W Skandynawii prehistoryczni rolnicy wymordowali łowców-zbieraczy

Pierwsi rolnicy, którzy zaczęli napływać do Skandynawii ok. 5,9 tys. lat temu, zastali populację łowców-zbieraczy. Przybysze wyeliminowali lokalnych mieszkańców w ciągu kilku generacji – dowodzą naukowcy z uniwersytetu w Lund (Szwecja). Wyniki badań, przeciwne przeważającej dotąd opinii, oparte są na analizach DNA szkieletów i zębów znalezionych na terenie Danii.

Populacja rolników o różnym pochodzeniu i cechach morfologicznych wyparła zbieraczy, łowców i rybaków, zamieszkujących wcześniej Skandynawię. W ciągu zaledwie kilku pokoleń wyginęła prawie cała populacja. “Wcześniej przedstawiano to przejście jako pokojowe. Nasze badanie wskazuje jednak na coś przeciwnego. Oprócz gwałtownych zgonów rolę odegrały również nowe patogeny, pochodzące od zwierząt gospodarskich” – opisuje Anne Birgitte Nielsen z Uniwersytetu w Lund (Szwecja).

Tysiąc lat później, ok. 4850 lat temu, miała miejsce kolejna zmiana populacji. Ludność genetycznie związana z tzw. kulturą grobów jamowych, koczowniczą i ekspansywną, dokonała inwazji, wypierając z kolei populację rolników. Po raz kolejny kluczowymi czynnikami były przemoc i nowe patogeny.

Ci nowi przybysze z południowego-wschodu byli hodowcami, żyli na stepach, poruszali się przy użyciu koni i wozów.  “Tym razem również nastąpiła szybka wymiana populacji. Ich materiał genetyczny praktycznie nie przetrwał w następnych pokoleniach” – opisuje Nielsen. Dzisiaj wielu Szwedów to potomkowie tych półkoczowników.

W projekcie wzięło udział około 40 europejskich, amerykańskich i australijskich instytucji naukowych.

Więcej: https://www.nature.com/articles/s41586-023-06862-3