Wolą umrzeć, niż iść na mammografię. Dlaczego Polki się nie badają?

W Polsce od szesnastu lat działa populacyjny program badań przesiewowych w kierunku raka piersi z wykorzystaniem mammografii. Raz na dwa lata uczestniczyć w nim mogą kobiety w wieku 50-69 lat. 

Z danych NFZ z 1 października 2022 roku wynika, że w Polsce zgłaszalność na mammografię w ramach tego programu wynosi… 36,9 proc. Dla porównania, w Wielkiej Brytanii, gdzie program ten jest realizowany w podobnym zakresie jak w Polsce, odsetek zgłaszalności oscyluje wokół 70 proc.

O tym, że te niepokojące statystyki dość dokładnie odzwierciedlają rzeczywistość, przekonuje Anna Kupiecka, prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej.

– W ramach naszej kampanii “BreastFit. Kobiecy Biust. Męska sprawa” już trzeci rok szkolimy Ambasadorki Profilaktyki BreastFit, które uzbrojone w fantomy przekazują zdobytą na temat samobadania wiedzę w swoich środowiskach. Często towarzyszą także w swoich regionach mammobusom. I tłumów przy tych mammobusach niestety nie widzą – ocenia Anna Kupiecka.

Jak podkreśla, zdarzają się na mapie Polski gminy, gdzie “zgłaszalność na mammografię wynosi zaledwie 5 proc.“

Dlaczego Polki nie chodzą na darmową mammografię? Dorota Korycińska, prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej ocenia, że jedną z głównych przyczyn jest brak edukacji zdrowotnej i spójnego przeciwdziałania tej chorobie.

– Profilaktyka w Polsce jest sierotą. Nie ma odpowiedzialnych za nią, brakuje jednolitych rozwiązań legislacyjnych, jest rozproszona. A to się mści w postaci wysokiej umieralności na nowotwory – mówi Dorota Korycińska.

– Śmiem twierdzić, że za prawie każdym odejściem matki, córki, żony, siostry z powodu raka piersi, stoi zbyt późna diagnoza – ocenia nasza rozmówczyni.

Interia Zdrowie: Mammografia – dla kogo i kiedy?

Dorota Korycińska daleka jest jednak od obwiniania za niechodzenie na badania samych kobiet. – Tak, jak nie można stawiać uczniowi jedynki za materiał szkolny, którego z nim nauczyciel nie przerobił, tak nie można winić ludzi za to, że nie mieli czym, jak i za co pojechać na badania oraz nie wiedzieli gdzie – mówi prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej.

Wskazuje, że dla wielu problemem może być samo znalezienie informacji o tym, gdzie mogą się przebadać.

– Wiele osób, które chciałyby takie badania zrobić, nie orientuje się, gdzie znajdzie informacje na ten temat. Wyszukanie ich nie jest, wbrew pozorom, proste – przyznaje Korycińska. – Na stronie NFZ jest informacja o mammobusach, ale nie znalazłam linka do mammografii stacjonarnej. Podejrzewam, że niewiele kobiet w ogóle wie, że mammobusów szukać trzeba na stronie NFZ – mówi prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej.

Interia Zdrowie: USG piersi a mammografia. Czym się różnią? Które badanie wykonać?

Jak słyszymy, samo postawienie mammobusu da niewiele, jeśli informacje o jego przyjeździe nie dotrą do obywateli. – Nie wystarczy wywiesić plakat w urzędzie gminy, albo wstawić go na stronę realizatora badania. Trzeba w trybie pilnym i natychmiastowym, i o to też apelujemy do decydentów, podjąć kroki, aby ucywilizować te mechanizmy – mówi Anna Kupiecka, prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej.

Pojawiają się głosy, że lwią przysługę wyrządzono Polkom, zaprzestając wysyłania im imiennych zaproszeń na mammografię. Powód? RODO.

Ale są sposoby, żeby dotrzeć do bezpośrednio zainteresowanych inaczej.  – Skoro można w Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) zamieścić każdemu skierowanie na szczepienia przeciw COVID-19, to myślę, że tak samo można zamieścić tam informację: dzień dobry, przysługuje pani bezpłatna mammografia – mówi Anna Kupiecka.

Jak podkreśla, przy COVID-19 “każdy wiedział, gdzie się może zaszczepić, jak blisko domu ma punkt szczepień, jakie preparaty są dostępne”. – To pokazuje, że można. Zróbmy to samo z badaniami profilaktycznymi. Bo inaczej będziemy te rozpacze pacjenckie i ludzkie przerabiać cały czas. A jako społeczeństwo nie możemy sobie pozwolić na tyle niepotrzebnych śmierci, które są do uniknięcia – podkreśla Kupiecka.

Dorota Korycińska dodaje: – Stoję na stanowisku, żeby nie wybijać okien, jeżeli drzwi są szeroko otwarte. Możemy sięgać do doświadczeń innych krajów unijnych. Świetnie działa system osobistych zaproszeń telefonicznych na badania profilaktyczne. Ten system jest również praktykowany w Polsce, lecz w niewielu miejscach – dodaje prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej.

Na … czytaj dalej