Tarcza antykryzysowa, klauzula nadzwyczajnej zmiany stosunków czy przesłanka siły wyższej – jak regulowane są kwestie zobowiązań w branży budowlanej w dobie koronawirusa opowiada aplikant adwokacki Jacek Ziembiński, departament nieruchomości w kancelarii RK Legal.
Czy wpływ pandemii widać już w branży budowlanej?
Nawet bez rozprzestrzenienia się wirusa z terytorium Chin na inne kontynenty, doszłoby zapewne do poważnego kryzysu. Spadek produkcji przemysłowej w Chinach w okresie styczeń – luty o 13,5 proc. w ujęciu rocznym przyczynił się do zmniejszenia podaży wyrobów budowlanych. Przerwanie łańcucha dostaw, którego Chiny są centralnym ogniwem, czy spadek konsumpcji spowodowany panującym na rynku nastrojem, musi wpłynąć na zmniejszenie się poziomu inwestycji także w naszym kraju. Jeśli dodamy do tego nagły ubytek pracowników ze Wschodu, konieczność pozostania w domu części pracowników opiekujących się dziećmi lub przebywających na kwarantannie, ograniczenie środków na inwestycje publiczne oraz inflację, którą może wygenerować rządowy program tanich kredytów, obraz maluje się w jak najczarniejszych barwach.
Zgodnie z opracowaniem Głównego Urzędu Statystycznego dotyczącym koniunktury w budownictwie, które ukazało się 24 marca 2020 r. (a więc które może nie uwzględniać jeszcze pełnych danych na temat wpływu epidemii na budownictwo), utrzymują się niekorzystne diagnozy oraz przewidywania w zakresie portfela zamówień, produkcji budowlano-montażowej na rynku krajowym oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Opóźnienia płatności za wykonane roboty budowlano-montażowe rosną. To, w jakim stanie i kiedy budowlanka podniesie się z obecnego załamania w dużej mierze zależy od działań jakie rząd oraz uczestnicy rynku podejmą w najbliższych miesiącach.
Bazując na doświadczeniach z poprzednich kryzysów, oględnie mówiąc powinniśmy zachować umiarkowany entuzjazm. Standardy wypracowane przez lata, także na rynku inwestycji publicznych nie napawają bowiem optymizmem.
Jakie są rządowe rekomendacje?
Pierwsze głosy dochodzące ze środowisk rządowych mówią o konieczności odgórnego wprowadzenia rozwiązań, które uregulują sytuację na budowach realizowanych w ramach inwestycji publicznych. Ma to pomóc uniknąć scenariusza podobnego do tego, jaki zrealizował się w latach 2010-2012 oraz 2017-2018. Wtedy państwo wskazywało, że generalny wykonawca powinien w sądzie domagać się podwyższenia swojego wynagrodzenia na podstawie klauzuli nadzwyczajnej zmiany stosunków (tzw. klauzuli rebus sic stantibus). Stosownie do przepisu art. 3571 Kodeksu cywilnego, jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy.
W ocenie zamawiających, przepisy prawa zamówień publicznych nie dawały im możliwości renegocjacji warunków umowy i podwyższenia wynagrodzenia generalnych wykonawców.
Problem w tym, że rozpatrzenie sprawy w sądzie trwa zdecydowanie zbyt długo, aby pozwolić przetrwać podmiotowi realizującemu inwestycję poniżej opłacalności, gdy nie dysponuje on odpowiednią „poduszką finansową”. W najgłośniejszym sporze budowlanym ostatnich lat, włoska spółka Astaldi realizująca dla przez PKP PLK przebudowę odcinków dwóch linii kolejowych: nr 7 i E95, wolała zejść z budowy, niż walczyć w sądzie i to pomimo kar umownych rzędu 250 milionów złotych. Przykłady można mnożyć, ale i bez tego oczywistym jest, że obecne rozwiązania skazują wykonawców na wieloletni spór, przed uzyskaniem należnej zapłaty.
Czy epidemia COVID-19 może być traktowano jako przesłanka nadzwyczajnej zmiany stosunków ?
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS