UM Dąbrowa Górnicza: Pamiętają o lokalnym bohaterze

Uroczystości związane z odsłonięciem nagrobka Jana Piotra Mizerkiewicza odbyły się 24 marca 2023 r na cmentarzu parafialnym w Ząbkowicach.

Tego samego dnia młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 21 wysłuchała wykładu historycznego „Ruch oporu w Ząbkowicach w początkowej fazie II wojny światowej„. Po prelekcji wygłoszonej przez Mariusza Stefaniaka, pracownika Muzeum Miejskiego „Sztygarka”, podpisano akt przejęcia w opiekę grobu Jana Mizerkiewicza przez społeczność szkolną.

Urodzony w czerwcu 1900 roku Jan Piotr Mizerkiewicz był synem Feliksa, urzędnika huty Katarzyna w Sosnowcu. Do wojska wstąpił w wieku 19 lat. Po zakończeniu wojny do cywilnego życia wrócił ze służby ze stopniem podoficerskim. Po krótkim epizodzie pracy zawodowej w sosnowieckiej fabryce kotłów parowych firmy W. Fitzner – K. Gamper, aż do wybuchu II wojny światowej był zatrudniony jako pracownik biurowy – początkowo na stanowisku kancelisty Powiatowej Kasy Chorych. W 1939 r. został kancelistą Ubezpieczalni Społecznej. Od 1936 r. był związany z Ząbkowicami, do których przeprowadził się wraz z żoną Marią, znaną w okolicy nauczycielką muzyki.

Pod koniec września 1939 r. w Krakowie środowisko byłych legionistów, Związku Podoficerów Rezerwy RP i członków Związku Strzeleckiego utworzyło konspiracyjną organizację pod nazwą Organizacja Orła Białego (później Związek Orła Białego). Przez kilka lat Jan Mizerkiewicz udzielał się jako prezes ząbkowickiego koła Związku Podoficerów Rezerwy. Nie trzeba było go długo namawiać, aby wstąpił w szeregi OOB. W marcu 1941 r., po wyjeździe zagrożonego aresztowaniem Bronisława Opiłki, objął stanowisko jej komendanta odpowiedzialnego za dywersję kolejową na stacji Ząbkowice.

Funkcjonariuszom Gestapo do 1942 r. udało się sparaliżować działalność Związku Orła Białego w Zagłębiu Dąbrowskim dzięki donosom prowokatora Jerzego Dajlidzienki („Maćka”), który pełnił rolę łącznika okręgowego organizacji. 27 października 1941 r. Jan Mizerkiewicz został aresztowany wraz z mieszkańcem Ząbkowic Antonim Pietrasem („Kaliną”), komendantem akcji na stacji Łazy.

3 grudnia 1941 r. o godzinie 10 rano przywiezionych z więzienia w Mysłowicach komendantów ZOB nazistowscy oprawcy powiesili na drzewie za budynkiem urzędu gminy Ząbkowice. Mieszkańców zmuszono do udziału w publicznej egzekucji w charakterze widzów.

Mariusz Stefaniak, Mateusz Siembab