Zaskakujące artefakty dzieła sztuki nad Wisłą. Poznaj sekrety Kaplicy Sykstyńskiej Michała Anioła (zdjęcia)

Arcydzieło światowej sztuki, jedno z najwspanialszych dzieł jakie stworzyła ludzka ręka – Kaplica Sykstyńska Michała Anioła w Watykanie kryje w sobie wiele tajemnic i ukrytych przekazów. Jakiej płci jest przedstawiony tam szatan? Czym Ewa skusiła Adama? Gdzie autor pozostawiła swój autoportret? Ile lat trwał proces tworzenia i jakie historie odnajdziemy podziwiając niewiarygodne freski? Do połowy lutego możemy zgłębić wspaniałości Kaplicy Sykstyńskiej bez wyjeżdżania z Polski. Pierwsza tego typu na świecie wystawa multisensoryczna – „Kaplica Sykstyńska. Dziedzictwo”, zaprasza do poznania dzieła w Warszawie. W marcu wystawa przeniesie się do kolejnego miasta.

Kaplica Sykstyńska znajduje się w Pałacu Watykańskim w Rzymie. To najbardziej znane chrześcijanom miejsce otwarto w 1483 roku, zaś w 1508 roku na zlecenie papieża Juliusza II wkroczył tam znany już wówczas rzeźbiarz, Michał Anioł. Jak się okazało, spędzić miał w Kaplicy aż 33 lata!

Kaplica Sykstyńska – tego o niej nie wiesz

Michał Anioł, choć namalował w Kaplicy Sykstyńskiej najsłynniejsze freski, był bardziej rzeźbiarzem (jego najsławniejsze rzeźby to Pieta i Dawid) niż malarzem. Jako młody człowiek przyjął wyzwanie stworzenia fresków, które malował na sklepieniu, leżąc na plecach na specjalnym rusztowaniu 20 metrów nad ziemią i udowodnił, że jest artystą wszechczasów. Udekorował sufit Kaplicy malując aż 343 różne postaci, a zajęło mu to 4 lata. Sam Bóg ukazany jest tutaj 6 razy.

Artysta postanowił pokazać owoc grzechu pierworodnego inaczej niż wszyscy. Ewa skusiła Adama pod drzewem figowca, bo w tamtej strefie klimatycznej jabłonie raczej nie rosły. Co więcej szatan w Kaplicy Sykstyńskiej wygląda jakby był kobietą, zaś wszystkie postaci są leworęczne. 

Fresk za ołtarzem to najsłynniejsze na świcie wyobrażenie Sądu Ostatecznego, które powstawało 5 lat. Zamiast starca z brodą, jak wcześniej przedstawiano Boga na Sądzie Ostatecznym, w roli sędziego Michała Anioła widzimy muskularnego Chrystusa. Na ten fresk zrobiono miejsce zamazując cztery inne XV-wieczne freski poprzedników Michała Anioła. Artysta malując Sąd Ostateczny miał ponad 60 lat, a swój autograf zostawił poprzez autoportret w skórze zdartej ze św. Jakuba.

Sąd Ostateczny chętnie w swoim artystycznym wyrazie Michała Anioła jest przywoływany przez głoszących rychłe nadejście dnia ostatecznego. Jak pisze ksiądz Bolesław Przybyszewski na łamach Analecta Cracoviensia, Sąd Ostateczny jest to obraz właśnie pełnego grozy ostatniego dnia świata. Chrystus przychodzi jako Sędzia wykonujący sprawiedliwość i jako mściciel nad światem i ludzkością. Jest to bóstwo antyczne, rzucający gromy. Przerażający gest mówi: „Idźcie precz, przeklęci, w ogień wieczny” i strąca w piekło ludzi, stworzonych na obraz i podobieństwo Boże. Dziewica, do której Michał Anioł miał tyle rzewnej pobożności, jest bezsilna wobec Boga Mściciela. Sędzia jest głuchy nawet na prośby swej Matki, która okrywszy się płaszczem, odwraca głowę od zagłady części ludzkości, strwożona straszliwymi słowami. Nawet świętych przejął strach, a krzyk grozy unosi się wśród potępionych na widok aniołów, unoszących narzędzia Męki Pańskiej.

W 1564 roku nagość postaci Sądu Ostatecznego uznano za obraźliwą, dlatego malarz Daniele da Volterra został zatrudniony do domalowania postaciom okrycia genitaliów, zyskując tym samym niechlubny pseudonim „majtkarza”.

Niektórzy badacze sugerują, że freski w Kaplicy Sykstyńskiej można interpretować jako rodzaj teatru dramatu teologicznego, gdzie poszczególne sceny układają się w spójną narrację przekazującą przesłanie teologiczne. Inni skupiają się na symbolice liczb i geometrii w dziełach Michała Anioła. Analizując proporcje i układy geometryczne, szukają ukrytych znaczeń związanych z mistycyzmem i filozofią renesansową. Jedna z teorii interpretuje płaszcz, w którym przybywa Bóg, w scenie „Stworzenia” Adama, jako metaforę ludzkiego mózgu. Twierdzi się, że kształt płaszcza odzwierciedla struktury mózgu, sugerując głęboką relację między stworzeniem człowieka, a jego zdolnościami intelektualnymi, ludzką inteligencją i stworzeniem przez Boga istoty rozumnej i myślącej.

Kaplica Sykstyńska – zwiedzanie

Kaplica Sykstyńska jest jedną z najchętniej wybieranych atrakcji turystycznych na świecie. Każdego dnia co najmniej 20 tys. osób odwiedza ją w Rzymie. Rocznie to około 5 milionów turystów, którzy mogą podziwiać dzieła Michała Anioła przez jedyne 15 minut. Kaplica Immersyjna, obecnie znajdująca się na Błoniach Stadionu Narodowego w Warszawie, pozwala „delektować się” dziełami podczas aż 120 minutowego seansu. Dzięki temu olbrzymieniu przedsięwzięciu, więcej osób zapozna się z ukrytymi przekazami i będzie mogło w skupieniu kontemplować wszelkie detale, które Michał Anioł zawarł w swoim dziele.