Poszedłem przedwczoraj do kina z Synem Karolem oraz kilkoma znajomymi na film o którym ostatnio głośno pt. „Żeby nie było śladów” i nie kusząc się na napisanie recenzji pragnę przekazać jedynie kilka uwag.
Najbardziej ogólnie to wbrew pozorom i wielu zwiastunom, nie jest to ani film o tragedii z 1983, kiedy to w maju tamtego roku śmiertelnie pobito na komisariacie MO śp. Grzegorza Przemyka, ani tym bardziej film mający wyjaśnić tamte zajście. Nie jest to także film jednoznaczny w swojej ocenie, nie przeżyłem na nim podobnych wzruszeń jak na filmach, które kręci Mel Gibson… Gdyby film został nakręcony w 1988 powiedziałbym dobry, ale teraz?
Całkiem dobrze film opisuje siermiężną rzeczywistość PRL, ale już realia totalitarnego systemu nie do końca, prześlizgując się po tematach natury politycznej. Nie ma w nim przekazu dramaturgii z tamtego okresu, pierwszych dni po zawieszeniu obowiązywania w Polsce: stanu wojennego, do tego miejscami ta ocena bywa bardzo dwuznaczna.
„Komuchy”, w tym: prokuratorzy lub funkcjonariusze MO, ale i Ojciec głównego bohatera (były wojskowy) są i dobre i złe… tworzą jakąś bańkę i oszukają się wzajemnie, aby zapewnić sobie dobre samopoczucie. W zasadzie wielu z nich twierdzi, że trzeba było skazać ZOMO-wców, bo przecież w każdej policji czy milicji zdarzają się sadyści… i byłoby po sprawie. Do tego ci źli przedstawiani są karykaturalnie, głupio i po prostu czasami śmiesznie.
W filmie nie wspomniano o niesławnej roli jaką odegrał w tym dramacie Jerzy Urban. Pojechano za to, chyba najbardziej po Kiszczaku (słusznie poniekąd), ale przecież teraz jak go już nie ma – to pewnie można… Przedstawiono go jako skostniałego aparatczyka, jego i jeszcze może dwóch, trzech wysokiej rangi funkcjonariuszy MO, inni to kunktatorzy… wykonujący ślepo rozkazy. Ale w gruncie rzeczy, to chyba im się to nie podoba… co ukazują, sprytne zbliżenia kamery na ich zatroskane twarze.
Oczywiście kilkukrotnie doklejono nieudolnie wstawki: współcześnie poprawne politycznie, a wszystko miesza się w jakimś sosie z wieloma wątkami, które nie wiadomo po co wprowadza reżyser, skoro nawet nie próbuje ich wyjaśnić? Do tego zapowiedź, że prawda pomieszana jest z fikcją… I skoro nawet ja, który dobrze pamiętam tamte wydarzenia miałem problem z oddzieleniem prawdy od fikcji, to wielu może uznać za fikcję dowolną sytuację… wielu, zwłaszcza młodych może nawet próbować usprawiedliwić tamten system.
Ponadto, taki sobie przykład: w rzeczywistości ofiary feralnego dnia spożywały wcześniej wino u „Fukiera” na Starym Mieście, w filmie pito odrobinę, ale w mieszkaniu pełnym „opozycjonistów” bezładnie przemieszczającym się po mieszkaniu Barbary Sadowskiej. Po co było to zmieniać, nie wiem? I jeszcze komentarz mojego Syna na koniec seansu: że nic się więcej nie dowiedział o śp. Grzegorzu Przemyku… gdyż w zasadzie cała fabuła rozgrywała się wokół fikcyjnej postaci Jurka Popiela (główny świadek zbrodni), który nie wiadomo czy w ogóle istniał… i kim był naprawdę? O tych, którzy faktycznie świętowali napisanie pisemnej matury z Grzegorzem Przemykiem przed Jego zatrzymaniem i śmiertelnym pobiciem, także niczego się nie dowiedzieliśmy z filmu.
Jedno w tym filmie zanotowałem jako bardzo wymowne: Więckiewicz odtwórca roli Kiszczaka a wcześniej Wałęsy spina jakby symboliczną klamrą te dwie postacie. Ale to pewnie, nie był zamierzony zabieg… tylko przypadek. Ale dla wtajemniczonych, jednak bardzo wymowny. Pod koniec w filmie pojawia się wiele dłużyzn nic nie wnoszących, przez co film trwa blisko 2,5 godziny. Reżyser chyba myślał głównie o przyciągnięcie na seans tych, którzy i tak pewnie nie obejrzą tego filmu. Jednym słowem, jak dla mnie: zawód. Spodziewałem się więcej.
Wizualizacja, m.in. foto: Łukasz Bąk, („GN”), „Żeby nie było śladów”, reżyseria Jan P. Matuszyński, Polska 2021. Polecam także recenzję Edwarda Kabiesza opublikowaną w ostatnim „Gościu Niedzielnym”, patrz tutaj.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS