Zmarł Mirosław Kowalski. Bez niego nie byłoby „Wiedźmina”

Uwierzył w „Wiedźmina”, kiedy inny odsyłali jego autora z kwitkiem. Tak w wywiadzie udzielonym Bartkowi Chacińskiemu dla „Machiny” opisywał to Andrzej Sapkowski: „Kowalski zaryzykował. Podjął ryzyko wydania polskiego autora, na domiar złego autora fantasy, gatunku, który uważano za całkowicie zdominowany przez Anglosasów. Polscy wydawcy – ci sami, którzy dziś zazdroszczą Nowej autorów – uważali polską fantasy za towar całkowicie niesprzedawalny”.

Maciej Parowski, wieloletni redaktor „Fantastyki” i „Nowej Fantastyki”, który drukował opowiadania Sapkowskiego, tak z kolei pisał o decyzji, przed którą na początku lat 90. stanął Mirosław Kowalski: „Boże – jak Mirek histeryzował, jak wątpił, jak się uskarżał i bał, wydając w 1991 roku pierwszy tom opowiadań »Miecz przeznaczenia« ze znakomitą okładką Polcha. Ale to była niepewność powszechna. Nikt nie mógł wiedzieć na sto procent, jak wyposzczony i spragniony zachodniej popkultury rynek zareaguje na autora o polskim nazwisku. Sapek także w tej dziedzinie dokonał rewolucji, nie tylko zmienił gatunek, ale zachęcił wydawców do śmielszego sięgania po krajowych autorów”.

Czytaj też: Andrzej Sapkowski, stwórca Wiedźmina

Postawił na polską fantastykę

Zanim na jego biurko trafiła propozycja opublikowania książek z Geraltem z Rivii, Mirosław Kowalski doświadczenie jako wydawca zdobywał jeszcze w opozycyjnym podziemiu. Założona w 1977 r. Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA publikowała to, czego publikować zakazano – przekłady Orwella, Vonneguta, książki Tadeusza Konwickiego (za tę działalność Kowalski został później odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski). Gdy nadszedł rok 1989, NOWA musiała rozpocząć proces przekształcania się w legalne już wydawnictwo, na czele którego stał właśnie Kowalski. To on, wbrew opiniom niektórych kolegów, zdecydował się postawić m.in. na rodzimą fantastykę.

„Kiedy Sapkowski opowiada, że wszyscy wydawcy odmówili mu wydania pierwszej książki, to przesadza” – powiedział Kowalski Tomaszowi Pindelowi w wywiadzie udzielonym do książki „Historie fandomowe”. „Ale prawdą jest, że na początku lat dziewięćdziesiątych, gdy prywatne wydawnictwa wyrastały jak grzyby po deszczu, nie było trendu na polską literaturę fantastyczną. Trzaskano masowo przekłady z angielskiego, a polski autor, jak to obrazowo komentował Sapek, dostawał od wydawcy na powitanie kopa w dupę. A tu jeszcze Andrzej przychodził z tomem opowiadań”.

Czytaj też: Jak „Wiedźmin” trafił do Netflixa i dlaczego nie ma kompleksów

„Wiedźmin” przetarł szlak

Konsekwencje decyzji Mirosława Kowalskiego dla polskiej literatury w książce „Z »getta« do mainstreamu. Polskie pole literackie fantasy (1982–2012)” podsumowała Katarzyna Kaczor: „Publikacja »Miecza przeznaczenia« (1992) zainicjowała wydawanie serii, której elementem identyfikującym stała się charakterystyczna biała szata graficzna, w jakiej wkrótce miała zacząć się ukazywać najnowsza polska literatura fantastyczna. Komercyjny sukces wielokrotnie dodrukowywanych kolejnych tomów opowieści o wiedźminie ukazał, że wydawanie polskiej literatury fantasy jest bardzo zyskownym przedsięwzięciem, i umożliwił jego wydawcy publikowanie mniej dochodowych tytułów polskich autorów fantastyki. (…) Tym samym, podobnie jak dekadę wcześniej czytelniczy sukces »Wiedźmina« otworzył łamy»Fantastyki« dla polskiej fantasy, tak komercyjny sukces wydawanych przez SuperNOWĄ opowieści o wiedźminie umożliwił polskiej fantastyce w połowie lat 90. XX wieku powrót na rynek wydawniczy zdominowany przez przekłady”.

SuperNOWA wydawała książki m.in. Jacka Dukaja, Marka S. Huberatha, Tomasza Kołodziejczaka, Anny Brzezińskiej, Marcina Przybyłka, Witolda Jabłońskiego, Marka Oramusa, Edmunda Wnuka-Lipińskiego i Ewy Białołęckiej.

Mirosław Kowalski urodził się 11 lipca 1954 r. Zmarł 2 stycznia 2022 r.

Czytaj też: Czy serialowy „Wiedźmin” jest wierny książkom Sapkowskiego?

Zgłoś naruszenie/Błąd