W poszukiwaniu książek dotyczących tematyki wyborów z dnia 4 czerwca 1989 roku sięgnęłam po dwie, skrajnie różne pozycje. Jedną z nich jest reportaż Aleksandry Boćkowskie, znanej polskim czytelnikom również z dwóch innych książek, dotykających tematyki lat niedawno minionych: „To nie są moje wielbłądy. O modzie w PRL” i „Księżyc z peweksu. O luksusie w PRL”. Ja dziś sięgnęłam po jej trzecią książkę „Można wybierać. 4 czerwca 1989 roku”. Drugą z pozycji, które z biblioteki przyniosłam na okazję dzisiejszego odcinka jest zbiorowa publikacja przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej „Wybory czerwcowe 1989 roku w województwie poznańskim. Wybór dokumentów”, który jak tytuł wskazuje, jest zbiorem opracowanych materiałów źródłowych. Przywołuję te dwie pozycje dziś jako portrety tamtych wydarzeń skonstruowane w skrajnie różny sposób. Z jednej strony Aleksandra Boćkowska i jej reportaż, który ma ukazywać dzień wyborów takim, jaki zapamiętali go nie tylko czołowi gracze politycznych wydarzeń, a przede wszystkim przeciętni ludzie, mieszkający w mniejszych miastach. Dla nich 4 czerwca 1989 roku nie tylko był dniem wydarzeń o randze historycznej dla Państwa, ale czasem zwykłą niedzielą, czasem choćby dniem własnego ślubu. W publikacji IPNu natomiast dzień ten i czas mu towarzyszący jest odtwarzany nie na podstawie zapisów w ludzkiej pamięci, słabej i skłonnej do błędów, a na bazie zapisanych na papierze słów, podstemplowanych, zaparafowanych, opatrzonych koniecznym numerem i umieszczonych w odpowiedniej teczce. Domyślam się, że obie te narracje o historii znajdują swoich zwolenników i czytelnicy różnymi drogami chcą dochodzić do sedna sprawy.
Wybory 4 czerwca 1989 roku były wydarzeniem, które mnie ukształtowało. Zapamiętałam podniosłą atmosferę i poczucie, że dzieją się rzeczy ważne, przełomowe.
To słowa jednej z bohaterek książki Aleksandry Boćkowskiej. W przypadku ważnego wydarzenia ze współczesnej historii, z perspektywy lat i rocznic chyba właśnie takich wspomnień i deklaracji oczekiwalibyśmy, jako czytelnicy. A jednak wielu rozmówców, do których dotarła autorka dzieli się zupełnie innymi refleksjami, a dominującym motywem okazuje się zapomnienie… Reporterka udała się do mniejszych miejscowości, ciekawa tego, jak pierwsze częściowo wolne wybory przebiegły w małych ośrodkach, nie w stolicy, a w Zielonej Górze czy Kutnie. W reportażu dociera do członków komisji, kandydatów, ale i zwykłych mieszkańców. Bardzo wymowne jest jak wielu z nich mówi: „nie pamiętam”. Nie potrafi przyporządkować daty do wydarzenia, nie wie na kogo głosowało, zupełnie nic szczególnego nie jest w stanie wyłuskać z pamięci. Kiedy jednak udaje się dotrzeć do wspomnień, tworzą one zadziwiającą mozaikę: niepewności i euforii, absolutnego zrezygnowania, strachu i zupełnie szalonej nadziei, cynizmu, pragmatyzmu i patosu wzniosłych idei. Historia miesza się z codziennością, głosowanie kojarzy się z wyjazdem na harcerski obóz tuż po nim, albo rozlepianiem plakatów podczas spacerów z wózkiem tuż przed nim. Im bardziej te reldacje są zróżnicowane, a nawet ze sobą sprzeczne, tym obraz tamtego czasu zdaje się być prawdziwszy.
Prawdy można jednak szukać również w dokumentach. Publikacja IPNu jest dla tych, którzy chcą docierać do faktów samodzielnie analizując źródła. Znajdują się w niej dokumenty wytworzone w toku działań SB, produkowane przez Wojewódzki Komitet PZPR oraz znacznie mniej liczne pisma sporządzone przez stronę opozycyjną. Publikację kończy tabela ze szczegółowymi wynikami wyborów w regionie oraz (dla laika chyba najciekawsze), fotografie, plakaty i materiały propagandowe. Dobrym uzupełnieniem lektury, również ujmującym lokalny kontekst wydarzeń będzie „Kronika Miasta Poznania”, której tom numer 2 z 2014 roku zatytułowany „Wielka Zmiana” dotyczy wydarzeń z lat 1989-91.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS