UM Dąbrowa Górnicza: Pisanki – poznaj tradycję i zrób je sam

Pisanki to nieodzowny element Wielkiejnocy. Podpowiadamy, jak je zrobić i przybliżamy ich historię.

Maria Ostaszewska, instruktorka Pałacu Kultury Zagłębia, opowiada, jak krok po kroku przygotować unikatowe pisanki, które ozdobią stół wielkanocny. Dzięki PKZ możemy także poznać prastarą tradycję związaną z ich przygotowaniem.

Do wykonania ozdobnych pisanek według pomysłu Marii Ostaszewskiej potrzebujemy:

• Jajka białe lub jak najjaśniejsze
• Mały nożyk
• Cienkopis permanentny
• Miseczkę
• Chrobotek (mech) i wydmuszki z jaj przepiórczych (opcjonalnie)

Maria Ostaszewska – instruktorka Pałacu Kultury Zagłębia

Pracuje w Klubie Osiedlowym Helikon oraz pałacowej Świetlicy Środowiskowej w Łośniu. Z Pałacem związana od 4. roku życia, dzięki występom z Zespołem Pieśni i Tańca PKZ Gołowianie. Swoją pracę kocha za różnorodność. Jednego dnia prowadzi zajęcia plastyczne, drugiego warsztaty witrażu, a trzeciego jest realizatorem Festiwalu Folklorystycznego „Zagłębie i Sąsiedzi”, który jest jej ulubionym, pałacowym wydarzeniem. Podczas zajęć z dziećmi łączy dyscyplinę z koleżeńskimi rozmowami o szkole i przyjaciołach, co umożliwia jej lepsze poznanie podopiecznych oraz ich zainteresowań. Jest osobą upartą i zaangażowaną, dlatego każdy zaczęty przez nią projekt musi zostać zrealizowany. Jej inspiracją są ludzie, którzy pomimo ważnej funkcji, nigdy nie są na afiszu – są niewidoczni – jak np. muzycy na koncertach wielkich gwiazd czy przedszkolanki i wychowawczynie szkolne, które kształtują charakter i uczą nasze dzieci. Mówiąc o kulturze, myśli o wyborze, jaki dają jej dzisiejsze czasy – może przeczytać każdą książkę, obejrzeć każdy film i iść na koncert wybranego artysty. W wolnej chwili relaksuje się słuchając muzyki, tańcząc i pielęgnując kwiaty w ogródku.

Skąd wzięły się pisanki?

Pisanka należy do głównych symboli wielkanocnych obok baranka, palmy, zajączka, rzeżuchy. Nie zawsze była związana z obchodami świąt wielkanocnych. Pojawiła się bardzo dawno temu i symbolizowała wiele różnych rzeczy.

Współcześnie pisanka to ogólna, zwyczajowa nazwa jaja zdobionego różnymi technikami. Posiada kilka synonimów np. kraszanka, drapanka, jajko malowane, jajko rysowane. Zwyczaj barwienia jaj wielkanocnych w Polsce jest prawdopodobnie tak dawny, jak wprowadzenie wiary chrześcijańskiej. Wincenty Kadłubek, biskup krakowski, w kronice swojej z początku XIII w. mówi: „Zwyczaj malowania jaj wielkanocnych był powszechny w narodzie. Zajmują się tem dziś głównie dziewczęta. Farbują jaja w brezylii czerwonej i sinej, w odwarze z łupin cebuli, z kory dzikiej jabłoni, listków kwiatu malwy, kory olszowej, z robaczków, czerwcem zwanych, w szafranie, krokoszu itd. Rysują jajko rozpuszczonym woskiem, aby farba miejsc powoskowanych nie pokryła. Rysowanie zowią pisaniem stąd nazwa pisanki”.

Na ziemiach polskich najstarsze pisanki odnaleziono podczas wykopalisk archeologicznych w pozostałościach grodu na opolskiej wyspie Ostrówek. W Polsce malowanie jajek włączono do zwyczajów wielkanocnych, by ułatwić proces chrystianizacji.

Więcej o historii pisanek na stronie blog.palac.art.pl/pisanki-geneza/