Miasteczka Trentino, zupełnie jakby szukały spokojnego schronienia, ulokowane są w odosobnieniu, w górach oraz otoczone lasami lub obszarami uprawnymi, które od wieków stanowią źródło utrzymania dla tutejszej społeczności. Dziś zapraszają turystów, ukazując podwórza z typowymi kamiennymi fontannami, freskami i śladami kultury sakralnej na fasadach, arkadach, stodołami i drewnianymi balkonami, na których wciąż suszy się kolby kukurydzy lub orzechy włoskie. Warto zatrzymać się na chwilę, zsiąść z roweru i rozpocząć wędrówkę po każdej z miejscowości.
San Lorenzo, osada spokoju ducha. Ta miejscowość położona u podnóża Dolomitów Brenta, powstała w wyniku połączenia siedmiu mniejszych osad, nazywanych przez lokalną ludność „le Ville”: Berghi, Pergnano, Senaso, Dolaso, Prato, Prusa i Glolo. Niespiesznie przechadzając się tutejszymi dróżkami można zobaczyć rzadkie przykłady wiejskiej architektury, charakteryzującej się tak wyjątkowymi elementami, jak „pont” – swoiste rampy prowadzące do miejsc, w których składuje się siano i słomę, czyli suszarni oraz stodół w górnej części domostw. Dla podkreślenia relaksującej energii tego miejsca działają tu godne zaufania szkoły jogi z doświadczonymi nauczycielami oraz inni eksperci, którzy pomogą osiągnąć równowagę duchową. San Lorenzo to również ojczyzna specjału ciuiga, kiełbasy spod znaku kuchni „slow food”, której poświęcono festyn, odbywający się w jeden z jesiennych weekendów. Można jej również skosztować w restauracji Ristoro Dolomiti di Brenta, u wlotu doliny Val d’Ambièz, na przykład po zakończonej wycieczce.
Do San Lorenzo można łatwo dojechać rowerem z Molveno, podążając wzdłuż jeziora aż do Oazy Nembia. Dalszą drogę można przebyć utwardzoną drogą albo drogą gruntową, która schodzi do Deggia, mijając Sanktuarium Madonny di Caravaggio i wioskę Moline, a następnie wspinając się do samego San Lorenzo. Dla tych, którzy nie boją się stromych podjazdów, proponujemy wystartować z Comano Terme. To uzdrowisko jest również idealnie położone, aby bez większego wysiłku dotrzeć z niego do dwóch innych wiosek: Rango i Canale di Tenno.
Rango o wiejskim sercu. Jadąc w górę, w kierunku płaskowyżu Bleggio, na którym mieszczą się wielowiekowe kościoły parafialne, przemierzając tereny wiejskie z licznymi uprawami ziemniaków, docieramy do Rango. „Portech de la Flor” to pierwsza typowa, rzucająca się w oczy budowla mieszkalna. Jest to najstarszy i najbardziej monumentalny budynek w osadzie, wzór dla wszystkich innych „porteghi” (rodzaj przedsionków), które z biegiem czasu stały się charakterystyczną dekoracją tego miejsca. W sercu wioski można zobaczyć arkady, piwnice, korytarze, wielkie fontanny i kamienne ogrodzenia, brukowane ulice i stare domy. Jest to prawdziwa kwintesencja wiejskiej architektury obszaru Giudicarie, która przenosi zwiedzających miasteczko do przeszłości tętniącej życiem, pełnej pasterzy, stad bydła hodowlanego, pielgrzymów, kupców i podróżników. Kilkuminutowy spacer dzieli wioskę Rango od malowniczej wioski Balbido wypełnionej kolorowymi malowidłami ściennymi zdobiącymi tutejsze domy. Pochodzące z tej okolicy orzechy „Noce del Bleggio”, obecnie symbol filozofii „slow food”, są podstawowym składnikiem wielu smacznych, lokalnych dań i im właśnie poświęcono szlak biegnący drogami osady, między łąkami i polami uprawnymi. Kto ma ochotę na kawałek ciasta orzechowego pieczonego w piecu opalanym drewnem, niech zajdzie koniecznie do Panificio Riccadonna. Natomiast w pobliskiej osadzie Cavrasto znajduje się gospodarstwo Azienda agricola Il Noce, specjalizujące się w produktach na bazie orzechów Bleggio i oferuje słodycze, pesto, olej oraz wiele innych lokalnych produktów.
Trasa biegnie dalej, w kierunku Lomaso, najpierw do Fiavè, gdzie znajduje się osada palowa, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a stamtąd w kierunku przełęczy Ballino, będącej wrotami do trydenckiej części jeziora Garda. Następnie droga prowadzi w dół, w kierunku turkusowych wód jeziora Tenno, później w stronę Ville del Monte, gdzie panuje iście śródziemnomorska atmosfera.
|
Duch Średniowiecza w Canale di Tenno. Ostatni podjazd i oto przed nami wyłaniają się pierwsze kamienne domy tej miejscowości: średniowieczna osada szczycąca się zamierzchłą historią o wiejskich korzeniach. Można tutaj przechadzać się brukowanymi dróżkami, wijącymi się pośród charakterystycznych sklepień starych kamiennych domów, pod łukami, arkadami i masywnymi ścianami, łączącymi domy ze sobą. Jednym z ważnych miejsc w miasteczku, o światowej sławie, jest Dom Artysty „Giacomo Vittone” (Casa degli Artisti “Giacomo Vittone”), w którym od marca do grudnia odbywają się wystawy i wydarzenia artystyczne. Locanda del Borgo na małym placu głównym to idealne miejsce na szybką przekąskę oraz degustację tutejszego specjału, czyli carne salada, przygotowanego zgodnie z tradycją wołowego mięsa z Trentino. Ewentualnie można też wstąpić do Ristorante Antica Croce, w Tenno.
Bondone – osada nad chmurami. To kolejny etap podróży po „Najpiękniejszych miasteczkach Włoch” (Borghi più belli d’Italia) mieszczących się w Trentino, z widokiem na Jezioro d’Idro. Znajdujemy się w wysuniętej najbardziej na południe gminie Valle del Chiese, na granicy z Lombardią. Spacer po wąskich uliczkach osady, pod łukami, wzdłuż ścieżek przechodzących w strome stopnie między domami, dotykanie ścian stawianych bez zaprawy, podziwianie fresków, zdobiących niektóre domy, takie jak „Madonna Enthroned” (z XVI wieku), to podróż w czasie do dalekiej i trudnej przeszłości. Dawniej bowiem mieszkali tu węglarze ze swoimi rodzinami, niemniej jednak osada wypełniała się ludźmi tylko przez cztery miesiące, by na resztę roku przeistoczyć się w pustkowie pogrążone w ciszy. Jazda ścieżką rowerową, która z Lardaro prowadzi przez Valle del Chiese do jeziora Idro z jego rozległym biotopem to czysta przyjemność. Z kolei, aby dotrzeć do miejscowości Bondone, trzeba pokonać w górę dystans 4 km, o sporym nachyleniu, które zdecydowanie łatwiej przemierzyć, korzystając z e-roweru tak, aby móc cieszyć się rozległymi widokami na jezioro. Podjazd można przerwać, zatrzymując się w Castel San Giovanni, warowni nad doliną Rodu Lodròn. Planując przerwę z widokiem na jezioro Idro, warto wybrać się do Ristorante Pizzeria Miralago we wiosce Baitoni. Oprócz dań rybnych można tu spróbować polenty ze słynnej żółtej mąki ze Storo – produktu, który jest wręcz symbolem Valle del Chiese.
Mezzano – miejsce na romantyczną wyprawę. Wioska ta, położona w dolinie Primiero, charakteryzująca się drewnianą architekturą o walorach artystycznych, wpisana w panoramę Dolomitów, stanowi esencję alpejskiej tradycji, którą odwiedzający goście mogą odnaleźć w każdym zakątku, wzdłuż wąskich uliczek (canisele), na małych podwórzach, w cieniu charakterystycznych balkonów. To prawdziwe i zarazem niepowtarzalne muzeum na świeżym powietrzu, które można odkryć, podążając różnymi trasami tematycznymi w ramach szlaków „Segni sparsi del rurale” (śladami życia wiejskiego). Jednak przede wszystkim warte uwagi są słynne stosy drewna, które dzięki inicjatywie Cataste & Canzei zyskują rangę sztuki. Specjalnością mleczarni Caseificio di Primiero jest świeży ser tosèla, typowy dla tego obszaru. Latem warto wypróbować masła Botìro di malga. Po wycieczce po wiosce można zatrzymać się w Ristorante la Lontra. Ścieżka rowerowa w Valle di Primiero zaczyna się w Masi di Imer: biegnie przez płaski teren i łączy wszystkie miejscowości, w tym Mezzano, które jest oddalone zaledwie o 1,5 km od Imer i 3 km od Fiera di Primiero.
Vigo di Fassa, u stóp zamku Re Laurino. W Dolomitach Trentino, wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, znajduje się drugie miasteczko należące do stowarzyszenia „Najpiękniejszych miasteczek Włoch”: mowa o kolebce kultury ladyńskiej, położonej u podnóża Grupy Catinaccio – Rosengarten. Jak głosi legenda, jest to siedziba króla krasnoludków Laurino. Podróżowanie rowerem wzdłuż Val di Fassa jest łatwe i zapewnia wspaniałe widoki. 45-kilometrowa ścieżka pieszo-rowerowa łączy doliny Fiemme i Fassa, biegnąc od Molina di Fiemme do Canazei. To droga, która przez długi czas pokrywa się z Marcialonga, najsłynniejszą włoską trasą narciarstwa biegowego. Po zakończeniu rowerowego odcinka trasy, trzeba rozpocząć wspinaczkę, aby dotrzeć do miasta Vigo, gdzie znajduje się muzeum Museo Ladin de Fascia, którego zbiory stanowią skarbnicę dziedzictwa kultury materialnej i tradycji Ladynów z doliny Val di Fassa. W skład Vigo wchodzi wiele wiosek, w tym Tamiòn, małe osiedle, położone 4 km od miasta, gdzie wśród domów ze starymi stodołami, wznosi się malutki kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy. Z kolei gotyckie sanktuarium Santa Giuliana to jedno z najstarszych obiektów sakralnych w dolinie. Patronka kościoła jest równocześnie patronką całej doliny Val di Fassa. Podziwiać tu można drogocenne cykle fresków z XV wieku. Zabytek został wzniesiony w miejscu pradawnego kultu, Doss del Ciaslìr, które z kolei miało związek z procesami czarownic, dramatycznymi wydarzeniami z lat 1627-28. Przez ten obszar przebiega Szlak Serów w Dolomitach (Strada dei Formaggi delle Dolomiti), którego godnymi reprezentantami w Val di Fassa są sery Cher de Fascia i Puzzone di Moena. Serów tych nigdy nie brakuje w menu typowej restauracji El Tobià w Vigo oraz w wyróżnionym gwiazdką Michelin lokalu L’Chimpl, w Tamiòn.
Niewielkie skupisko domów wydaje się zawieszone w powietrzu, kiedy o brzasku dolinę Valle dell’Astico pokrywa mgła, unosząca się aż po krawędzie stromej skały po zachodniej stronie miasteczka. Luserna/Lusérn, górska miejscowość położona na wysokości 1333 m, kierując się na południowy zachód od Trydentu, to istna, ostatnia już, wyspa, na której cymbryjski, pradawny bawarski język, nadal powszechnie używany jest przez 90% ludności. Na obszarze rozciągającym się pomiędzy rzekami Adygą i Brentą 1500 osób uważa się za Cymbrów, z nich 250 mieszka właśnie w miasteczku Luserna.
Odizolowana i zanurzona w pięknym kontekście przyrodniczym miejscowość położona jest na środkowo-południowej granicy rozległego obszaru pastwisk górskich rozciągającego się między Folgaria, Lavarone i Passo Vezzena, stromo przechodzącego w dolinę Valle dell’Astico. Centrum Centro Documentazione Lusérn/Dokumentationszentrum Lusérn, mieszczące się w starej XIX-wiecznej niemieckiej szkole, dba o zachowanie i rozwój kultury cymbryjskiej. Muzeum posiada sekcje poświęcone historii i tradycji, lokalnej faunie, piecom hutniczym z epoki brązu i I wojnie światowej (właśnie na plac i mieszczący się w Lusernie kościół 25 maja 1915 r. spadły pierwsze włoskie bomby mające za cel terytorium Cesarstwa Austro-Węgier). Dom muzealny Haus von Prükk, będący symbolem tradycji tej mniejszości, powstał w odrestaurowanym dawnym domostwie o zachowanych cechach gospodarstwa rolnego z XIX w. Po spacerze w pobliskim lesie można zatrzymać się w schronisku Malga Campo. Natomiast w restauracji Lusernarhof, mieszczącej się w trzech domach cymbryjskich o długiej historii, można skosztować tradycyjnych potraw.
Miasteczko Pieve Tesino znane jest jako miejsce narodzin trydenckiego męża stanu, Alcide De Gasperi’ego (1881-1954), któremu poświęcone jest Muzeum Dom Degasperi (Museo Casa Degasperi). Nazwa miasteczka Pieve oznacza dawny rodzaj parafii i w rzeczy samej od dawien dawna mieści się tu kościół Chiesa Pievana. Osada wznosi się nieopodal lasu Santa Maria, na terenie o budowie tarasowej, którego elementy połączone są ze sobą drogami poprzecznymi, wyłożonymi kamieniami częściowo zebranymi w pobliskim potoku Grigno (dopływie Brenty), a w górnej części – granitowymi schodami. Sercem miejscowości jest plac Piazza Maggiore, na którym króluje „źródlana dama” – ośmioboczna, wykonana z czerwonego kamienia fontanna, której historia sięga zamierzchłych czasów. Budynek Casa Buffa Giacantoni gości natomiast muzeum Museo per via, w którym zgromadzone są świadectwa dziejów wędrownych robotników, którzy opuszczali te okolice, aby przemierzać niewiarygodne odległości na wszystkich kontynentach. Typowym produktem okolic Tesino jest potrawa „le Verde”, kapusta kiszona odpowiednio doprawiana i podawana na zimno. Dania skosztować można w otoczonej zielenią restauracji na kempingu Campeggio Valmalene lub w Castello Tesino w restauracji hotelu Chalet Abete Rosso.
|
Ossana znajduje się na początku doliny Val di Pejo, u podnóża gór masywu Presanella i stanowi główny ośrodek gminy, do której przynależą miejscowości Fucine i Cusiano. Od zamierzchłych czasów miejscowość Ossana stanowiła centrum polityczne, administracyjne i eklezjastyczne wyższej części doliny Val di Sole, powstałe na styku dolin Vermiglio i Peio. W średniowieczu i epoce nowożytnej rozkwit tej miejscowości zapewniała działalność związana z obróbką żelaza pochodzącego z kopalni w okolicach Comasine, na terenie Fucine, oraz handel z pobliskimi dolinami regionu Lombardia. Nad miasteczkiem góruje wieża zamku Castello di S. Michele, którym władali biskup Trydentu, hrabia Tyrolu oraz różne rody szlacheckie. Historia miasteczka Ossana jest w znacznej części związana z dziejami zamku, jednego z najbardziej charakterystycznych miejsc w dolinie Val di Sole, Zamek wznosi się na górze, którą zamieszkiwano już od epoki brązu, co potwierdziły ostatnio dokonane wykopaliska. To twierdza zajmująca strategiczne miejsce, na wzniesionym terenie umożliwiającym obserwowanie okolicy. Być może pochodzi z czasów Longobardów, pierwsze źródła wspominające o nim pochodzą z 1191r. Najbardziej charakterystycznym elementem zamku, wyposażonego w dwa rzędy murów obronnych i XVI-wieczny bastion, jest zdecydowanie jego majestatyczna główna wieża o wysokości 25 m. Góruje ona nad całą doliną i stanowi najlepiej zachowaną część fortyfikacji.
W centrum miasteczka, w budynku pochodzącym z XVIII w., obecnie należącym do fundacji Fondazione San Vigilio, znajduje się „Stuva Nova”, pokój którego ściany pokryte są finezyjnie wyciętym i bogato zdobionym drewnem. Podziwiać tu można również cenny piec, obrazy oraz część wyposażenia z XVIII w.
Przy wjeździe do miasteczka, w Parku Pokoju (Parco della Pace) na górze Colle Tomino, znajduje się Zabytkowy cmentarz austro-węgierski (Cimitero monumentale austro ungarico), w którym w roku 1917 powstał pomnik poświęcony austriackim strzelcom cesarskim (Kaiserschützen), autorstwa Othmara Schrott-Vorsta.
Jeśli chodzi o lokalne produkty, koniecznie wspomnieć należy o serze Casolèt, tradycyjnym miękkim serze wyrabiany w górach, z surowego mleka, do spożycia na świeżo. Lubiany przez wszystkich ser charakteryzuje się słodkim i delikatnym smakiem. Dawniej wyrabiany był w domu i spożywany przede wszystkim zimą.
Borgo Valsugana, główne miasteczko dolnej części doliny Valsugana, to najciekawszy w Trentino przykład zurbanizowanego krajobrazu rzecznego. Nad miasteczkiem góruje zamek Castel Telvana. Przepływająca przez centrum rzeka Brenta nadaje Borgo Valsugana przyjemną atmosferę rodem z Wenecji. Średniowieczny charakter Borgo pozostał prawie nienaruszony w układzie urbanistycznym, charakteryzującym się labiryntem wąskich uliczek, przejść bramnych, małych dziedzińców, podczas gdy pełne powagi renesansowe i barokowe pałace wznoszą się wzdłuż drogi wybudowanej za czasów Cesarstwa Rzymskiego. Wewnątrz miasta znajduje się wiele miejsc, które warto zobaczyć, w tym portyki wzdłuż ulicy Lungobrenta, most wenecki, aleja Corso Ausugum o bardzo długiej historii, kościoły i place. Wyznaczona za czasów Cesarstwa aleja Corso Ausugum jest główną drogą przecinającą stare miasto Borgo Valsugana. Po obu jej stronach znajdują się budynki o szczególnej wartości, pochodzące z okresu późnego renesansu i baroku. Wiele z nich ozdobiono w XVI wieku freskami ze scenami przedstawiającymi Matkę Boską z Dzieciątkiem i świętych, mającymi chronić miasto po epidemii dżumy z 1508 r. Charakterystyczna jest również ulica Lungo Brenta, gdzie znajdują się obszerne portyki prowadzące do tzw. „Mostu weneckiego” („Ponte Veneziano”) z XV w., ozdobionego dwiema cennymi aediculami, zawierającymi dzieła XVII-wiecznego artysty Jacopa Fiorentiniego, poświęcone św. Rochowi, patronowi w chorobach zakaźnych (przede wszystkim w przypadku dżumy), i św. Janowi Nepomucenowi, patronowi tonących i orędownikowi podczas powodzi. Borgo Valsugana to idealne miejsce na podróż pod znakiem troski o środowisko. Miasteczko znajduje się bowiem przy linii kolejowej Trydent – Bassano oraz przy ścieżce rowerowej przebiegającej przez dolinę Valsugana, łączącej Pergine i jezioro Caldonazzo z Bassano del Grappa. Droga rowerowa to 80 km, wzdłuż których przeplatają się kultura, historia i piękne krajobrazy obszaru leżącego między Trentino a Wenecją Euganejską. Arte Sella stworzyła nowy projekt artystyczny, pod nazwą Sky Museum, w ramach którego, we współpracy z władzami gminy, powstały trzy instalacje na starym mieście Borgo.
Prawdziwym skarbem jest z pewnością zamek Castel Telvana, wznoszący się nad miasteczkiem na górze Ciolino. W alei Corso Ausugum, przy budynku z numerem 21, znajduje się łuk ze schodami zwanymi „scala a Telvana”, prowadzącymi bezpośrednio ku podnóży zamku – droga zajmuje niecałe pół godziny. Twierdza stanowi prywatną własność, więc nie można zwiedzić jej wnętrz. Mimo tego można obejrzeć zewnętrzną strukturę budowli, przede wszystkim wysoką wieżę oraz potężne baszty i to z wielu perspektyw, również z wysoka, podążając różnymi szlakami (należy kierować się drogowskazami „Passeggiata giro dei castelli”).
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS