O działaniach artystycznych w czasach pandemii, proroczej twórczości sprzed lat i nowej rodzącej się na naszych oczach rzeczywistości rozmawiam z dolnobrzeskim artystą Stanisławem Tomalakiem.
Czy pandemia wpłynęła na Pana działalność artystyczną? Nowa rzeczywistość to okazja, by inaczej spojrzeć na otaczający nas świat. Czy stanowi to źródło inspiracji?
No cóż, każdego z nas ta sytuacja paraliżuje i przygnębia. Niweczy wcześniejsze plany, ogranicza elementarną wolność. 5 marca miałem otwarcie wystawy indywidualnej w Państwowej Galerii Sztuki w Ostrołęce. Ekspozycja miała potrwać miesiąc. Ze względów proceduralnych została zamknięta po tygodniu. Plenery malarskie, otwarte aukcje malarstwa i wystawy, turnieje szachowe… cały ten mój mały światek się zatrzymał. Wiem, że to drobiazg w porównaniu z problemami milionów ludzi, których ta sytuacja znacznie głębiej dotyka.Styl życia trzeba dostosowywać do bezprecedensowej sytuacji, kierując się elementarną odpowiedzialnością za bliskich i siebie. Dlatego mimo stanu przygnębienia staram się twórczo pracować. Zrobiłem szereg projektów graficznych na Międzynarodowe Triennale Plakatu Społeczno-Politycznego w Oświęcimiu. Nie wiadomo, czy impreza się odbędzie; pozwalam sobie zademonstrować trzy z nich. Kilka grafik nawiązujących do pandemii wysłałem e-mailem do jednej z nowojorskich galerii, która planuje tematyczną ekspozycję. Czy zostaną przyjęte czas pokaże.(grafiki w załącznikach: wirus, smog, kwarantanna) Równolegle robię nadal kompozycje strukturalne, obrazy poświęcone gigantom muzyki, trochę też rysuję, nadrabiam zaległości w lekturach i filmach. Tworzę kolorowe stylizacje z moich roboczych ubrań malarskich.(załącznik tomalak_maska)
Patrząc na Pana prace, np. cykl „Wojna totalna”, nie można się oprzeć wrażeniu, że są prorocze. Jakie emocje kierowały Panem w chwili tworzenia?
Nie przypisuję sobie wizjonerstwa, tym bardziej proroczych zapędów. Szeroko pojęta twórczość ma to do siebie, że w różnym czasie wywołuje różne skojarzenia. Cykl „Wojna totalna” składa się z kilkunastu obiektów – obrazów, wykonanych unikatową techniką polegającej na wtopieniu plastikowych figurek żołnierzyków w masę poliuretanową. Twórca „neutralizuje” w ten sposób „zabawki do nauki zabijania”, wykonane z najgorszego rodzaju, często toksycznego plastiku. Nabierają nowego znaczenia i pod grubą warstwą farby akrylowej nikomu nie zaszkodzą.
Cykl jest całkowicie wolny od politycznych ocen i emocji, które zwykle towarzyszą prawdziwym wojnom. Jego subiektywnym wyrażeniem niepokoju autora, który postrzega współczesny świat jako przesiąknięty konfliktami, zainfekowany organizm.Piękna koncepcja globalizacji pozwala na wymianę kulturową i gospodarczą; ubogaca państwa i narody. Równolegle swobodnie szerzy się fanatyzm, choroby, terroryzm, płyną narkotyki, niebezpieczne badania naukowe… Burzliwe, neobarokowe kompozycje nawet z niewielkiej odległości sprawiają wrażenie ekspresyjnych abstrakcji i są metaforyczną, być może banalną próbą zilustrowania tego stanu rzeczy. Wszystko staje się wirem, magmą złożoną ze zlewających się ze sobą, coraz mniej czytelnych elementów. Człowiek jest zalewany strumieniem informacji, w którym oddzielenie ziaren prawdy jest prawie niemożliwe. Stanisław Lem nazwał ten proces „tykającą bombą megabitową”. Ten autorski wyraz rozszerzającego się chaosu może kojarzyć się z sytuacją, w jakiej znalazł się świat. Kiedy 10 lat temu skonstruowałem w ramach tego cyklu dwa obiekty na bazie kul, przez myśl mi nie przeszło, że po latach będą wywoływały skojarzenia z obecną sytuacją. Zdaję sobie sprawę z banalności metafory i nachalnego grożenia palcem, rodem z Apokalipsy. No cóż, uzewnętrzniam strachy, które we mnie drzemią.
Jak widzi Pan świat po pandemii?
Świat po wirusie musi się przewartościować. Ludzkość swój potencjał intelektualny i finansowy trwoni na bezrefleksyjne spektakle o wątpliwej wartości. Nie ma w tym wszystkim umiaru i właściwych proporcji Przemysł rozrywkowy z tysiącami statystów, produkujący efekciarskie bajeczki, zarastające trawą po kilku miesiącach obiekty olimpijskie, spektakle jednego wieczoru, o których zapomina się na drugi dzień, sięgające nieba niczym biblijna wieża Babel pustostany…Być może trzeba budować sterylne, ultranowoczesne szpitale-bunkry na wypadek zarazy, gdzie szybko i bezpiecznie można izolować i leczyć. Tak ja buduje się zbiorniki retencyjne na wypadek powodzi. Jak Noe budował Arkę.Błaznów i atletów wynagradza się tysiąckroć lepiej niż lekarzy. A niewidzialny wróg czyha i aby go pokonać, tak jak w szachach trzeba być o ruch do przodu. To jest nowy obszar „wojny totalnej” i odpowiedzialna ludzkość musi drastycznie zwiększyć nakłady na rozwój szczepionek, bakteriologię, wirusologię, elementarną higienę i szeroko rozumianą ekologię. Jest to dla świata bolesna i niezaplanowana lekcja. Nie chciałbym popaść w nadmierny patos, ale myślę, że ludzkość musi przewartościować wiele rzeczy. Musimy zrozumieć, jak wiele jest do stracenia. Jak cenna jest elementarna wolność: kwiat na łące, uścisk dłoni, piwo w ogródku, wzruszenie w teatrze, emocje na stadionie. Na świecie odbywają się protesty z tysięcy powodów. Manifestuje się w kontekście globalnego ocieplenia, mniejszości seksualnych, sporów religijnych, praw zwierząt itp. Wszystko to piękne i szlachetne. A tu przychodzi coś, co jest poza rasą, orientacją seksualną, sympatiami politycznymi, coś, co jest poza biedą i bogactwem, niewidzialny wróg ponadpaństwowy, ponadwyznaniowy. Wierzę, że nastąpi czas globalnej solidarności. Mówi się, że kilka procent ludzi zarządza światowym kapitałem. Konieczne jest wytworzenie narzędzi nacisku na zwiększenie nakładów związanych z ochroną ludzkiego życia. Utopia powiecie, naiwność idealisty…
Dziękuję za rozmowę. jb
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS