Przemoc ponad wszystko
Autor w tej przemocy się zatracił, czego nie kryje. Przyłapuje się na tym, że sprawia mu ona przyjemność. Że czerpie z tej grupowej przemocy radość – tak jak i pozostali opisywani przezeń „kibole”. Ludzie stanowiący przekrój wszelkich zawodów i postaw życiowych. Wykolejeńcy, pijacy, drobni złodzieje, rasiści jawnie wspierający Front Narodowy, ale i budowlańcy z dobrze prosperującymi firmami, malarze pokojowi, pracownicy banków i wysoko postawieni członkowie gangów.
Opisy akcji kibicowskich grają na wszystkich zmysłach, jak przystało na reportaż. Książkę Buforda się słyszy, czuje i widzi, a czytelnik przykleja się do lepkich od brudu i rozlanego piwa kontuarów manchesterskich pubów. O tym, jak wyglądały akcje, wiele mówi ten fragment:
„Jego kumple nie zostali daleko w tyle i dogonili go na ulicy, by wspólnie ruszyć w pościg przez Covent Garden. Bez końca skandowali: „Millwall”. Terry Burns nie był w stanie biec dostatecznie szybko – miał kibiców Millwall dosłownie na karku – i w końcu spróbował uciec jedną z bocznych uliczek, która okazała się ślepym zaułkiem. Jedyny szczegół, którym dysponujemy, to rower – Terry Burns złapał go, by się bronić – ale wyobrażam sobie skręcające kiszki przerażenie, które musiał odczuwać, gdy zdał sobie sprawę, że został zapędzony w kozi róg. Wyobrażam sobie, jak gorączkowo szuka drogi ucieczki, dzwonków u drzwi, murku, aż wreszcie chwyta najbliższą rzecz pod ręką, nieporęczną tarczę ze szprych i dętek, by bronić się przed tym, co – jak wiedział – w mgnieniu oka nadciągnie chodnikiem.
Terry Burns zginął. Został sześciokrotnie pchnięty nożem. Każde z dźgnięć przebiło serce.”
,,Między kibolami”
Fot.: Materiały prasowe/Wydawnictwo Cyranka
Świat, którego nie ma
Czytając książkę Buforda, nie sposób przestać ją porównywać z legendarnymi „Depeszami” Michaela Herra. Obaj autorzy fenomenalnie operują słowem – narkotyczne wizje przestraszonego Herra czającego się z karabinem na żołnierzy Wietkongu są równie wstrząsające, co opisy pijackiego tłumu kiboli, szukającego przemocy w zaułkach angielskich miast. O ile jednak „Depesze” zostawiają czytelnika z wyraźnie antywojennym przesłaniem – trudno o lepszy dowód bezsensowności wojny – tak w „Między kibolami” zabrakło czegoś uniwersalnego. Wniosku, który byłby ważny dla każdego, kto książkę przeczyta. Autor zdradza ambicje wytłumaczenia, co ludzi pcha w kierunku przemocy, dlaczego ona ich tak upaja, ale odpowiedzi nie znajduje i zadowala się tanimi ogólnikami. Niestety na koniec dostajemy po prostu szalenie efektowny i plastyczny opis świata, do którego nie należymy.
W dodatku jest to opis świata, którego już nie ma. Buford pisał „Między kibolami” w latach 80. ubiegłego wieku – książka została wydana została po angielsku w 1991 roku. Dosłownie za chwilę świat przesiąkniętych przemocą chuliganów, którzy co weekend rozbijają angielskie miasta i miasteczka, zaczął odchodzić w niepamięć. Trzydzieści lat później, gdy książka w końcu ukazała się po polsku (to zresztą kolejne podobieństwo z „Depeszami”, które ukazały się u nas niemal 40 lat po premierze) możemy ją traktować wyłącznie jako dokument o wartości historycznej.
Świat futbolu zaczął się zmieniać w latach 90. – gdy telewizje zrozumiały, że piłka nożna to kura znosząca złote jaja. W futbolu zaczęły pojawiać się wielkie pieniądze, które dziś przybrały niemoralne wręcz rozmiary.
W 1992 roku powstała Liga Mistrzów, a liga angielska zmieniła się w Premier League – dziś to zdecydowanie najbogatsze rozgrywki piłkarskie świata. Tak dobrze działającego biznesu nie mogli jednak psuć rozmiłowani w przemocy młodzieńcy z klasy robotniczej. Władze piłkarskie ze wsparciem krajowych rządów zaczęły walczyć z chuligaństwem. Z jednej strony walka była ekonomiczna – ceny biletów zaczęły być oszałamiające (dziś, by obejrzeć mecz Arsenalu, należy się liczyć z wydatkiem między 50 a 100 funtów; czyli między 250 a 550 złotych za bilet), z drugiej na wszystkich łamiących zasady zaczęły być nakładane bardzo surowe kary, egzekwowane przez państwo – długoletnie zakazy stadionowe, roboty społeczne, aresztowania.
Pierwsza wielka akcja chuligańska, w której wziął udział Buford i której opis otwiera książkę, miała miejsce w kwietniu 1984 roku przy okazji półfinałowego meczu w Pucharze Zdobywców Pucharów między Juventusem Turyn a Manchesterem United. Po spotkaniu na Stadio Comunale angielscy kibice ruszyli demolować miasto i bić Włochów. Dziś nie tylko nie istnieje już ten stadion, ale i rozgrywki zostały rozwiązane. Z kolei kibice Manchesteru United, w struktury których przeniknął Buford, nazywani są prześmiewczo „prawn brigade”, gdyż podczas meczów zajadają kanapki z krewetkami i nie mają wolnych rąk, by oklaskiwać boiskowe wydarzenia. Dzięki książce Buforda, możemy zatem wniknąć w świat, który bezpowrotnie przeminął.
Bill Buford, „Między kibolami”, przeł. Krzysztof Cieślik, Wydawnictwo Cyranka, listopad 2021.
Piotr Żelazny – dziennikarz sportowy. Twórca, wydawca i redaktor naczelny „Kopalni – sztuki futbolu”, niezależnego magazynu piłkarskiego, który „opowiada o świecie przez pryzmat futbolu”.
Czytaj też: Połączenie westernu i gotyckiej opowieści. Dlaczego warto obejrzeć „Psie pazury”?
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS