Ulga rehabilitacyjna 2020/2021- czym jest i komu przysługuje?

Czym jest ulga rehabilitacyjna?

Ulga rehabilitacyjna to możliwość odliczenia w podatku dochodowym od osób fizycznych (od dochodu przed opodatkowaniem) i w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych (od przychodu przed opodatkowaniem), wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych – poniesionych przez niepełnosprawnych podatników lub podatników, którzy utrzymują osoby niepełnosprawne.

Podstawą prawną odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej jest art. art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7a-7g ustawy o PIT oraz art. 11 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Dla kogo jest ulga rehabilitacyjna?

Przede wszystkim z ulgi rehabilitacyjnej mogą korzystać osoby niepełnosprawne.

Osobą niepełnosprawną jest (wg art. 26 ust. 1 pkt 6 w związku z ust. 7d, ust. 7f, ust. 7g ustawy o PIT) osoba:
– wobec której orzeczono jeden z trzech stopni niepełnosprawności (znaczny, umiarkowany albo lekki) wg przepisów obowiązujących od 1998 roku lub

– której przyznano rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo

– wobec której orzeczono niepełnosprawność osoby, która nie ukończyła 16 roku życia na podstawie odrębnych przepisów.

– wobec której orzeczono niepełnosprawność na podstawie przepisów obowiązujących przed 1998 rokiem (tzw. grupy inwalidzkie).

Osoba niepełnosprawna zaliczona do I grupy inwalidzkiej – to osoba, w stosunku do której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności.

Osoba niepełnosprawna zaliczona do II grupy inwalidzkiej – to osoba, w stosunku do której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Ponadto z ulgi tej mogą korzystać osoby, na których utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Tu (zgodnie z art. ust. 7e ustawy o PIT) osobą niepełnosprawną pozostającą na utrzymaniu podatnika, jest osoba niepełnosprawna, której roczny dochód nie przekracza dwunastokrotności renty socjalnej (w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego), będąca dla podatnika: współmałżonkiem, dzieckiem własnym, dzieckiem przysposobionym, dzieckiem obcym przyjętym na wychowanie, pasierbem, rodzicem, rodzicem współmałżonka, rodzeństwem, ojczymem, macochą, zięciem lub synową.

Już teraz wiadomo, że w grudniu 2020 r. renta socjalna wynosić będzie 1200 zł brutto, zatem dwunastokrotność tej kwoty to 14400 zł. To jest limit dochodów osoby niepełnosprawnej pozostającej na utrzymaniu innej osoby dla potrzeb ulgi rehabilitacyjnej. Jeżeli osoba niepełnosprawna ma wyższy dochód w danym roku, to jej opiekun nie może skorzystać za ten rok z ulgi rehabilitacyjnej.

Warto wiedzieć, że do dochodów osoby niepełnosprawnej na potrzeby obliczenia ww. limitu dochodów nie zalicza się świadczenia uzupełniającego, zasiłku pielęgnacyjnego, tzw. 13. emerytury oraz alimentów na rzecz dzieci:
– małoletnich,
– bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
– dorosłych do ukończenia przez nie 25. roku życia, uczących się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty i przepisach o szkolnictwie wyższym obowiązujących także w  innych niż Polska państwach, jeżeli w  roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej lub dochodów z kapitałów pieniężnych opodatkowanych jednolitą 19% stawką podatku lub uzyskały przychody w ramach ulgi dla młodych, w łącznej wysokości przekraczającej 3089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Na co można przeznaczyć wydatki w ramach ulgi rehabilitacyjnej?

Przepis art. 26 ust. 7a ustawy o PIT zawiera zamknięty katalog wydatków, które mogą być odliczane w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Są to wydatki poniesione na:

1) adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;

2) przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;

3) zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;

4) zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;

5) odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;

6) odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;

7) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;

8) utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;

9) opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;

10) opłacenie tłumacza języka migowego;

11) kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;

12) leki – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);

13) odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
a) osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a;

14) używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;

15) odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
a) na turnusie rehabilitacyjnym,
b) w zakładach, o których mowa w pkt 6,
c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 11.

Warto zauważyć, że część z tych wydatków ma limity kwotowe (można odliczyć nie więcej niż wskazuje limit) a część jest nielimitowanych.

Warunki uprawniające do skorzystania z ulgi

Podstawowym warunkiem jest posiadanie statusu osoby niepełnosprawnej albo osoby mającej na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, co było wyjaśniane wyżej.

Poza tym trzeba być podatnikiem PIT i osiągnąć w danym roku podatkowym dochodu opodatkowane wg skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT albo podatnikiem płacącym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, który w danym roku osiągnął przychody opodatkowane w tej formie.

Jeżeli chodzi o ryczałtowców, to zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, korzystać z ulgi mogą tylko ci, którzy osiągają przychody wymienione w art. 6 ust. 1, 1a i 1d tej ustawy. Chodzi więc o osiągających przychody:

– z działalności gospodarczej prowadzonej indywidualnie albo w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku lub spółki jawnej osób fizycznych,

– z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze,

– o których mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o PIT, czyli (pisząc w skrócie) z tytułu sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu.

Kolejnym warunkiem jest poniesienie w danym roku podatkowym ww. wydatków z art. 26 ust. 7a ustawy o PIT.

Tu trzeba wiedzieć, że wydatki, o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu tylko wtedy, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

W przypadku gdy te wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z ww. funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Dokumentowanie wydatków

Podatnicy, którzy skorzystali z ulgi rehabilitacyjnej powinni na wypadek ew. kontroli podatkowej potrafić udokumentować poniesione wydatki (paragonami, fakturami, umowami, czy w inny sposób).

Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 7 pkt 4) ustawy o PIT wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie zawierającego w szczególności:
– dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego towar lub usługę,
– rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz
– kwotę zapłaty.

Organy podatkowe (zob. broszura Ministerstwa Finansów sygn. 184538/K dot. ulgi rehabilitacyjnej) wskazują, że nie ma znaczenia, czy podatnik poniesie wydatek w kraju czy za granicą. Aby przeliczyć wydatek w walucie obcej na polskie złote  trzeba zastosować średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku.

Tylko w przypadku wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7 (przewodnik), 8 (pies asystujący) i 14 (samochód), nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1) wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;

2) okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Także w przypadku kosztów używania samochodu (pkt 14) warto zbierać paragony i rachunki za paliwo i inne ww. wydatki (przynajmniej do kwoty limitu odliczenia, tj. do 2280 zł rocznie) z danego roku, bo może się okazać, że będą potrzebne w toku ew. kontroli podatkowej. Kontrole oczywiście nie przytrafiają się każdemu podatnikowi korzystającemu z tej ulgi ale taka zapobiegliwość może czasem się przydać. Warto też pamiętać, że urzędy skarbowe mogą kontrolować zeznania podatkowe PIT przez 5 lat od końca roku w którym zeznanie zostało złożone.

Polecamy: PIT 2020. Komentarz