Wzmaga się aktywność kleszczy. Nie lekceważ ich ukąszenia.

Kleszcze są nosicielami groźnych dla ludzi patogenów. Dlatego warto wiedzieć, jak można rozpoznać i leczyć choroby przenoszone przez kleszcze.

Kleszcze to pajęczaki, które żyją w lasach i na łąkach. Samo ich ukąszenie nie jest groźne, o ile kleszcz nie jest nosicielem krętków boreliozy, które mogą wywołać boreliozę – groźną chorobę. Może się ona rozwijać w ukryciu. Pierwsze objawy występują w ciągu 1–6 tygodni od ugryzienia. U 40–50 proc. osób chorujących na boreliozę na skórze w tym czasie pojawia się niebolesny, wędrujący, pierścieniowaty rumień, czerwony lub czerwonawy, okrągły lub owalny, powiększający się, a potem zanikający. Mogą też wystąpić objawy grypopodobne oraz senność i zaburzenia równowagi.

Boreliozę bezwzględnie trzeba leczyć. Nieleczona może prowadzić do wielu groźnych powikłań. Chorobę leczy się antybiotykami – średnio 28 dni.

Kleszcze mogą też wywołać niezwykle groźną chorobę: odkleszczowe zapalenie mózgu. Jej objawy to gorączka, zaburzenia równowagi i świadomości. Najlepszą ochroną w tym przypadku jest szczepienie. Nie znajduje się ono w kalendarzu szczepień obowiązkowych, ale jest zalecane przede wszystkim tym, którzy z racji zawodu czy hobby często przebywają w terenie, gdzie bytują kleszcze.

• Wzmaga się aktywność kleszczy. Pierwsze osobniki kleszczy stają się aktywne już na przełomie lutego i marca.
• Ukąszenie przez kleszcze jest bezbolesne, ale wiąże się z ryzykiem zakażenia chorobami odkleszczowymi.
• Aby uniknąć przykrych konsekwencji ukąszenia przez kleszcza, zapoznaj się z kilkoma ważnymi radami.
• Dowiedz się, jak unikać ukąszenia i jak postępować, gdy to się stanie.

Kleszcze są nosicielami groźnych dla ludzi patogenów

Kleszcz pospolity jest pajęczakiem, który przechodzi trzy fazy cyklu rozwojowego – od larwy po nimfę, aż do postaci dorosłej w ciągu 2–3 lat. Żeby mógł się przekształcić w kolejną postać, musi napić się krwi zwierzęcia lub człowieka. Kleszcz może mieć wielkość główki od szpilki, ale po najedzeniu się zwiększa swój rozmiar wielokrotnie.

Kleszcze czekają na żywiciela na krzewach, w trawie, w miejscach wilgotnych. Najbardziej aktywne są od wiosny do wczesnej jesieni. Jeśli więc idziesz na spacer do lasu, parku, na łąkę czy spędzasz urlop na działce, to może Ci się zdarzyć ugryzienie. Samo ich ukąszenie nie jest groźne, o ile kleszcz nie jest nosicielem bakterii lub wirusów chorobotwórczych.

Zakażenie boreliozą

Borelioza, inaczej choroba z Lyme, to choroba bakteryjna. Niewielki odsetek kleszczy jest nosicielami i nie każdy kontakt z zakażonym kleszczem powoduje zachorowanie, to jeśli borelioza się rozwinie, może prowadzić do poważnych powikłań. Borelioza może rozwijać się w ciągu miesięcy, a nawet lat. Bezwzględnie trzeba ją leczyć. Dlatego już pierwsze objawy wymagają antybiotykoterapii. Nieleczona borelioza może prowadzić do wielu groźnych powikłań neurologicznych, zaburzeń serca czy chorób stawów. Konieczny może być pobyt w szpitalu i rehabilitacja.

Jak rozpoznać zakażenie?

W ciągu 1-6 tygodni w miejscu ugryzienia przez kleszcza pojawia się rumień wędrujący, zmiana o kształcie owalnym, która w miarę upływu czasu się powiększa. Na ogół ma kształt obrączkowaty, jednak czasami może mieć inną postać lub w ogóle nie wystąpić. Rumieniowi towarzyszyć mogą objawy grypopodobne: gorączka, zmęczenie, bóle głowy, uczucie rozbicia. Rumień najwcześniej pojawia się po kilku dniach (zwykłe około 7 dnia), jednak nie występuje u każdego. Wcześniejsze zmiany to zwykle reakcja alergiczna na ukąszenie kleszcza lub zmiana zapalna. Dlatego należy uważnie obserwować swoje samopoczucie i wygląd skóry po ugryzieniu.

Ważne! Samoistne zniknięcie rumienia wędrującego nie oznacza wyzdrowienia.

Widoczny wzrost liczby zachorowań na choroby odkleszczowe

W 2022 r. prawie 95 tys. osób zachorowało na choroby odkleszczowe, wśród których 99% stanowiła borelioza.

Widać również wyraźną sezonowość zachorowań na choroby odkleszczowe. Najwięcej pacjentów zgłasza się do lekarza pierwszego kontaktu z chorobą odkleszczową w miesiącach wakacyjnych, tj. od lipca do września, kiedy spędzamy więcej czasu wśród zieleni.

Zdecydowanie rzadszą, ale bardziej niebezpieczną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest wirusowe odkleszczowe zapalenie mózgu . W roku 2022 zachorowało ponad pół tysiąca osób, z czego aż 80% wymagało hospitalizacji.                                                                                                        

Samodzielne usunięcie kleszcza

Jeżeli spostrzegłeś kleszcza wkłutego w skórę – usuń go jak najszybciej. Im dłużej kleszcz ma kontakt z krwią człowieka, tym większe jest ryzyko zakażenia. Znaczący wzrost ryzyka zakażenia bakterią przenoszoną przez kleszcze pojawia się po 36 godzinach od momentu wkłucia. Nie czekaj na pomoc lekarską, bo niepotrzebnie zwiększasz ryzyko zachorowania na choroby wywołane drobnoustrojami przenoszonymi przez te pajęczaki.

W aptekach dostępne są odpowiednie narzędzia do bezpiecznego i skutecznego, samodzielnego usuwania kleszczy. Wszystkie z nich gwarantują bezpieczne uchwycenie kleszcza bliżej skóry i skuteczne wyciągnięcie go.

Po usunięciu kleszcza należy zastosować czynności higieniczne – umycie i zdezynfekowanie skóry (np. wodą utlenioną lub innymi produktami z apteki).

Co zrobić kiedy kleszcz pozostanie w skórze?

W sytuacji, w której w trakcie usuwania kleszcza pozostanie duży fragment jego ciała np. główka, należy wykonać czynności opisywane w ulotkach załączonych do zakupionych narzędzi. Mniejsze fragmenty kleszcza, które w trakcie usuwania pozostaną pod skórą z reguły nie zwiększają ryzyka zakażenia, wówczas wystarczy umycie i dezynfekcja rany.

Według dr Agnieszki Jankowskej-Zduńczyk nieprawidłowe usuwanie kleszczy zwiększa ryzyko zakażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Dlatego pamiętaj by kleszcza:

• • • • Nie wyciągać „gołymi” palcami
      • Nie rozgniatać
      • Nie wyciskać
      • Nie wykręcać
      • Nie przypalać
      • Nie smarować tłustymi substancjami lub innymi chemikaliami (np. kosmetykami do ciała, oliwą z oliwek)
      • Nie usuwać igłą.

Usunięcie kleszcza jest zabiegiem higienicznym, nieinwazyjnym, wykonywanym samodzielnie, podobnie jak usunięcie innych pasożytów ze skóry (np. pijawki) lub usunięcie drobnej drzazgi. Po usunięciu kleszcza obserwuj miejsce po wkłuciu, ponieważ niektóre z charakterystycznych objawów zakażenia mogą się pojawiać nawet kilka tygodni po zakażeniu.

Kiedy po pomoc do lekarza?

Porady lekarza mogą wymagać nieliczne sytuacje, w których:

• • • • wystąpiło zaczerwienie i/lub obrzęk, w miejscu wkłucia i/lub wokół niego po całkowitym lub niecałkowitym usunięciu kleszcza (w sytuacjach gdy pozostał duży fragment). Należy przy tym pamiętać, by obserwować miejsce po usunięciu kleszcza, ponieważ niektóre z charakterystycznych objawów zakażenia mogą się pojawiać nawet kilka tygodni po wkłuciu się kleszcza
      • wystąpiły nagłe i inne poważne objawy: np. wysoka gorączka, nudności i wymioty, bóle głowy lub objawy neurologiczne.

Każda poradnia podstawowej opieki zdrowotnej jest wyposażona w odpowiedni sprzęt medyczny, co umożliwia lekarzowi rodzinnemu podjęcie prostych procedur. Jeśli lekarz zadecyduje o konieczności interwencji chirurgicznej, pacjent otrzyma odpowiednie skierowanie na dalsze leczenie.

Jak zapobiegać zachorowaniu?

• • • Wybierając się na spacer stosuj preparaty odstraszające kleszcze i właściwie ubieraj się (wysokie buty, długi rękaw i długie spodnie, nakrycie głowy) zwłaszcza w regionach, gdzie duża ilość kleszczy jest nosicielem drobnoustrojów chorobotwórczych.
    • Usuń ze skóry wszelkie zanieczyszczenia bezpośrednio po powrocie z łąki, lasu, spaceru z psem itp. Szczególną uwagę zwróć na miejsca ciała, gdzie skóra jest delikatna tj. okolice pach, pachwin, skóra okolic intymnych, fałdy skórne. Po spacerze wytrzep odzież, by usunąć kleszcze, które nie zdążyły się wkłuć w skórę.
    • Skorzystaj z programu profilaktyki chorób odkleszczowych.

Dla osób, które z powodu hobby lub pracy są narażone na kontakt z kleszczami, opracowany został Program Profilaktyki Chorób Odkleszczowych.

Czy ten program jest dla Ciebie?

Tak, jeśli:

• jesteś osobą w wieku aktywności zawodowej (masz 15 i więcej lat)
• jesteś często narażony na kontakt z kleszczami, czyli mieszkasz niedaleko terenów zielonych, podmokłych lub bywasz tam w związku z wykonywanym zawodem, a może po prostu lubisz spacery (albo Twój pies je lubi).

Co Cię czeka w ramach programu?

W ramach programu:

• będziesz przebadany przez lekarza
• uzyskasz rzetelne informacje, wyjaśnisz wszelkie wątpliwości związane z chorobami odkleszczowymi i dowiesz się o ochronie przeciwko tym chorobom
• Twoja krew zostanie zbadana prostym testem w kierunku boreliozy
• jeśli będzie to konieczne, przeprowadzone zostanie również badanie testem immunoenzymatycznym (ELISA lub CLIA), czyli innym badaniem z krwi
• a jeśli te badania nie będą jednoznaczne, dalsze badanie testem Western-blot (znowu z krwi).

Kto i gdzie realizuje program?

Trwa nabór placówek POZ. Listy placówek są (lub dopiero będą) publikowane na stronach ośrodków odpowiedzialnych za program w poszczególnych województwach. Systematycznie powiększają się w miarę zgłaszania się kolejnych gabinetów.

Jak się zgłosić?

Żeby wziąć udział w programie, wystarczy, że zgłosisz taki zamiar w przychodni (u lekarza POZ), która będzie brała udział w realizacji programu profilaktycznego.

Co przygotować?

Na badanie zabierz ze sobą dowód tożsamości. Jeżeli kiedyś miałeś już kontakt z chorobą odkleszczową, możesz ułatwić lekarzom pracę, przynosząc ze sobą też swoją dokumentację medyczną. Do badania nie musisz się specjalnie przygotowywać.

Co zyskasz?

Zyskasz konsultacje oraz wyniki badań. Będziesz mieć okazję zadać wszystkie pytania dotyczące chorób odkleszczowych i dowiedzieć się, jak im zapobiegać.

Szczegółowe informacje o programie

Głównym celem programu jest:

• • • poprawa poziomu wiedzy i świadomości z zakresu epidemiologii i profilaktyki boreliozy poprzez edukację uczestników programu
    • poprawa dostępności diagnostyki w kierunku boreliozy poprzez udostępnienie testów diagnostycznych na poziomie POZ
    • zwiększenie liczby wykrytych przypadków boreliozy wczesnej
    • zmniejszenie liczby rozpoznań późnych stadiów boreliozy poprzez wczesne wykrywanie choroby.

Program POWR.05.01.00-IP.05-00-014/19 pn. Pilotażowy program profilaktyki chorób odkleszczowych jest współfinasowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Podstawa prawna

1. Ustawa z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (Dz.U. 2018 poz. 1431)

Źródło informacji: Narodowy Fundusz Zdrowia / pacjent.gov.pl

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ