Opłata cukrowa to dodatkowy zastrzyk pieniędzy w systemie ochrony zdrowia. Powinien on wspierać walkę z chorobami związanymi z niezdrowymi nawykami żywieniowymi, w szczególności z nadwagą i otyłością. Chodzi o edukowanie i zapobieganie. Eksperci wskazują, że ogólne zapisy tu nie wystarczą, a środki należałoby „znaczyć”, czyli bardzo konkretnie określić, na co są przeznaczane. Ministerstwo Zdrowia odpowiada, że takich planów nie ma.
Nie tylko Polskie Stowarzyszenie Diabetyków wraz z Forum Ekspertów ds. Cukrzycy, ale również lekarze zajmujący się na co dzień chorobą otyłościową uważają, że zapisy ustawy o opłacie cukrowej od napojów słodzonych i zawierających taurynę lub kofeinę są zbyt ogólne. Zdaniem specjalistów konieczne jest bardziej szczegółowe zaplanowanie wydatków pieniędzy uzyskiwanych z tego tytułu. A jest to spora kwota. W samym 2023 roku z opłaty cukrowej wpłynęło 1,45 mld zł.
Jak nam szkodzi cukier?
– Oczywiście mocno popieramy ten instrument, o ile jego rzeczywistymi beneficjentami będą polscy pacjenci. Niestety, analizując dotychczasowe sprawozdania NFZ, niezwykle trudno nam jest ocenić, czy tak faktycznie jest i czy środki są wydawane zgodnie z ustawowym przeznaczeniem – podkreśliła w rozmowie z Serwisem Zdrowie Monika Kaczmarek, prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.
Przypomniała też, że stowarzyszenie wraz z innymi ekspertami od stycznia 2021 roku apeluje, by umożliwić „znaczenie” środków, czyli „precyzyjne, przemyślane przeznaczanie ich i rzetelne ewidencjonowanie”.
– Na przykład w kwestii cukrzycy zapisy zakładają ogólne cele: leczenie, refundacja produktów leczniczych, walka z powikłaniami. Nie mamy żadnych konkretów. Chcielibyśmy o tym porozmawiać i pomóc w opracowaniu takich wspólnych działań. Precyzyjnych i przemyślanych – zaznaczyła prezes PSD.
Przede wszystkim chodzi o zapobieganie i leczenie otyłości
Dr hab. Michał Brzeziński z Katedry i Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii, Alergologii i Żywienia GUM przypomniał, że w założeniu pieniądze z opłaty cukrowej miały być przeznaczone głównie na profilaktykę choroby otyłościowej.
– Ideą wprowadzenia jej, poza oczywiście zmniejszeniem sprzedaży napojów słodzonych, było pozyskanie środków na profilaktykę i leczenie choroby otyłościowej. W tym momencie te pieniądze trafiają w większości do NFZ i nie wiemy dokładnie, na jakie zadania są przeznaczane. Z raportu wynika, że są częściowo skierowane na leczenie osób z cukrzycą, co nie do końca jest zgodne z postulatem i pierwotnym celem. Tutaj chodziło głównie o zdobycie środków na leczenie pacjentów z otyłością – podkreślił specjalista.
Zdaniem dr. Brzezińskiego za te pieniądze można pacjentom z otyłością (to również często osoby z cukrzycą) zapewnić nie tylko leczenie na dobrym poziomie, ale też długofalową profilaktykę. Na liście działań, na które kieruje się środki z opłaty cukrowej, wymieniany jest program KOS-BAR, który dotyczy kompleksowej opieki specjalistycznej nad osobami leczonymi z powodu otyłości olbrzymiej, ale – jak zauważa ekspert – „nie zużywa on wszystkich środków z opłaty cukrowej”.
Dr Brzeziński podkreśla, że planowane jest uruchomienie jeszcze dwóch programów: dla osób z otyłością, u których wskaźnik BMI przekracza 30, a także dla dzieci. Zdaniem specjalisty właśnie na tego typu działania powinno się przeznaczać pieniądze pozyskiwane z opłaty cukrowej.
– Dodatkowo pieniądze potrzebne byłyby na budowę kompleksowych centrów kompetencji i leczenia osób z chorobą otyłościową. Warto pamiętać, że jej leczenie nie jest prowadzone tylko przez jedną osobę. Potrzebny jest cały zespół specjalistów. Poza tym przydałyby się środki na farmakoterapię – refundację leków w tej chorobie. Na razie refundacja dotyczy głównie cukrzycy – wylicza dr Brzeziński.
Na podobnej zasadzie ogólności – jak zauważa ekspert – działa akcyza od tytoniu i alkoholu. Opisuje się jedynie, że jakiś ich procent przeznacza się na profilaktykę i leczenie uzależnień od tych używek.
Nie ma planów „znaczenia”
Ministerstwo Zdrowia poproszone o komentarz w tej sprawie odpowiedziało, że „obecnie nie prowadzi się prac nad wdrożeniem dodatkowego «znaczenia» środków z tzw. opłaty cukrowej”. Resort dodał, że plan ich wydatkowania pozostanie zgodny z ustawą o zdrowiu publicznym (art. 12c ust. 2), czyli przeznaczane będą „na działalność o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym oraz na świadczenia opieki zdrowotnej związane z utrzymaniem i poprawą stanu zdrowia świadczeniobiorców z chorobami rozwiniętymi na tle niewłaściwych wyborów i zachowań zdrowotnych, w szczególności związanych z nadwagą i otyłością”.
A na co wykorzystano środki z opłaty cukrowej za 2023 rok?
Według MZ sfinansowano z nich:
• refundację produktów leczniczych stosowanych w leczeniu cukrzycy,
• realizację programu KOS-BAR,
• realizację świadczeń takich jak ambulatoryjna opieka specjalistyczna,
• portal Diety NFZ,
• „Akademię NFZ”,
• stanowiska ds. profilaktyki w oddziałach wojewódzkich NFZ.
Eksperci uważają, że jest to „w zasadzie zbiór wszystkich działań z obszaru profilaktyki i leczenia chorób metabolicznych”, a nie dokładne ich wypunktowanie. Dlatego PSD proponuje bardziej konkretne rozwiązania:
• ewidencjonowanie wydatkowania środków – wskazanie (w ramach sprawozdania NFZ), jaka część środków przeznaczonych na opiekę diabetologiczną pochodziła z podatku cukrowego i jakie kwoty przeznaczono na realizację poszczególnych zadań;
• planowanie alokacji środków – poprawa zarządzania środkami z opłaty cukrowej poprzez wprowadzenie konieczności regularnego, możliwie precyzyjnego planowania wydatkowania środków z opłaty cukrowej w kolejnym roku;
• kierunkowe wydatkowanie środków – środki z opłaty cukrowej będą „znaczone” i wydatkowane zgodnie z ustawowym przeznaczeniem – tj. m.in. na wczesne interwencje – ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki chorób cywilizacyjnych oraz edukacji zdrowotnej oraz zapewnianie dostępu do nowoczesnych terapii, wyrobów medycznych oraz profilaktyki powikłań cukrzycy wraz z zapewnieniem dostępu do ich właściwego leczenia – chodzi zwłaszcza o stopę cukrzycową oraz powikłania sercowo-naczyniowe i nerkowe.
Tzw. opłata cukrowa jest nakładana na napoje z dodatkiem: cukrów (monosacharydów, disacharydów i środków spożywczych zawierających te substancje); substancji słodzących (np. ksylitolu, sorbitolu, aspartamu); kofeiny lub tauryny.
Klaudia Torchała
tor/ mk/
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS