3 stycznia 1986 roku zmarł podpułkownik Jan Zumbach, słynny pilot Wojska Polskiego i Polskich Sił Powietrznych na obczyźnie. Zumbach uczestniczył w bitwie o Anglię w 1940 roku, sam zestrzelił kilkanaście samolotów nieprzyjaciela. W późniejszych latach wojny był dowódcą Dywizjonu 303.
Jan Zumbach ps. Kaczor Donald i Johan urodził się 14 kwietnia 1915 roku w podwarszawskim Ursynowie, w obecnej dzielnicy Warszawy. Pochodził z rodziny szwajcarskich emigrantów, sam miał obywatelstwo Szwajcarii. Dzieciństwo spędził w majątku ojca w Bobrowie koło Brodnicy (obecnie woj. kujawsko-pomorskie). W wieku 20 lat został absolwentem płockiego Gimnazjum Polskiego imienia marszałka Stanisława Małachowskiego, a rok później, pomimo braku polskiego obywatelstwa, zgłosił się na ochotnika do wojska.
W roku 1938 ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie i rozpoczął służbę w 111. eskadrze myśliwskiej. Ranny w wypadku wiosną 1939 roku musiał się poddać dłuższemu leczeniu. Po agresji Niemiec na Polskę miał problemy z przedostaniem się do swojej formacji, a po napaści ZSSR dotarł do Francji, przedzierając się przez Rumunię i Bejrut.
OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE >>>
Jan ZumbachNarodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 37-703-2 (DP)
Bohater bitwy o Anglię, dowódca Dywizjonu 303
Na miejscu, po przejściu przez Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Polskiego w bazie Lyon-Bron, został podwładnym majora Zdzisława Krasnodębskiego, przyszłego dowódcy polskiego dywizjonu myśliwskiego 303. Polscy piloci początkowo bronili lotnisk w Chateaudun i Etampes, jako część francuskiego dywizjonu GCD I/55. Latem 1940 roku Zumbach ewakuował się na statku Kmicic do Wielkiej Brytanii, gdzie w Northolt otrzymał przydział do Dywizjonu 303. Polscy piloci wzięli udział w ostatnim etapie bitwy o Anglię, a Zumbach zestrzelił kilka samolotów nieprzyjaciela. Do końca wojny zaliczył co najmniej 12 pewnych zwycięstw powietrznych i kilka prawdopodobnych.
Parokrotnie odznaczony, otrzymał nominację na stopień kapitana i został początkowo szefem jednej z eskadr Dywizjonu 303, a w maju 1942 roku dowódcą całej jednostki. Po kolejnym awansie, w kwietniu 1943 roku, powierzono mu funkcję dowódcy 3. Polskiego Skrzydła Myśliwskiego, został również absolwentem brytyjskiej Wyższej Szkoły Lotniczej. Od połowy 1944 do stycznia 1945 roku był szefem 133. Polskiego Skrzydła Myśliwskiego, następnie trafił do 84. Grupy Myśliwskiej. Po krótkim pobycie w niewoli, w październiku 1946 roku, opuścił szeregi armii i osiedlił się w Szwajcarii.
Jan ZumbachMikołaj Kaczmarek – Kolor Historii
Johnny “Kamikaze” Brown
Po zakończeniu II wojny Zumbach wiódł niespokojne życie. Współprowadził firmę lotniczo-taksówkarską, później jako Johnny “Kamikaze” Brown uczestniczył w walkach w Afryce. W roku 1962 podjął się utworzenia sił powietrznych Katangi i dowodził bombardowaniami sił rządowych Konga, a po pokonaniu lotnictwa Katangi przez szwedzki kontyngent ONZ uciekł do Angoli. W 1967 roku wrócił do Afryki i został szefem sił lotniczych Biafry, sam również biorąc udział w nalotach podczas konfliktu z rządowymi oddziałami Nigerii. Jednak także ta misja zakończyła się niepowodzeniem.
Samoloty Spitfire polskiego dywizjonu 303 w Wielkiej Brytanii, podczas lotu w szyku bojowymNarodowe Archiwum Cyfrowe (DP)
Jan Zumbach zmarł 3 stycznia 1986 we Francji. Spoczywa na stołecznych Powązkach.
Lotnicy polskiego dywizjonu 303 oglądają szczątki zestrzelonego samolotu niemieckiego Ju 88. Z prawej widoczny samolot Spitfire należący do Jana Zumbacha.Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 21-74-1 (DP)
Operacja “Zumbach”
Pod koniec grudnia 2020 roku żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej polecieli do Wielkiej Brytanii, by pomóc w testowaniu na obecność koronawirusa kierowców, którzy w ogromnych korkach czekali na przejazd przez granicę. Akcja ta nosiła nazwę “Zumbach”.
Źródło zdjęcia głównego: Mikołaj Kaczmarek – Kolor Historii
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS