Wrotycz pospolity ‒ właściwości, działanie i zastosowanie wrotycza pospolitego

Wrotycz pospolity zwalcza pasożyty, odstrasza muchy, komary i kleszcze. Był powszechnie stosowany przez nasze prababcie i babcie. Współcześnie, wrotycz pospolity ze względu na swój skład chemiczny, uznawany jest za zioło niebezpieczne. Dlaczego roślina ta budzi takie kontrowersje?

1. Wrotycz pospolity – co to takiego?
2. Wrotycz pospolity dawniej
3. Wrotycz pospolity jest trujący czy nie?
4. Wrotycz pospolity to panaceum na wszystko
5. Wrotycz pospolity na owady, kleszcze i meszki
6. Wrotyczowa gnojówka

Wrotycz pospolity – co to takiego?

Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare), nazywany także mlecznicą, piżmem, wrotyczem swojskim, to popularna bylina z rodziny astrowatych. Występuje w Europie, na Syberii, w Azji. Z racji tego, że nie jest wymagającą rośliną, wrotycz pospolicie występuje w Polsce porastając tereny nizinne, głównie nieużytki rolne, zarośnięte pola, miedze, pobocza torów kolejowych i dróg.

Mlecznica to roślina wieloletnia, której łodygi mogą dorastać do 1,5 m wysokości. Ma mocne korzenie, rozgałęzione kłącze i sztywne łodygi, które porastają ciemnozielone, pierzaste liście. Łodygi na górze są uwieńczone baldachokształtnym kwiatostanem. Kwiaty ułożone w koszyczki mają barwę ciemnożółtą. Wrotycz pospolity kwitnie od lipca do września. Owocem jest brunatnoszara niełupka, długości do 2 mm, z bardzo krótkim rąbkiem kielichowym. Wrotycz pospolity wydziela intensywny, kamforowy zapach.

W ziołolecznictwie wykorzystuje się praktycznie całą roślinę. Zbierane są głównie koszyczki kwiatowe i zielone części wrotyczu pospolitego. Kolekcjonuje się je na początku kwitnienia (od połowy lipca do września), ścinając nożem lub nożyczkami. Koszyczki kwiatowe najlepiej suszyć w temperaturze powyżej 35 st. C, wtedy zachowują swój naturalny kolor i zapach. Wysuszone części zioła przechowujemy w szklanym słoiku, poza zasięgiem dzieci.

Wrotycz pospolity zawiera olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki, gorycze (β-tujon, izotujon), kwasy organiczne, monoterpenoidy oraz dużą zawartość potasu. Lecznicze działanie przypisuje się głównie obecności β-tujonu, a także laktonom seskwiterpenowym, które również wpływają na aktywność surowca.

Wrotycz pospolity dawniej

Wrotycz pospolity przed wiekami był cenionym surowcem zielarskim, stosowanym zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie. Mlecznica wykorzystywana była w medycynie średniowiecznej. Św. Hildegardy. Mniszka zalecała stosować go przy katarze czy jako środek pobudzający krwawienie miesięczne. Medycyna ludowa wrotycz pospolity wykorzystywała głównie w walce z pasożytami układu pokarmowego, przede wszystkim w leczeniu owsicy i glistnicy.

Ziele wrotycza stosowano w zaburzeniach żołądkowych, a stosowany zewnętrznie pomagał przy bólach reumatycznych i przy naciągniętych ścięgnach. Wrotycz pospolity używano także w leczeniu trudno gojących się ran, zwichnięć, ale także przy histerii, zaburzeniach menstruacyjnych, czy przeziębieniu. Nasze babcie i prababcie wieszały wysuszone ziele wrotyczu pospolitego w szafach, by odstraszyć mole i pluskwy. Z kolei Norwegowie serwowali wrotycz pospolity zapiekany w cieście osobom, które narzekały do chroniczny ból zębów. Dla niektórych nacji wrotycz pospolity miał tez znaczenie magiczne. W Bretanii napój na bazie wrotyczu pospolitego miał chronić przed złymi czarami i demonami. Co ciekawej, wonne liście wrotyczu pospolitego umieszczano w modlitewnikach protestanckich, by ich kamforowy, intensywny aromat pobudzał wiernych do gorliwej modlitwy i chroniły przed zaśnięciem podczas nudnych kazań pastorów.

Kwiaty wrotycza w zbliżeniu, fot. shutterstock

Wrotycz pospolity jest trujący czy nie?

Obecnie surowiec, jak i jego przetwory straciły znaczenie w lecznictwie. Od kiedy odkryto, że tujon posiada strukturę zbliżoną do kanabinoli zawartych w konopiach i negatywnie wpływa na nasz układ nerwowy, roślinę tę uznano za silnie trującą i całkowicie zaprzestano jej wewnętrznego stosowania. Reguluje to rozporządzenie (WE) NR 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. Według dyrektywy wrotycz pospolity nie może znajdować się w mieszankach ziołowych przeznaczonych do stosowania wewnętrznego, a w preparatach farmakologicznych jego ilość musi być jasno określona, a skład wyszczególniony na opakowaniu. Nie ma natomiast zakazu sprzedaży ziela wrotycza pospolitego dla zastosowania zewnętrznego. Dlatego można go jedynie spotkać w mieszankach ziołowych, stosowanych zewnętrznie przeciw wszom i świerzbowcom.

Czy Unia Europejska ma rację, wpisując wrotycz pospolity na listę ziół niebezpiecznych? Niektórzy uważają, że rośliny lecznicze, w odpowiednich dawkach i odpowiednio przygotowane nie stwarzają zagrożenia dla naszego zdrowia.

Wrotycz pospolity to panaceum na wszystko

„…Wyciągi z wrotyczu pospolitego działają przeciwrobaczo, przeciwgrzybiczo, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, pierwotniakobójczo, wykrztuśnie, tonizującą i wzmacniająco, silnie żółciopędnie, napotnie (bardzo silnie), przeciwgorączkowo, moczopędnie, nasennie (silnie), uspokajająco, (bardzo efektywnie), przeciwbólowe, przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, nasercowo (zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego i zwalniają

rytm serca), rozkurczowo, odtruwająco; wzmagają produkcję śliny, soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego; pobudzają apetyt i regulują trawienie; wpływają na gospodarkę hormonalną; regulują miesiączkowanie i metabolizm…” ‒ przekonuje dr Henryk Stanisław Różański. Wrotycz pospolity zwiększa też odporność organizmu na zakażenia. Świetnie sprawdza się w walce problemami skórnymi, a nawet chorobami autoimmunologicznymi czy nowotworami.

Zdaniem dr Różańskiego sporo składników wrotyczu pospolitego jest stosowanych w lecznictwie w formie nowoczesnych preparatów. Jednak uzyskiwane są one z roślin egzotycznych, przez co leki te są bardzo drogie. Z kolei wrotycz jest pospolitym chwastem, więc jest za darmo…

Oczywiście, dr Henryk Stanisław Różański ostrzega także przed skutkami przedawkowania preparatów na bazie wrotyczu pospolitego. Nadmierne spożycie przetworów wrotyczowych objawia się nudnościami, wymiotami, biegunką, wzdęciami, poceniem się (lejący się pot), częstomoczem i charakterystycznym biciem serca. Przy większych dawkach mogą pojawić się zawroty głowy, krwiomocz, skurcze mięśni oraz utrata świadomości. Szczególnie niebezpieczne jest spożywanie nalewek i wyciągów alkoholowych z wrotycza, gdyż tujon rozpuszcza się w alkoholu. Wrotycz pospolity powoduje poronienie i przenika do mleka, dlatego zakazany jest dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.

Tujon, występujący we wrotyczu, posiada strukturę zbliżoną do kanabinoli zawartych w konopiach i negatywnie wpływa na nasz układ nerwowy

Wrotycz pospolity na owady, kleszcze i meszki

Stosowanie wrotycza pospolitego wewnętrznie niesie ryzyko wystąpienia zaburzeń układu nerwowego. Nie ma natomiast przeciwwskazań co do zastosowania zewnętrznego. Wrotycz pospolity wydziela charakterystyczny zapach, przypominający kamforę, w związku z tym może być stosowany w celu odstraszania much, komarów, kleszczy, mrówek i innych owadów.  Bukiet z liści wrotyczu pospolitego powieszony w pokoju tradycyjnie odstrasza muchy. Z mlecznicy można przygotować stosowany na skórę repelent. Wystarczy zaparzyć ziele i ostudzonym naparem spryskać ciało.

Wrotyczowa gnojówka

Odwar z ziela wrotyczu pospolitego wykorzystuje się do ekologicznego zwalczania stonki ziemniaczanej, a także mszyc. W ochronie roślin ogrodowych pomoże wrotyczowa gnojówka, którą przyrządza się na bazie świeżych liści. By ją przyrządzić trzeba zalać 1 kg pociętych liści 10 litrami wody i odstawić na 14-20 dni. Taką miksturę należy codziennie przemieszać. Kiedy gnojówka przestanie się pienić, rozcieńczamy ją w stosunku 1: 15 z wodą i tak przygotowaną miksturą, spryskujemy rośliny.

Wrotycz pospolity jest ziołem, które wykazuje wiele właściwości leczniczych. Preparaty na bazie wrotycza pospolitego działają przeciwgrzybiczo, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, pierwotniakobójczo, przeciwgorączkowo, moczopędnie. Stosowane zewnętrznie chronią przed komarami, meszkami i kleszczami. Jednak wrotycz pospolity należy stosować rozsądnie i z umiarem, a w niektórych przypadkach (ciąża i karmienie piersią) należy zioła unikać. Zioła o silnym działaniu, wymagają wiedzy i ostrożności, a najlepiej ‒ konsultacji specjalisty. Jak mawiał niemiecki lekarz i przyrodnik Paracelsus:

Bibliografia

1. Czesława Trąba, Krzysztof Rogut, Paweł Wolański; “ROŚLINY DZIKO WYSTĘPUJĄCE I ICH ZASTOSOWANIE PRZEWODNIK PO WYBRANYCH GATUNKACH”; Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia “Pro Carpathia”;
2. MONIKA DERDA, EDWARD HADAŚ, BARBARA THIEM, WALDEMAR JERZY WOJT1,AGNIESZK A WOJTKOW I A K- GIER A, MARCIN CHOLEWIŃSKI, ŁUKASZ SKRZYPCZAK; “TANACETUM VULGARE L. JAKO ROŚLINA O POTENCJALNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH LECZNICZYCH W ACANTHAMOEBAKERATITIS”; Nowiny Lekarskie 2012, 81, 6, 620–625;
3. “Preparaty roślinne z wrotyczu stosowane w ochronie warzyw i owoców uprawianych metodami ekologicznymi”; data dostępu: 2019-08-07
4. “https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-686/tansy”; data dostępu: 2019-08-07
5. “https://www.healthbenefitstimes.com/tansy/”; data dostępu: 2019-08-07

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ