzyszkowski. – Podkreślał konieczność przyjaźni ze wszystkimi sąsiadami. Widział Pomorze jako region wielu religii i kultur. Był orędownikiem wartości europejskich, humanistycznych i był zawsze jak najdalej od nacjonalizmu.             

Wnuczka Bądkowskiego zacytowała fragment o propagandzie w autorytarnym państwie. 

– Dziadek mówił, że w czasach autorytarnej propagandy pisarz i dziennikarz ma dwie drogi – albo pisać na zamówienie, albo nie poddać się i pisać do szuflady – mówiła Kosmulska. – Gdy wybuchł strajk w 1980 r., dziadek wiedział od razu, że to wielkie wydarzenie, i poszedł do stoczni, bo mówił, że robotnicy teraz potrzebują intelektualistów. Najbardziej włączył się w formułowanie postulatu dotyczącego zniesienia cenzury. Ale przestrzegał przy tym, że gdy na szali kładzie się złoto i ideały, to zawsze złoto przeważy. Dziś widzimy, ile w mediach jest mowy nienawiści, której ofiarą padł w ubiegłym roku Paweł Adamowicz, jeden z kontynuatorów myśli dziadka. I widzę, jak bardzo jego tekst z 1978 r. jest dziś przerażająco aktualny. Czy takiej Polski chciałby Lech Bądkowski? – zakończyła, otrzymując od publiczności gromkie brawa. 

Rok Lecha Bądkowskiego w Gdańsku       

W 2020 r. zaplanowano wiele wydarzeń rozpowszechniających wiedzę o Lechu Bądkowskim: wystawy, spotkania, spektakle teatralne, publikacje książek, audycje radiowe, warsztaty w szkołach. 

22 lutego w Europejskim Centrum Solidarności otwarta zostanie wystawa „Autorytety: Lech Bądkowski” autorstwa Krzysztofa Kordy. Wernisaż będzie połączony z sympozjum „Działalność i idee Lecha Bądkowskiego” (ECS jest w posiadaniu filmu o Bądkowskim – „Kryptonim Inspirator”, który planuje pokazać także w 2020 r.).

We współpracy z Bałtycką Biblioteką Cyfrową w Słupsku powstać ma kolekcja Lecha Bądkowskiego, na którą złoży się dziewięć powieści wydanych w Wydawnictwie Morskim, eseje, rubryka „Samorządność” i wybór publicystyki. Planowane jest też nadanie imienia Lecha Bądkowskiego jednej z placówek oświatowych w Gdańsku. 

Zgłoś naruszenie/Błąd