„Wybory to nie tylko głosowanie”. Mocne oświadczenie szefa PKW

Szef PKW wskazał, że “prawo wyborcze musi być stabilne, w szczególności proces jego modyfikacji nie może budzić żadnych wątpliwości prawnych” – co trudno uznać za coś innego niż wskazanie, że uchwalone przez Sejm zmiany właśnie takie wątpliwości budzą.

Ze względu na liczne pytania samorządów o szczegóły zasad przeprowadzania wyborów, szef PKW wyraźnie dystansuje się od udziału Komisji w zmianach przepisów. Podkreśla też, że jej członkowie muszą działać w zgodzie z obowiązującym prawem i nie uczestniczą w stanowieniu prawa.

Odcinając się od odpowiedzialności za możliwe zmiany, szef PKW kolejny raz zaapelował też do władz o współpracę i w konsekwencji – jak pisze – “podjęcie rozstrzygnięć, gwarantujących możliwość rzeczywistej realizacji konstytucyjnych praw wyborczych obywateli“.

Poniżej publikujemy treść oświadczenia przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej:

Państwowa Komisja Wyborcza informuje, że w dniu 9 kwietnia 2020 r. zakończyła sprawdzanie prawidłowości zgłoszeń kandydatów na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i z liczby 19 dokonanych zgłoszeń, zarejestrowała 10 kandydatów.

Należy także wskazać, że jeśli Państwowa Komisja Wyborcza, badając wykaz podpisów w sposób określony w Kodeksie wyborczym, miała uzasadnione wątpliwości co do prawdziwości danych zawartych w wykazie podpisów, bądź wiarygodności podpisów z uwagi na liczbę, jak i charakter stwierdzonych nieprawidłowości, przekazywała sprawę do Prokuratury Okręgowej w Warszawie oraz Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Przekazano lub Komisja w najbliższym czasie przekaże pisma w przypadku 11 spośród 40 złożonych przez komitety wyborcze wykazów podpisów.

Warto też wskazać, że Państwowa Komisja Wyborcza wystąpiła do Głównego Inspektora Sanitarnego (pismo z dnia 31 marca 20202 r. znak: ZPOW-071-14/20), w którym zwróciła uwagę, iż niezbędne stało się ustalenie przez organ właściwy w sprawach zdrowia publicznego stosownych procedur (zasad) dla organów wyborczych oraz innych osób uczestniczących w czynnościach związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów, w szczególności w zakresie zasad bezpieczeństwa koniecznych do zastosowania wobec wyborców, członków komisji wyborczych, mężów zaufania oraz obserwatorów, a także zasad bezpieczeństwa koniecznych do zastosowania w procedurze głosowania korespondencyjnego. Jednocześnie Państwowa Komisja Wyborcza zadeklarowała gotowość pomocy w przypadku konieczności wyjaśnienia szczegółów dotyczących procesu wyborczego.

Poza tym, w związku z licznie napływającymi pismami od jednostek samorządu terytorialnego, komitetów wyborczych, organizacji i obywateli, Państwowa Komisja Wyborcza informuje, że jako organ powołany do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego jest zobowiązana do działania na podstawie obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa. W szczególności Państwowa Komisja Wyborcza podkreśla, iż nie uczestniczy w procesie stanowienia prawa, albowiem ta kompetencja przysługuje wyłącznie władzy ustawodawczej, sprawowanej – z mocy art. 95 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – przez Sejm i Senat.

Państwowa Komisja Wyborcza pragnie podkreślić, że wybory to moment, w którym suweren może się wypowiedzieć i zdecydować, w czyje ręce powierzy swoje losy. Jednak w demokratycznym państwie wybory to nie tylko głosowanie, to skomplikowany mechanizm, w którym uczestniczą zarówno wyborcy, kandydaci, jak i organy administracji publicznej organizujące proces wyborczy. Proces ten, z uwagi na swoje znaczenie i złożony kształt, musi opierać się na jasnych i jednoznacznych normach wyprowadzanych wprost z Konstytucji. Obowiązujące w państwie przepisy muszą zagwarantować, że reguły rywalizacji politycznej będą jasne i równe dla wszystkich, a wynik wyborów będzie urzeczywistniał wolę narodu. Dla realizacji tego celu prawo wyborcze musi być stabilne, w szczególności proces jego modyfikacji nie może budzić żadnych wątpliwości prawnych.

Państwowa Komisja Wyborcza podtrzymuje swój apel zawarty w stanowisku ogłoszonym 27 marca 2020 r., skierowany do organów władzy i administracji publicznej oraz komitetów wyborczych, o konieczne współdziałanie w sprawach organizacji i przeprowadzenia wyborów z uwzględnieniem zarówno zdrowia i życia wyborców, jak i dobra Rzeczypospolitej Polskiej, a w konsekwencji podjęcie rozstrzygnięć, które będą gwarantowały możliwość rzeczywistej realizacji konstytucyjnych praw wyborczych obywateli.

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej

Sylwester Marciniak 

W poniedziałek Sejm zgodził się na znaczące zmiany w prawie wyborczym. Ustawa przyjęta przez izbę niższą zakłada, że wybory prezydenckie w 2020 r. zostaną przeprowadzone wyłącznie w drodze głosowania korespondencyjnego. To samo rozwiązanie będzie miało zastosowanie w drugiej turze wyborów. Głosowanie będzie odbywać się bez przerwy od godziny 6 do godziny 20. W tych godzinach wyborcy – samodzielnie lub za pośrednictwem innej osoby – będą musieli umieścić kopertę zwrotną (z kartą do głosowania oraz podpisanym oświadczeniem o osobistym i tajnym oddaniu głosu) w specjalnie przygotowanej do tego celu nadawczej skrzynce pocztowej na terenie gminy, w której widnieją w spisie wyborców.

Przepisy stanowią też, że w stanie epidemii, marszałek Sejmu może zarządzić zmianę terminu wyborów, określonego wcześniej w postanowieniu. Nowy termin wyborów prezydenta określony przez marszałka Sejmu musi odpowiadać terminom przeprowadzenia wyborów prezydenta określonym w konstytucji.

Konstytucja stanowi, że wybory Prezydenta Rzeczypospolitej zarządza Marszałek Sejmu na dzień przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i nie później niż na 75 dni przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej. 100 dni przed upływem kadencji prezydenta wypada we wtorek 28 kwietnia 2020 r., 75 dni przed upływem kadencji to sobota 23 maja. Oznacza to, że wybory prezydenckie mogą odbyć się w jedną z niedziel maja: 3, 10, 17.

Zgodnie z ustawą, operator pocztowy obowiązany do świadczenia usług powszechnych – w terminie przypadającym od 7 dni do dnia przypadającego przez dniem wyborów – doręczy pakiet wyborczy bezpośrednio do oddawczej skrzynki pocztowej wyborcy na adres wskazany w spisie wyborców.

Ustawa określa też sposób oddawania głosów w wyborach prezydenckich. Wyborca po wypełnieniu karty do głosowania wkłada ją do koperty na kartę do głosowania, którą zakleja, a następnie kopertę tę wkłada do koperty zwrotnej łącznie z podpisanym oświadczeniem o osobistym i tajnym oddaniu głosu i umieszcza ją, sam lub za pośrednictwem innej osoby, nie wcześniej niż o godzinie 6.00 i nie później niż do godziny 20.00 w dniu głosowania, w specjalnie przygotowanej do tego celu nadawczej skrzynce pocztowej na terenie gminy, w której widnieje w spisie wyborców, zaś wyborcy głosujący w Warszawie – na terenie dzielnicy, w której widnieją w rejestrze wyborców.

Wymagania, jakim powinna odpowiadać nadawcza skrzynka pocztowa przygotowana do umieszczenia koperty zwrotnej określa w rozporządzeniu minister ds. aktywów państwowych, mając na względzie odpowiednie zabezpieczenie skrzynek nadawczych, w szczególności w celu zagwarantowania głosowania w sposób tajny.

Koperty zwrotne są dostarczane przez operatora pocztowego do gminnej obwodowej komisji wyborczej w dniu wyborów sukcesywnie od rozpoczęcia głosowania do godziny 23.00.

“Operator pocztowy obowiązany do świadczenia usług powszechnych w czasie wykonywania zadań, o których mowa w niniejszej ustawie, zwolniony jest z obowiązku świadczenia innych usług pocztowych” – głosi ustawa.

Zgodnie z ustawą, w wyborach prezydenckich w 2020 r. w każdej gminie – zamiast obwodowych komisji wyborczych – tworzy się gminną obwodową komisję wyborczą właściwą dla wszystkich obwodów utworzonych na obszarze danej gminy. W Warszawie, gminną obwodową komisję wyborczą tworzy się odrębnie dla każdej dzielnicy.

Jedna z przyjętych poprawek zmniejsza katalog czynów podlegających karze pozbawienia wolności do lat 3. Kara ta będzie grozić osobie, która kradnie kartę do głosowania lub oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu. Tej samej karze podlega osoba, która umieszcza w skrzynce pocztowej przygotowanej do umieszczenia koperty zwrotnej przerobioną lub podrobioną kartę do głosowania lub oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu.

W pierwotnej wersji projektu kara do 3 lat pozbawienia wolności groziła także za: niszczenie, uszkadzanie, ukrywanie, przerabianie i podrabianie karty do głosowania.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Nieważne poparcie, więc także kandydaci i wybory?