Zaraza może pogrążyć od lat przeciążone polskie sądy

Adwokaci i radcowie prawni apelują, by sądy nawet w czasach pandemii zajęły się rozpoznawaniem spraw apelacyjnych (odwoławczych). W salach sądowych zostały bowiem zainstalowane systemy, które można wykorzystać do prowadzenia posiedzeń jawnych z udziałem stron na odległość. Dotyczy to zwłaszcza spraw, w których strony ustanowiły pełnomocników profesjonalnych. Pomysł ma wielu zwolenników. Część z nich uważa jednak, że potrzebna będzie zmiana prawa.

Poniżej dalsza część artykułu

Trudno sobie dziś wyobrazić profesjonalnego pełnomocnika, który nie korzysta z komputera czy internetu – piszą prawnicy. Ich zdaniem sądy powinny podjąć chociażby próbę przygotowania się do posiedzeń apelacyjnych z udziałem stron na odległość. Zapytaliśmy zainteresowanych, czy to dobry pomysł.

Czytaj także:

– Jest wart rozważenia – ocenia adwokat Mariusz Paplaczyk. I przypomina, że sądy często korzystały z przesłuchiwania biegłych czy świadków na odległość. Oczywiście podczas rozprawy, ale w żadnej mierze nie naruszało to zasady bezpośredniości. Strony mogły zadać pytania podczas transmisji lub wcześniej.

Wyrok z internetu

Adwokat uważa, że nie ma przeszkód, by sprawy odwoławcze mogły mieć tryb online, w szczególności jeżeli nie wymagają uzupełnienia postępowania dowodowego.

– Już dziś możliwe są posiedzenia online w sprawach penitencjarnych – zauważa. I nie widzi przeszkód, by tego typu posiedzenia odbywać w sprawach np. postępowań z zażalenia o zabezpieczenie mienia i innych. – Rozwiązanie takie wydaje się dostępne dla wszystkich. Mogłoby rzeczywiście przyspieszyć procesy – twierdzi Paplaczyk. Stawia jednak jeden warunek: realna możliwość składania zażaleń i apelacji pocztą elektroniczną. W czasie epidemii nieczynne są bowiem biura podawcze sądów, a wysłanie pism pocztą trwa dwie–trzy godziny.

Pozytywnie pomysł ocenia także adwokat Bartosz Przeciechowski.

– Już dziś jest możliwość odbycia posiedzenia w postępowaniu cywilnym przy użyciu urządzeń technicznych. W takim przypadku uczestnicy postępowania mogą brać udział w posiedzeniu sądowym, pod warunkiem że przebywają w budynku innego sądu, a czynności są transmitowane między sądami.

– Konieczna byłaby zatem odpowiednia zmiana tej regulacji, pozwalająca uczestnikom na udział w zdalnym posiedzeniu sądowym także z innych niż budynek sądowy miejsc – mówi „Rz”. Zastanawia się jednak, czy przeprowadzanie posiedzeń, w tym posiedzeń apelacyjnych w trybie wideokonferencji z udziałem stron, ich pełnomocników lub obrońców przebywających w miejscach prywatnych, mogłoby następować bez zgody wszystkich uczestników postępowania. Wyrażenie takiej zgody nie zawsze jest oczywiste, np. strona spodziewająca się przegranej w drugiej instancji może być zainteresowana w odciągnięciu prawomocności orzeczenia. Przyjęcie, że zgoda obu stron jest niekonieczna, mogłoby z kolei naruszać zasadę prawa do sądu.

Do namysłu

Wątpliwości ma także Krzysztof Kurosz, prezes SR w Łodzi. Jego zdaniem aktualny stan prawny uniemożliwia przeprowadzenie rozpraw i posiedzeń jawnych online.

– W postępowaniu cywilnym przepisy jednoznacznie ustanawiają, że osoby korzystające z urządzeń audio-wideo muszą być w sądzie – zauważa prezes Kurosz. I nie ma wątpliwości, że treść przepisu nie pozwala na odmienną interpretację. Prezes uważa jednak, że aktualny stan prawny powinien być przedyskutowany. – W Japonii od lutego 2020 r. sądy w dziewięciu lokalizacjach zaczęły wykorzystywać Microsoft Teams, by przyspieszyć postępowania dowodowe – mówi. I proponuje zmianę przepisów. W postępowaniu cywilnym art. 151 k.p.c. mógłby zostać uzupełniony o § 3 o następującym brzmieniu: „Przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego za pomocą urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość również wtedy, gdy uczestnicy nie są obecni w budynku innego sądu, jeżeli ich tożsamość nie budzi wątpliwości. Połączenie odbywa się wówczas za pomocą programu komputerowego wsk … czytaj dalej