Spis Powszechny 2021 budzi wiele kontrowersji i rodzi wiele pytań. Postanowiliśmy się przyjrzeć temu tematowi i wyjaśnić najważniejsze kwestie – przede wszystkim te dotyczące bezpieczeństwa naszych danych.
Spis Powszechny 2021 ruszył
Wystartował już Spis Powszechny 2021. Z tego powodu wyjaśniamy, jak się spisać, odpowiadamy na pytanie, czy trzeba to zrobić, a jeśli tak, to do kiedy i przyglądamy się kontrowersjom związanym z tą najnowszą edycją największego statystycznego przedsięwzięcia w Polsce.
Co to jest spis powszechny?
Spis powszechny ma za zadanie przedstawić odpowiedzi na pytania, ilu nas jest, kim jesteśmy i jak żyjemy. Dlatego w każdej dekadzie każdy Polak ma obowiązek przekazania określonych informacji Głównemu Urzędowi Statystycznemu.
Zebrane w ten sposób informacje są później wykorzystywane. Na ich podstawie na przykład Ministerstwo Finansów ustala dotacje dla gmin, Ministerstwo Edukacji Narodowej kształtuje politykę oświatową, Ministerstwo Zdrowia planuje środki dla poszczególnych regionów, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje politykę żywnościową, a przedsiębiorcy – sporządzają biznes plany.
Kompleksowe zbieranie informacji na temat społeczeństwa było obecne na ziemiach polskich już w średniowieczu – takie informacje odnajdujemy choćby w kronice Galla Anonima. Pierwszy faktyczny spis ludności odbył się jednak w naszym kraju w 1789 roku (około 40 lat po pierwszych podobnych przedsięwzięciach w innych częściach świata). Na jego podstawie ustalono zaludnienie Rzeczypospolitej i wysokość podatku na utrzymanie stutysięcznej armii. Od tego czasu regularnie organizowane były spisy powszechne, a ostatni z nich odbył się w 2011 roku.
Kiedy można się spisać w Spisie Powszechnym 2021?
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021 – bo tak dokładnie nazywa się tegoroczna edycja spisu – wystartował 1 kwietnia. Od tego dnia do 30 września 2021 roku każdy może się spisać.
Czy udział w spisie jest obowiązkowy?
Tak – obowiązująca ustawa o statystyce publicznej nakazuje każdemu obywatelowi wzięcie udziału w Spisie Powszechnym. Za niewywiązanie się z tego obowiązku grozi kara grzywny w wysokości nawet 5 tysięcy złotych. Osoby dorosłe muszą się samodzielnie spisać, a także spisać osoby małoletnie, których są rodzicami lub opiekunami prawnymi.
Spis Powszechny 2021. Jak się spisać? Przez Internet
Podstawową formą jest tak zwany samospis internetowy, czyli po prostu wypełnienie formularza dostępnego na stronie internetowej nsp2021.spis.gov.pl. Zalogować można się przez profil zaufany, bankowość elektroniczną lub po prostu numer PESEL (z dodatkowym uwierzytelnieniem w postaci odpowiedzi na pytania o rodziców).
Jedna uwaga: wypełnienie formularza może zająć ci sporo czasu – nawet kilkadziesiąt minut. Dobra wiadomość jest taka, że nie musisz zrobić tego za pierwszym razem – w razie czego możesz dokonać samospisu w ciągu dwóch tygodni od pierwszego zalogowania.
Jeśli nie masz dostępu do Internetu czy też komputera, możesz udać się do swojego urzędu gminy lub wojewódzkiego urzędu statystycznego, gdzie przygotowane zostały specjalne stanowiska komputerowe.
Osoby, które z jakichkolwiek powodów nie mogą spisać się internetowo, mają możliwość spisania się przez telefon. Zainteresowani tą formą, powinni zadzwonić na infolinię – pod numer 22 279 99 99. Aktualnie (ze względu na epidemię) nie przewiduje się wywiadów bezpośrednich realizowanych przez rachmistrzów.
I tutaj jeszcze jedna uwaga: tylko samodzielnie możesz zainicjować telefoniczny udział w NSP 2021. Nikt sam z siebie nie będzie do ciebie dzwonił w sprawie spisu – jeśli odbierzesz taki telefon, najlepiej od razu się rozłącz.
Jakie są pytania w Spisie Powszechnym 2021?
Po podaniu swoich danych osobowych przejdziemy do odpowiedzi na pytania z takich kategorii jak miejsce zamieszkania i jego status prawny, poziom wykształcenia, relacje rodzinne i gospodarstwo domowe, migracje wewnętrzne i zewnętrzne czy aktywność ekonomiczna.
Czy trzeba odpowiadać zgodnie z prawdą?
Spis Powszechny nie miałby żadnego sensu, gdybyśmy odpowiadali niezgodnie z prawdą. Na niektóre pytania można jednak odmówić udzielenia odpowiedzi (np. o wiarę i choroby). Nie należy jednak kłamać – za przekazanie nieprawdziwych informacji grozi kara grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności na okres do 2 lat.
Przez Internet jest wygodnie, ale czy dane są bezpieczne?
Dzięki Internetowi wzięcie udziału w spisie jest wygodniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Czy (prywatne, a czasem i intymne) informacje, jakie podajemy, są jednak odpowiednio zabezpieczone?
Zacznijmy od tego, że według ustawy GUS nie może udostępniać ani wykorzystywać danych do celów innych niż statystyczne. To pierwszy plus. Drugi jest taki, że na potrzeby analizy i przetwarzania danych te ostatnie będą już występować w formie zanonimizowanej. Trzeci plus z kolei to gusowskie zapewnienie, że aplikacja z powodzeniem przeszła testy podatnościowe.
Jasne, można w to wierzyć albo nie wierzyć, ale tak naprawdę trudno byłoby oczekiwać czegoś więcej. I zdecydowanie lepszą opcją jest samospis internetowy – skorzystanie z infolinii czy pomocy rachmistrza dodaje kolejne osoby do łańcucha i tym samym zwiększa ryzyko „wycieku” informacji.
Niestety jest też pewna podatność. Wystarczy, że ktoś zna nasz PESEL i dane matki, a będzie mógł się zalogować na stronie spisu. Dlatego najlepiej jak najprędzej wywiązać się z obowiązku, a przynajmniej ustawić hasło na PESEL (a formularz uzupełnić w ciągu następnych dwóch tygodni).
A czy to wszystko jest zgodne z RODO?
Cóż… właściwie nie musi. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE restrykcyjne zapisy RODO i prawo do bycia zapomnianym nie obowiązują, gdy dane są przetwarzane w celach statystycznych.
Co więc robić, jak żyć?
Oczywiście każdy zrobi tak, jak uważa. My rekomendujemy: spisać się i to jak najszybciej (aby wyeliminować wspomniane zagrożenie PESEL-owe), ale podając jak najmniej informacji – naturalnie zgodnie z prawdą. Najlepiej przez Internet. Tak jest najwygodniej i najbezpieczniej.
Nie możemy zapewnić, że dane nie wyciekną albo nie zostaną wykorzystane w celach innych niż statystyczne. Ostatecznie jednak możesz zrezygnować z odpowiedzi na bardziej wrażliwe pytania i uniknąć pojawienia się ich w Internecie.
Źródło: GUS, GOV, informacja własna
Czytaj dalej o e-urzędzie:
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS