Życie z Szekspirem. Jerzy Limon (1950–2021)

To idei budowy Teatru Szekspirowskiego Jerzy Limon podporządkował kilkadziesiąt lat życia. Szkołą Fechtunku, drewnianym budynkiem wzorowanym na londyńskim teatrze Fortune, który w XVII-wiecznym Gdańsku pełnił funkcje publiczne (w tym teatralne), zainteresował się jeszcze w latach 70., pisząc doktorat.

Czytaj też: Reżyser Szekspir

Przyjaciele z wielu stron

W 1991 r. powołał do życia Fundację Theatrum Gedanense, jedną z najstarszych organizacji pozarządowych w Polsce, której był wieloletnim prezesem. Jej głównym celem była odbudowa historycznej sceny elżbietańskiej. Niejako „przy okazji”, aby nadać pomysłowi rozgłosu, w 1997 r. powstał doroczny Festiwal Szekspirowski, dzięki któremu polscy widzowie mogli obejrzeć adaptacje sztuk słynnego stratfordczyka w reżyserii m.in. Petera Brooka, Luka Percevala, Lwa Dodina, Eimuntasa Nekrosiusa czy Elizabeth LeCompte.

Działania fundacji wspierali m.in. książę Walii Karol, Andrzej Wajda, Stanisław Barańczak i Günter Grass. W 2008 r., 17 lat od jej powstania, powołano do życia teatr jako instytucję kultury (z Jerzym Limonem jako dyrektorem), rok później wmurowano kamień węgielny pod budowę teatru, a w 2014 oficjalnie otwarto budynek inspirowany sceną elżbietańską, zaprojektowany przez włoskiego architekta Renato Rizziego. Był to pierwszy od blisko 40 lat teatr dramatyczny wybudowany w kraju od podstaw. Charakterystyczna, czarna bryła otoczonego wysokim murem budynku silnie kontrastuje z pobliskim historycznym Głównym Miastem, przez co ma tyle samo zwolenników, co przeciwników.

Jerzy Limon prywatnie był towarzyski i dowcipny, szalenie elokwentny i spokojny. Potrafił zjednać sobie przyjaciół, i to z różnych stron politycznej sceny – idei powstania Teatru Szekspirowskiego dopomagała Jolanta Kwaśniewska, kamień węgielny pod gmach wmurowywał premier Donald Tusk, teatr konsekwentnie wspiera finansowo Ministerstwo Kultury już pod kierownictwem Piotra Glińskiego. Ta niezwykła umiejętność lawirowania w niuansach polskiej sceny politycznej w mieście silnie związanym z obecną opozycją niekiedy budziła skrajne emocje.

Czytaj też: Co wiemy o Szekspirze

Publikacje naukowe, przekłady i powieści

Jerzy Limon urodził się 24 maja 1950 r. w Malborku, ale już dwa lata później jego rodzina przeprowadziła się do Sopotu. Studiował filologię angielską i historię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Po powrocie do Trójmiasta związał się z Uniwersytetem Gdańskim, na którym wykładał do śmierci (kierował Zakładem Historii Literatury i Kultury Brytyjskiej). Prace naukowe i popularnonaukowe Limon publikował w języku polskim i angielskim; wydał m.in. „Dangerous Matter. English Drama and Politics in 1623/24” (1986), „Gdański teatr elżbietański” (1989), „The Masque of Stuart Culture” (1990), „Między niebem a sceną. Przestrzeń i czas w teatrze” (2002), „Brzmienia czasu. O aktorstwie i mowie scenicznej” (2011), „Szekspir bez cenzury. Erotyczny żart na scenie elżbietańskiej” (2018).

Dyrektor Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego zajmował się też tłumaczeniem i własną twórczością literacką. Przełożył z języka angielskiego szereg dramatów elżbietańskich, w tym dzieła Williama Szekspira, m.in. „Miarkę za miarkę” oraz „Antoniusza i Kleopatrę”, a także utwory Toma Stopparda: „Zakochanego Szekspira”, „Arkadię”, „Wynalazek miłości” i „Prawdziwego inspektora Hounda”.

Wydał własne powieści: „Münchhauseniadę” (1980), „Kaszubską Madonnę” (1991), „Wieloryba” (1998), „Koncert Wielkiej Niedźwiedzicy” (1999) i „Młot na poetów albo kronikę ściętych głów” (2014). W twórczości Jerzy Limon czerpał z wiedzy historycznej, żonglował formą czy zadawał pytania o pamięć i prawdę. Przykładowo jego „Wieloryb” to apokryf; opublikowany bez nazwiska autora, jako wybór materiałów źródłowych (oczywiście fikcyjnych), zbieranych przez amerykańską naukowiec.

Jerzy Limon otrzymał m.in. Srebrny Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 2011 r., za wspieranie współpracy polsko-brytyjskiej w dziedzinie kultury, z rąk królowej Elżbiety II odebrał Honorowy Order Imperium Brytyjskiego. W 2019 r. w Stratfordzie uhonorowany został Pragnell Shakespeare Award za osiągnięcia w popularyzowaniu i rozwoju wiedzy na temat dzieł Szekspira.

Zgłoś naruszenie/Błąd