Rajmund Przybylak Katedra Meteorologii i Klimatologii, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMK oraz Centrum Badań Zmian Klimatu UMK
Współczesne zmiany klimatu globalnego
Klimat w historii tysięcy i milionów lat nieustannie się zmieniał, jednak zawsze w pewnych określonych granicach, które zależały od rozpatrywanej skali czasowej. W perspektywie czasowej interesującej obecne pokolenie, a szczególnie kolejne pokolenia, wystarczy ograniczyć zakres czasowy do ostatniego tysiąca lat, aby poznać tzw. naturalny zakres zmian klimatu.
W ostatnich kilku dekadach lat znacząco zostały zintensyfikowane badania, których celem była rekonstrukcja klimatu na kuli ziemskiej (w tym w Polsce) we wspomnianym okresie. Do tego celu wykorzystano tzw. dane pośrednie (np. źródła historyczne, szerokości pierścieni drzew, rdzenie lodowcowe), ponieważ zakres obserwacji meteorologicznych w skali globalnej pokrywa zaledwie ostatnie 170 lat, a w skalach regionalnych i lokalnych, szczególnie w Europie, maksymalnie do 300 lat.
Uzyskana wiedza pozwala lepiej zbadać przyczyny zmian klimatu w przeszłości, które były głównie powodowane przez czynniki naturalne (np., dopływ promieniowania słonecznego i aktywność wulkaniczną). Taka sytuacja w „sterowaniu” klimatem globalnym trwała mniej więcej do połowy XX wieku. Po tym czasie, wg ocen Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (ang. IPCC), w coraz większym stopniu na zmianę klimatu wpływała działalność człowieka, w tym głównie spalanie paliw kopalnych (tzw. efekt cieplarniany). Chociaż klimat globalny ociepla się już od ok. połowy XIX wieku, to jednak główne jego natężenie obserwowane jest od połowy 1970. lat (rys. 1).
Rys. 1. Zmiana temperatury globalnej w latach 1850-2020 (czarna linia) obliczona z obserwacji instrumentalnych i jej symulacje uwzględniające tylko czynniki naturalne (linia niebieska) oraz naturalne i antropogeniczne (linia brązowa) (źródło: IPCC 2021, zmieniony).
Według cytowanego najnowszego raportu IPCC z 2021 r. wielkość obserwowanych zmian, szczególnie w obecnym wieku, jest bezprecedensowa w skali setek i tysięcy lat. W ostatnich 2000 latach w żadnym okresie 50-letnim temperatura nigdy tak szybko nie wzrosła jak w ostatnich 50 latach. Oceniono także, że ocieplenie, które wystapiło w ostatniej dekadzie 2011-2020 było największe w okresie ostatnich 125 000 lat. Skutkiem obserwowanego ocieplenia jest redukcja lodu morskiego w Arktyce o połowę w porównaniu do lat 1980. oraz wycofywanie się lodowców (skróciły się od połowy XIX wieku średnio o 1,5 km). Efektem ocieplającego się także oceanu światowego i topnienia wspomnianych lodowców kontynentalnych oraz lądolodów Antarktydy i Grenlandii jest wzrost poziomu wody w oceanie o ok. 20-25 cm od końca XIX wieku.
Modele klimatyczne „prognozują”, iż do końca tego wieku średnia temperatura globalna wzrośnie o ok. 2-3°C, poziom morza wzrośnie o ok. 50-80 cm, a strefy klimatyczne przesuną się ku wyższym szerokościom geograficznym. Przyszłemu ociepleniu towarzyszyć będzie, jeszcze w większym stopniu niż obecnie obserwujemy, wzrost zjawisk ekstremalnych, takich jak powodzie, susze, fale upałów, ulewne opady, silne wiatry, cyklony tropikalne, etc. Wiele wspomnianych zmian w środowisku naturalnym (np. zmiany w oceanie, lądolodach, czy globalnego poziomu morza) wg oceny IPCC będą trudne do odwrócenia, nawet w perspektywie setek i tysięcy lat. Jest niezwykle małe prawdopodobieństwo, że współczesne zmiany klimatu są wywołane czynnikami tylko i wyłącznie naturalnymi (rys. 1).
IPCC zdecydowanie wyraża pogląd, iż za obecne ocieplenie odpowiada przede wszystkim człowiek, który w wyniku swojej działalności, głównie gospodarczej, spowodował wzrost koncentracji dwutlenku węgla, metanu i podtlenku azotu w stosunku do 1750 r. odpowiednio o 46%, 156% i 23%. Warto dodać, iż obecna koncentracja dwutlenku węgla jest wyższa niż w okresie ostatnich 2 milionów lat, a pozostałych dwóch wymienionych tzw. gazów śladowych (cieplarnianych) w okresie ostatnich 800 tys. lat. Zahamowanie niekorzystnych zmian wymaga skoordynowanej, przemyślanej i skutecznie realizowanej akcji przeciwdziałającej przyczynie obecnego ocieplenia, ale koniecznie musi być prowadzona przez całą społeczność międzynarodową.
Powiat Nakielski serdecznie zaprasza wszystkich chętnych na wykład prof. dr. hab. Rajmunda Przybylaka, dotyczący współczesnych zmian klimatu globalnego, który odbędzie się 21 listopada 2022 r. o godzinie 16:00 w sali konferencyjnej Przystani Powiatu Nakielskiego, zlokalizowanej przy ul. Noteckiej 4 w Nakle nad Notecią.
Kinga Perkowska – Wydział Środowiska Starostwa Powiatowego w Nakle nad Notecią
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS