Dziś mija 160. rocznica urodzin Wojciecha Trąmpczyńskiego, prawnika i polityka, pierwszego marszałka Sejmu po odzyskaniu niepodległości, a potem pierwszego marszałka Senatu.
Wojciech Trąmpczyński urodził się 8 II 1860 roku w Dębłowie w Wielkopolsce (obecnie pow. gnieźnieński) w rodzinie ziemiańskiej. Szybko stracił rodziców. Znalazł się jednak pod opieką dalszej rodziny, który umożliwiła mu zdobycie wykształcenia. Ukończył szkołę ludową w Trzemesznie, średnią w Poznaniu, po czym dostał się na studia prawnicze w Berlinie. W stolicy Niemiec nie mógł znieść antypolskiej atmosfery, przez co przeniósł się na uniwersytet do Wrocławia i tam ukończył studia. Po ich ukończeniu pracował jako prawnik: najpierw jako pracownik służby przygotowawczej sądu, potem asesor, wreszcie od 1886 r. jako adwokat, a od 1892 r. dodatkowo też jako notariusz.
Jako prawnik chętnie pomagał Polakom zmuszanym do sprzedaży ziemi pruskiej Komisji Kolonizacyjnej, ale także prześladowanym za o posługiwanie się zabronionym przez ustawę o zgromadzeniach językiem polskim. Zabierał głos w słynnej sprawie dzieci z Wrześni.
Trąmpczyński był także doradcą prawnym Banku Ziemskiego i dyrektorem słynnego poznańskiego Hotelu Bazar, w którym mieściły się siedziby różnych polskich instytucji. Od 1901 r. był radnym miejskim w Poznaniu. Wreszcie w 1910 r. wybrany został do pruskiego parlamentu. Był członkiem Koła Polskiego. Aktywnie krytykował z parlamentarnej trybuny antypolską politykę zaborcy. Oprócz tego wydał specjalną broszurę, w której dowodził bezprawności uchwalonej w 1908 r. ustawy wywłaszczeniowej wymierzonej w Polaków. W okresie działalności parlamentarnej związał się z ruchem narodowo-demokratycznym (endecją).
Gdy w 1918 r. Polska zaczęła odzyskiwać niepodległość, Trąmpczyński znalazł się w składzie polskich instytucji politycznych działających w zaborze pruskim – najpierw w Centralnym Komitecie Obywatelskim, potem w Naczelnej Radzie Ludowej. Jak dobrze wiemy, mieszkańcy Wielkopolski nie mogli się cieszyć z odzyskania niepodległości w listopadzie 1918 roku. Musieli przyłączenie się do Polski wywalczyć w powstaniu wielkopolskim.
Trwało ono jeszcze, gdy tymczasem w niepodległej już części kraju w styczniu 1919 r. odbyły się wybory parlamentarne. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał jednak specjalny dekret, w myśl którego polscy parlamentarzyści zasiadający w niemieckim i pruskim parlamencie automatycznie wchodzili w skład powoływanego właśnie Sejmu. W ten właśnie sposób Wojciech Trąmpczyński został posłem. Co więcej, został też… pierwszym marszałkiem Sejmu! Obok niego o funkcję tę zabiegał też lider Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, Wincenty Witos, a także inny przedstawiciel endecji, Władysław Seyda. W głosowaniu wybrany został jednak Trąmpczyński. Tym samym przeszedł do historii jako pierwszy marszałek Sejmu odrodzonej Polski. Organizował kancelarię sejmową.
Co więcej, został też pierwszym… marszałkiem Senatu. Izbę wyższą tworzyła uchwalona w 1921 r. konstytucja marcowa. Do pierwszych po jej uchwaleniu wyborów parlamentarnych doszło jesienią 1922 roku. Wojciech Trąmpczyński kandydował do Senatu z listy endeckiego Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej i zdobył mandat. Został wybrany na pierwszego marszałka Senatu, pokonując w głosowaniu Ksawerego Praussa z Polskiej Partii Socjalistycznej. Funkcję tę sprawował aż do końca kadencji.
Był przeciwnikiem przewrotu majowego, a potem rządów sanacji. W 1928 r. został wybrany do Sejmu. Z trybuny sejmowej nieraz krytykował ówczesne władze. W 1930 r. był świadkiem obrony w t.zw. procesie brzeskim. Było o tyle ciekawe, że podsądni wprawdzie też byli przeciwnikami sanacji, ale wywodzącymi się z zupełnie innych, odmiennych ideowo ugrupowań. W tym samym roku został po raz kolejny wybrany do Sejmu.
W 1927 r. cieszący się szacunkiem Wojciech Trąmpczyński został odznaczony Orderem Orła Białego.
Okres okupacji niemieckiej spędził w Warszawie, a potem w Milanówku, gdyż Niemcy wydalili go z Wielkopolski. Wrócił do niej wiosną 1945 r., po wycofaniu się Niemców. Zamieszkał w Poznaniu i tam zmarł 2 III 1953 roku. Pochowany został pierwotnie na poznańskim Cmentarzu Jeżyckim, ale w 1987 r. jego szczątki zostały ekshumowane i przeniesione na Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS