Wideo trwa kilkanaście sekund i – jeśli nie znać jego kontekstu – nie oddaje powagi sytuacji. Płytą lotniska Al Bateen Executive Airport idą na wprost siebie – ona w czerwonych spodniach i bluzie, już bez charakterystycznych długich dredów, on – w beżowej koszulce polo, ściskając aktówkę w ręce.
Wszystko trwa dosłownie chwilę. Jeden z mężczyzn, którzy doprowadził Brittney Griner, ściska czule Wiktora Buta, drugi podaje mu dłoń. Do Griner podchodzą zaś ci, którzy przylecieli do Abu Zabi z Butem. I odchodzą do zaparkowanego obok SUV-a. W tle stoi jasny odrzutowiec.
Nie wiadomo, kiedy dokładnie nagrano wideo opublikowane przez “New York Times”, ale wiadomo, co oznacza – że Brittney Griner, jedna z najwybitniejszych koszykarek globu, jest już w domu. Wolna.
Strażniczki z IK-14: Czy przyjedziesz w odwiedziny?
Ostatnie niecałe 10 miesięcy spędziła w rosyjskiej kolonii karnej IK-14 w Republice Mordowii, przez Rosjan nazywaną “piekłem”. – Tortury, bicie i przypadki śmierci to codzienność – mówiła Nadieżda Tołokonnikowa, skazana na dwa lata łagru aktywistka z grupy Pussy Riot, która w IK-14 pracowała jako szwaczka: codziennie od 7:30 do nawet drugiej w nocy, z jednym wolnym dniem w miesiącu.
“NYT” dotarł do jeszcze jednego nagrania Griner: gdy Amerykanka opuszcza rosyjskie więzienie. Ubrane w kurtki moro oraz czapki-pilotki strażniczki żegnają koszykarkę: – Przyjedziesz w odwiedziny? – pytają, a Griner delikatnie przytakuje. – Świetnie, przyjeżdżaj, będziemy czekać – odpowiadają czule strażniczki.
To musiał być czwartek. Tego dnia prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden opublikował na Twitterze wpis, na który czekały miliony Amerykanów: “Jest bezpieczna. Jest w samolocie. Jest w drodze do domu” – napisał prezydent. “Piękny dzień. Brittney wraca domu” – dodał LeBron James.
Gwiazdor Los Angeles Lakers oklaskiwał powrót Griner podczas programu “The Shop” w “Thursday Night Football”, kilka godzin po tym, jak doniesiono, że Rosja zgodziła się ją uwolnić w zamian za handlarza bronią Wiktora Buta. “Uznanie dla prezydenta, dla Kamali Harris i wszystkich, którzy przyczynili się do tego, że BG wróciła do domu. Wiem, że tęskniła za nią żona, że tęskniła cała rodzina i klub w Phoenix. Jest wiele osób, które są bezprawnie przetrzymywane [za granicą]. Mam nadzieję, że uda nam się ich wszystkich przechwycić” – powiedział James.
Na pierwszy rzut oka wymiana wydawała się niedopasowana, biorąc pod uwagę dużą rozbieżność w powadze ich przestępstw: But, jeden z najbardziej bezwzględnych handlarzy bronią na świecie, i amerykańska gwiazda koszykówki zatrzymana za posiadanie e-papierosa z olejkiem haszyszowym.
Ale pokazuje to jedynie, jak wielce zdeterminowany był Biden, aby oswobodzić Griner.
Amerykanka została zatrzymana pod koniec lutego w porcie lotniczym Moskwa-Szeremietiewo. Po przeszukaniu jej bagażu okazało się, że przewoziła olejek haszyszowy w e-papierosie. Jest on na liście niedozwolonych środków w Rosji, a został jej przepisany przez lekarza w USA.
Kiedyś szpieg za szpiega. Dziś “Handlarz Śmiercią” za koszykarkę
Sprawa od początku wyglądała źle, bo chwilę po zatrzymaniu Griner Rosja zaatakowała Ukrainę, co drastycznie pogorszyło stosunki dyplomatyczne pomiędzy Rosją i wszystkimi, którzy potępili jej działania. W ten sposób Griner stała się pionkiem w politycznej grze.
Znajdująca się w dramatycznej sytuacji koszykarka napisała list do prezydenta, by ten pomógł sprowadzić ją z powrotem do Stanów Zjednoczonych. W sierpniu koszykarka usłyszała wyrok. Rosyjski sąd skazał ją na dziewięć lat pozbawienia wolności.
Władimir Putin negocjował ze Stanami Zjednoczonymi tak, jak chce prowadzić wojnę w Ukrainie: zadać tyle bólu zachodnim rządom, że w końcu będą one zmuszone zawrzeć z morderczym reżimem układ.
W zamian za uwolnienie Griner Rosja od początku żądała wymiany więźniów, a konkretnie zwolnienia Buta – handlarza bronią, byłego żołnierza rosyjskiej armii oraz syna wysoko postawionego oficera KGB, który sprzedawał broń do Afryki i na Bliski Wschód. Amerykańskie prawo – zakładające, że But wspiera tych, którzy chcą zabijać obywateli USA – pozwoliło aresztować go w Bangkoku w 2008 r. i skazać na 25 lat więzienia.
Rosja od lat ubiegała o zwolnienie “Handlarza Śmiercią”. Niektórzy analitycy uważają, że But ma powiązania z rosyjskimi służbami wywiadowczymi. To może wyjaśniać, dlaczego Putin – były oficer KGB – tak bardzo starał się go wyswobodzić.
Amerykanie musieli pójść na daleko idący kompromis: zwolnili najpewniej najważniejszą rosyjską personę przetrzymywaną w amerykańskim areszcie, w zamian za uwolnienie koszykarki skazanej za posiadanie olejku haszyszowego. Kompromis jest tym większy, iż USA zgodziły się na wymianę, mimo że Rosja odmówiła zwolnienia Paula Whelana – byłego żołnierza piechoty morskiej, którego administracja Bidena – a wcześniej Donalda Trumpa – także uważa za zakładnika politycznego.
Niektórzy analitycy uważają, że decyzja o uwolnieniu Buta niesie ze sobą ryzyko, ponieważ może zachęcić Putina do wzięcia nowych zakładników. – W czasach zimnej wojny zawsze chodziło o wymianę profesjonalisty za profesjonalistę, szpiega za szpiega. Teraz Moskwa może po prostu złapać kogoś o wysokim statusie publicznym w USA – na przykład sportowca. I zażądać kosztownej wymiany – mówi Andriej Sołdatow, rosyjski dziennikarz śledczy, ekspert specjalizujący się w służbach bezpieczeństwa.
Dlatego czołowi propagandziści Kremla odtrąbili sukces. Maria Butina – popierająca Putina członkini parlamentu, która sama odsiadywała wyrok w amerykańskim więzieniu – napisała na Telegramie, że Rosja “negocjowała z pozycji siły” i z tego Rosjanie mogą być dumni.
Także w Stanach Zjednoczonych jest sporo krytyków tej wymiany, zwłaszcza po prawej stronie sceny politycznej. Trump narzeka, że razem z Griner nie przechwycono Whelana. Choć to przecież za jego kadencji żona odsiadującego 16-letni wyrok byłego marines oskarżonego o szpiegostwo pisała do prezydenta kraju rozpaczliwe listy z prośbą o pomoc. Bezskutecznie.
Minęły czasy, kiedy uwolnienie obywateli amerykańskich, niesprawiedliwie uwięzionych za granicą, było momentem ulgi i świętowania: jak powrót trzech mężczyzn z Korei Płn. w 2018 r., czy uwolnienie w 1991 r. Terry’ego Andersona, amerykańskiego dziennikarza, po latach niewoli w Libanie.
– To uczyniło Putina silniejszym i sprawiło, że Amerykanie stają się bardziej bezbronni – twierdzą prawicowi politycy i publicyści, choć przypadek Griner wybiega daleko poza schemat.
Teraz moment uwolnienia Griner wykorzystuje się do walki politycznej. Ale historia zna takie przypadki.
Kiedy samolot szpiegowski U-2 Francisa Gary’ego Powersa został zestrzelony nad Związkiem Radzieckim w 1960 r., prezydentem był Dwight D. Eisenhower, Amerykanie sympatyzowali z pilotem, postrzeganym jako niewinna ofiara w tajnej, zimnowojennej grze szpiegowskiej. Ale kiedy John F. Kennedy zorganizował uwolnienie Powersa w zamian za pułkownika KGB, sympatie szybko się zmieniły, a niektórzy republikanie oskarżyli administrację o uwolnienie sowieckiego “szpiega” za tchórza, który powinien był połknąć wydaną przez CIA “pigułkę samobójczą”. Do podobnej sytuacji doszło za prezydentury Baracka Obamy w 2014 r. Administracja rządowa zorganizowała uwolnienie Bowe Bergdahla, żołnierza przetrzymywanego przez talibów, w zamian za pięciu talibów przetrzymywanych w więzieniu wojskowym w zatoce Guantánamo na Kubie. Bergdahl trafił w ręce Talibów po tym, jak zabłądził po wyjechaniu z bazy. I, jak twierdzą niektórzy, spotkała go kara za nieuwagę, sam sprowadził na siebie to niebezpieczeństwo. Podobnych argumentów używają krytycy Griner.
Co Brittney Griner robiła w Rosji? W tle nierówności płacowe
Faktem jest, że uwolnienie koszykarki – której sytuacja nie była jednowymiarowa, jako osoby nieheteronormatywnej, czarnej, która nie bała się wyrażać swoich lewicowych poglądów, aktywistki “Black Lives Matter” – to sukces administracji Bidena. Ale przy okazji pokazuje on głębokość podziałów w amerykańskim społeczeństwie.
Jest jeszcze jeden wątek, który warto wytłumaczyć tym, którzy nie są na bieżąco ze światem sportu. Co koszykarka – jako niekwestionowana gwiazda dyscypliny – w ogóle robiła w Rosji? Przecież LeBron James czy inni wielcy nigdy na grę poza NBA by się nie zgodzili?
A przecież Griner jest dla kobiecej koszykówki tą, kim James dla męskiej. To dwukrotna złota medalistka igrzysk olimpijskich, siedmiokrotna All-Star WNBA i mistrzyni ligi z 2014 r. Obecnie zawodniczka Phoenix Mercury – jedna z największych gwiazd kobiecej koszykówki.
Ale o ile gracz Los Angeles Lakers może liczyć na roczną wypłatę w wysokości 44 mln dol., a średnia pensja w NBA wynosi 7,5 mln dol., o tyle średnia roczna pensja WNBA – żeńskim odpowiedniku najlepszej koszykarskiej ligi świata – to 100 tys. dol., a wynagrodzenie Griner, absolutnej mistrzyni, 221 tys. dol. Słowem: przepaść. Nierówności między męską a kobiecą ligą są gigantyczne, mimo że już zrobiono wiele, by je zasypać. Nie zmienia to jednak faktu, że amerykańskie koszykarki w trakcie, kiedy WNBA nie gra, wyjeżdżają do Europy, szukając tam okazji do dodatkowej gry oraz zarobku. W ten sposób Griner od 2015 r. występowała w Rosji, w zespole z Jekaterynburga. Cieszyła się tam ogromną popularnością, ale w lutym – wedle zaleceń amerykańskiego rządu – chciała wrócić do domu. Stała się jednak elementem brudnej, brutalnej gry politycznej Kremla.
Dziś jednak jest już bezpieczna. Pierwszym jej przystankiem nie będzie jednak dom w Phoenix, ale Brooke Army Medical Center w San Antonio, szpital, który leczy m.in. torturowanych żołnierzy bądź inne osoby, które przeżyły traumatyczne urazy i wymagają delikatnej opieki medycznej.
Wracając na parkiet: Griner ma za sobą traumatyczne przeżycia, ale amerykańskie media są pewne, że wróci do gry. Ma 32 lata i jeszcze sporo meczów do rozegrania. Na razie jednak czeka ją odpoczynek po koszmarze, który – szczęśliwie – po 10 miesiącach dobiegł końca.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS