Wyliczmy w punktach, co Frank zaczerpnął od Zbigniewa.
1. W książkach o Diunie kluczową rolę odgrywa zakon Bene Gesserit – tajemniczych sióstr, manipulujących historią ludzkości. Ich nazwa pochodzi z łaciny (a konkretnie z łacińskiego wyrażenia prawniczego ,,quamdiu se bene gesserit” – ,,tak długo, jak będzie się dobrze zachowywać”). Frank Herbert zaczerpnął ten pomysł od Zbigniewa Herberta, który również użył łaciny w imieniu ważnego bohatera swoich wierszy – Pana Cogito.
2. Dla rodu Atrydów – ich nazwisko to zresztą nawiązanie do starożytnych Greków – niezwykle ważna jest tradycja przodków. Kontakt z przeszłością jest jeszcze ważniejszy dla sióstr Bene Gesserit, które są w stanie łączyć się z pamięcią poprzedniczek. Pomysł Franka Herberta został zaczerpnięty z wiersza Zbigniewa Herberta „Przesłanie Pana Cogito”, gdzie czytamy: ,,idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych / czaszek do grona twoich przodków: Gilgamesza, Hektora, Rolanda”.
3. Diuna (czy też Arrakis), planeta, na której rozgrywa się większość akcji cyklu Franka Herberta, to planeta pustynna, nękana przez potężne burze piaskowe. Główne postacie niejednokrotnie wędrują przez pustynię, część także tam, na pustyni, umiera. Skąd ten pomysł? Znowu z „Przesłania Pana Cogito”, gdzie Zbigniew Herbert pisze ,,powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem / jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku”.
4. Najważniejszą substancją we wszechświecie ,,Diuny” jest tak zwana Przyprawa, która pozwala ludziom odbywać podróże międzygwiezdne. Występuje ona tylko na Arrakis – stąd też olbrzymie znaczenie tej planety. Skąd pomysł Franka Herberta, by jeden z najważniejszych elementów świata przedstawionego, element dający ludziom niewyobrażalną potęgę, nazwać Przyprawą? Oczywiście z wiersza Zbigniewa Herberta „Potęga smaku”, gdzie czytamy: ,,w gruncie rzeczy była to sprawa smaku / Tak smaku”.
Zbigniew Herbert fot. Marek Langda
Fot.: Marek Langda / PAP
5. Jednym z najsłynniejszych fragmentów Diuny jest przepiękna „Litania przeciw strachowi” Bene Gesserit. Trudno ten mistyczny tekst Franka Herberta odczytywać inaczej niż odpowiedź na wiersz Zbigniewa Herberta „Do Marka Aurelego”, gdzie czytamy ,,to barbarzyński okrzyk trwogi / którego nie zna twa łacina / to lęk odwieczny ciemny lęk /o kruchy ludzki ląd zaczyna / bić. I zwycięży”. Nie zwycięży – zdaje się odpowiadać Frank, pisząc swoją „Litanię”.
6. W wierszu „Elegia na odejście pióra atramentu lampy” Zbigniew Herbert mistrzowsko nakreślił nastrój i atmosferę „Diuny”, pisząc „znałaś przybój namiętności / i bagna melancholii czarne wieże pychy”. Frakowi Herbertowi pozostało tylko wypełnić ten pejzaż emocjonalny szczegółami.
7. Fremeni, czyli mieszkańcy Diuny, wędrując przez pustynię, poruszają się w specyficzny sposób. Jako że rytmiczny chód przyciągnąłby olbrzymie pustynne czerwie, Fremeni chodzą, jakby wykonywali nieregularny, pijany taniec – skaczą, szurają nogami, stawiają raz dłuższe, raz krótsze kroki i tak dalej. Pomysł Franka Herberta został zaczerpnięty z wiersza Zbigniewa Herberta „O dwóch nogach pana Cogito”, gdzie czytamy: „tak oto / na obu nogach / lewej którą przyrównać można do Sancho Pansa / i prawej przypominającej błędnego rycerza / idzie / Pan Cogito / przez świat / zataczając się lekko”.
Wydaje mi się, że po tych siedmiu punktach sprawa jest jasna – bez Zbigniewa Herberta nie byłoby Franka Herberta. Kiedy Denis Villeneuve publicznie złoży mu hołd? Kiedy fani i fanki ,,Diuny” na całym świecie sięgną po „Strunę światła” i „Rovigo”? Kiedy świat doceni w końcu Polskę?
Czytaj też: W domu Tadeusza Różewicza nie mówiło się o pochodzeniu jego matki. Dlaczego?
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS