Po trzech dekadach Azerbejdżan zapewniał połowę światowego wydobycia ropy naftowej! To oczywiście spowodowało gigantyczny rozwój stolicy Baku: w 1855 liczyła ona zaledwie 8374 mieszkańców, a w tym czasie była azerbejdżańska stolica, położona bliżej gór Szamachy (byłem tam, ale z dziesięć lat temu) miała trzy razy więcej obywateli.Tymczasem Tbilisi liczyło wówczas 400 tysięcy mieszkańców !Jednak dzięki wielkiemu boomowi gospodarczemu w Baku pod koniec I wojny światowej żyło już pół miliona ludzi! Co za duma być w czymś większym czy lepszym niż dumni Gruzini….
Stolica Azerbejdżanu olśniewała wtedy przepychem, ale tez kunsztem architektonicznym. A to już była zasługa polskich architektów. „Polska Trójca”: Józef Goslawski, Józef Płoszko i Kazimierz Skórewicz w latach 1892-1918 zaprojektowała wszystkie najważniejsze budynki użyteczności publiczne w Baku, ale też olśniewające pałace naftowych potentatów. To Polak Gosławski był autorem planu zabudowy miasta. To on wymyślił – aby przyspieszyć budowy – coś, co lata potem nazwano w Ameryce „taśmą Forda”. Każdy specjalista – rzemieślnik za coś w tym systemie odpowiadał. Polski geniusz architektury był wizjonerem: w czasach, kiedy nie było klimatyzacji tak konstruował budynki i pałace, aby wiatr docierał do każdego ich zakątku. Zanim w 1904 roku przedwcześnie, nie mając jeszcze czterdziestki, zmarł na gruźlicę zdążył zaprojektować siedzibę władz miasta. Kosztowała ona 460 tysięcy rubli w złocie,a więc dwa razy więcej niż wynosił…budżet rosyjskiej stolicy Sankt Petersburga. Wzbudziło to wściekłość Rosjan i żądania,żeby Azerbejdżanie z tego się wytłumaczyli. Żeby unaocznić jak wielkie pieniądze poszły na “ratusz” w Baku warto wiedzieć, że w 1913 roku za 100 rubli można było wynająć duże mieszkanie wraz ze służbą w Petersburgu,a za jednego rubla można było kupić wódkę (0,7 litra) z blinami…
Idąc po azerbejdżańskiej stolicy (my mówimy: Baku, oni: Baki) przystaję co rusz z zachwytem, patrząc na kolejną budowlę zaprojektowaną przez naszego rodaka. Jeden z nich, Józef Płoszko, stworzył z nieprawdopodobnym przepychem kamienicę dla braci Maiłowów. Skądinąd wykazali się oni duża przenikliwością sprzedając ją rok przed rewolucja bolszewicką jednemu z najbogatszych Azerbejdżan Aga- Musa Nagijewowi. Dzięki temu komuniści skonfiskowali ją owemu azerbejdżańskiemu nafciarzowi, a nie im. To cacko architektoniczne Sowieci podzielili na mieszkalne klitki. Gdy w 1985 roku budynek zwiedzał historyk Marek Lech i zobaczył piękne malowidło na suficie z postacią,ale… bez nóg – zapytał o to lokatorki. Ta na to uśmiechnęła się i odpowiedziała „nóżki u sąsiada”. Komuniści jak widać dzielili nie tylko wielkie komnaty na małe pokoje, ale też malowidła…
Józef Płoszko zaprojektował również kamienicę po drugiej stronie ulicy, przy ktorej znajdowało się zapewne jego „dzieło życia”,wybudowane dla rosyjskich bogaczy, sprzedane azerbejdżańskiemu oligarsze i upaństwowione przez władze sowieckie. Filharmonie w Baku zaprojektował już rosyjski uczeń Płoszki wzorując się na kasynie w Monte Carlo – stąd zdumiewające podobieństwo.
Ciekawa historia wiąże się z najstarszym i największym parkiem w Baku, od zawsze zwanym przez mieszkańców „Gubernatorskim”. Powstał równo dwa wieki temu dzięki opłatom celnym, które ówczesny gubernator miasta kazał płacić kupcom, którzy przypływali tu z towarami. Ich haraczem były tysiące ton ziemi i sadzonek.
Park parkiem, ale już godło miasta: trzy płomienie ognia symbolizujące wieczne ognie, które w tym kraju były „od zawsze”, a których źródłem był ulatniający się gaz ziemny (do dziś atrakcja turystyczna) – było już dziełem Polaka, wspomnianego tu Józefa Gosławskiego.
Polak – jak ja – chodzący ulicami stolicy największego kraju Kaukazu Południowego może być dumny z naszych rodaków, którzy nadali tej aglomeracji niepowtarzalny architektoniczny kształt.
Autor jest europosłem Prawa i Sprawiedliwości
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS