Zmarła Lidia Lwow-Eberle, sanitariuszka AK. “Miałam piękne życie” – mówiła podczas ostatnich spotkań

Lidia Lwow urodziła się 14 listopada 1920 r. w Rosji w mieście Plos nad Wołgą. Była córką rosyjskiego inżyniera agronoma Leona Lwowa i Barbary z Tiuchanowów. Gdy miała rok, jej rodzina uciekła przed bolszewikami do Polski i osiadła w Nowogródku. Tutaj ojciec Lidii został nauczycielem w gimnazjum rosyjskim, a następnie wykładowcą w szkole rolniczej. Objął też stanowisko agronoma powiatowego. W latach 30. dostał pracę w majątku ziemskim w Kobylinku na Wileńszczyźnie, gdzie przeniosła się też rodzina. W 1938 r. Lidia zdała maturę w gimnazjum w Święcianach i rozpoczęła studia prawnicze na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, które w następnym roku przerwała wojna.

W pierwszych latach wojny pracowała jako wiejska nauczycielka. W sierpniu 1943 r. wstąpiła do walczącego na Wileńszczyźnie oddziału partyzanckiego AK dowodzonego przez ppor. Antoniego Burzyńskiego “Kmicica”. Przyjęła w nim pseudonim “Ewa”. Wkrótce oddział został rozbrojony i częściowo wymordowany przez radziecką partyzantkę.

Dołączyła wtedy do sformowanej przez mjr. Zygmunta Szendzielarza “Łupaszkę” 5. Wileńskiej Brygady AK. Pełniąc rolę sanitariuszki, brała udział w walkach brygady z Niemcami i radzieckimi partyzantami. Została towarzyszką życia “Łupaszki”. Po rozwiązaniu brygady razem z nim przedostała się na Białostocczyznę i pod pseudonimem “Lala” działała w antykomunistycznym podziemiu. 

Bezpieka aresztowała ich w czerwcu 1948 r. na południu Polski, w beskidzkiej wsi Osielec. Po przewiezieniu do Warszawy Lidia Lwow została oskarżona o kolaborację z Niemcami i w listopadzie 1950 r. skazana przez stalinowski sąd na dożywotnie więzienie. Jej narzeczony dostał wyrok śmierci. Stracono go w 1951 r. mokotowskim więzieniu przy ul. Rakowieckiej. Postać “Łupaszki” oceniana jest niejednoznacznie z powodu pacyfikacji litewskiej wsi Dubinki i białoruskiej wsi Potoka dokonanych przez żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady AK. 

“Lalę” osadzono w Fordonie, potem w Inowrocławiu. Opuściła więzienie w 1956 r. w efekcie gomułkowskiej odwilży. Zwolniono ją z powodu złego stanu zdrowia, następnie skrócono karę do 15 lat, by w końcu darować jej odbywanie.

W 1961 r. Lidia Lwow wyszła za mąż za historyka Jana Eberlego, z którym miała córkę. Rok później ukończyła studia archeologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. Pracowała w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy. Jako archeolożka uczestniczyła w odbudowie Zamku Królewskiego. W 1973 r. stworzyła na Starym Mieście w Warszawie Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych i była jego kierowniczką. Po przejściu na emeryturę w 1984 r. zaangażowała się w działalność kombatancką.